Αδέλφια παιδιών με αναπηρία

Υποστήριξη του τυπικά αναπτυσσόμενου παιδιού

Συνήθως τα παιδιά που ακολουθούν την τυπική ανάπτυξη έχουν ένα πλήθος συναισθημάτων για τα αδέλφια τους με αναπηρία. Αυτά τα παιδιά πρέπει επίσης να αισθάνονται ότι είναι εξίσου σημαντικά για εσάς,  όπως και το παιδί σας με αναπηρία - ότι νοιάζεστε εξίσου γι' αυτά και πώς περνάνε.

Ακολουθούν μερικές ιδέες για την υποστήριξη των παιδιών που αναπτύσσονται τυπικά.

Γιορτάστε τη σχέση των αδελφών

Όταν παρατηρείς τα πράγματα που απολαμβάνει να κάνει το παιδί σου με τον αδελφό ή την αδελφή του με κάποια αναπηρία, μπορείς να βοηθήσεις το παιδί σου να επικεντρωθεί στα θετικά.

Για παράδειγμα, μπορεί να παρατηρήσετε ότι τα παιδιά σας χαμογελούν και γελούν όταν παίζουν μαζί με αυτοκινητάκια. Θα μπορούσες να πεις, "Γιάννη, χαμογελάς ενώ παίζεις με τα αυτοκίνητα με τον αδερφό σου. Φαίνεται ότι αυτό σε κάνει ευτυχισμένο".

Μιλήστε για τα συναισθήματα του παιδιού σας

Όταν ενθαρρύνετε το παιδί σας να μοιραστεί τις σκέψεις και τα συναισθήματά του και όταν ακούτε χωρίς κριτική, δίνετε το μήνυμα ότι είναι εντάξει για το παιδί σας να αισθάνεται όπως αισθάνεται. Για παράδειγμα, "Καταλαβαίνω ότι νιώθεις θυμωμένος όταν η αδερφή σου, σου τραβάει τα μαλλιά σου".

Θα μπορούσατε επίσης να μιλήσετε με το παιδί σας για το πώς ο αδελφός ή η αδελφή του με αναπηρία μπορεί να σκέφτεται, να αισθάνεται και να συμπεριφέρεται. Για παράδειγμα, "Ξέρω ότι ο αδελφός σου δεν χρησιμοποιεί λέξεις, αλλά του αρέσει όταν παίζεις μαζί του". Αυτό μπορεί να βοηθήσει το παιδί σας να καταλάβει πώς βλέπει τον κόσμο ο αδελφός του με αναπηρία.

Μιλώντας για τα δικά σου συναισθήματα
Όταν μιλάτε για τα δικά σας συναισθήματα σχετικά με την αναπηρία του παιδιού σας, αποτελείτε καλό παράδειγμα για όλα τα παιδιά σας. Είναι εντάξει να δείξετε στα παιδιά σας ότι έχετε πολλά διαφορετικά συναισθήματα για την κατάσταση.

Ακολουθούν μερικά παραδείγματα για το πώς θα μπορούσατε να μιλήσετε για τα συναισθήματά σας:

• Ένιωσα χαρούμενος όταν βοήθησες τον αδερφό σου να φορέσει το καπέλο του.
• Ο Γιάννης έπεσε και χτύπησε. Στεναχωρέθηκα πολύ γι' αυτό.
• Ενοχλούμαι όταν οι άνθρωποι μου κάνουν πολλές ερωτήσεις για την αδελφή σας, αλλά αισθάνομαι επίσης χαρούμενη που ενδιαφέρονται. Μερικές φορές τους λέω ότι δεν θέλω να μιλήσω γι' αυτό.

Περάστε χρόνο με το παιδί σας

Η ανταπόκριση σε όλες τις απαιτήσεις και τις ανάγκες όλων των μελών της οικογένειας αποτελεί μια πρόκληση.

Το τυπικά αναπτυσσόμενο παιδί σας μπορεί να δει ότι περνάτε περισσότερο χρόνο με τον αδελφό του/την αδερφή του - για παράδειγμα, σε ιατρικά ραντεβού. Αν και δεν μπορείς να κάνεις αλλιώς, μπορείς να μιλήσεις στο παιδί σου για τα συναισθήματά σου. Θα μπορούσες να πεις, "Ήμουν στους γιατρούς με την αδερφή σου αρκετές φορές αυτή την εβδομάδα. Αναρωτιέμαι αν αισθάνεσαι λίγο απογοητευμένος με αυτό;».

Μπορείτε να πείτε το παιδί σας να επιλέξει κάποιες δραστηριότητες που μπορείτε να κάνετε μαζί. Για παράδειγμα, "Ανυπομονώ να περάσω χρόνο μαζί σου μετά το σχολείο σήμερα. Σκέφτηκα ότι θα μπορούσαμε να ζωγραφίσουμε λίγο. Ή υπάρχει κάτι που πραγματικά θέλεις να κάνεις;"

Μπορείτε να βοηθήσετε το τυπικά αναπτυσσόμενο παιδί σας να χτίσει την αυτοπεποίθηση μιλώντας μαζί του για το σε τι είναι καλό και τι του αρέσει να κάνει. Αυτό θα βοηθήσει το παιδί σας να αισθάνεται ότι του δίνεται προσοχή και ότι είναι ένα σημαντικό μέρος της οικογένειας σας, ακόμη και όταν ο αδελφός του/η αδελφή του χρειάζεται επιπλέον προσοχή.

Επίλυση προβλημάτων μαζί

Κάθε μέρα, εσείς και το τυπικά αναπτυσσόμενο παιδί σας πιθανότατα θα έχετε να αντιμετωπίσετε δύσκολες καταστάσεις και συναισθήματα. Η κοινή επίλυση προβλημάτων είναι ένας καλός τρόπος για να τα αντιμετωπίσετε.

Πρώτα είναι σημαντικό να αναγνωρίσετε τα συναισθήματα του παιδιού σας πριν προσπαθήσετε να λύσετε τα προβλήματα. Για παράδειγμα, μπορεί να δείτε ότι θυμώνει για κάτι που κάνει ο αδελφός του. Θα μπορούσες να πεις, "Φαίνεται ότι είσαι θυμωμένος που ο αδερφός σου δεν σε άφησε να δεις την αγαπημένη σου εκπομπή στην τηλεόραση. Δεν πειράζει αν νιώθεις θυμωμένος".

Κάντε μια παύση για λίγο για να δώσετε στο παιδί σας χρόνο να ηρεμήσει. Στη συνέχεια, μπορείτε να εργαστείτε για το πρόβλημα μαζί. Ανάλογα με το πόσο χρονών είναι το παιδί σας, μπορεί να χρειαστεί περισσότερη ή λιγότερη βοήθεια για να κατανοήσει τα συναισθήματά του, να ηρεμήσει και να βρει λύσεις.

Βοηθήστε το τυπικά αναπτυσσόμενο παιδί να συνδεθεί με άλλους

Η σύνδεση με τους ανθρώπους εντός και εκτός της οικογένειας είναι σημαντικό για όλα τα παιδιά.

Για το τυπικά αναπτυσσόμενο παιδί σας, αυτό μπορεί να συμβεί παίζοντας και περνώντας χρόνο με φίλους, τόσο εκείνους με ή και χωρίς αδέλφια με αναπηρία. Θα μπορούσατε επίσης να βοηθήσετε το παιδί σας να συνδεθεί με άλλους μέσω ομαδικών σπορ, εξωσχολικών δραστηριοτήτων ή κοινοτικών οργανώσεων.

Τα μεγαλύτερα παιδιά και οι έφηβοι χρειάζονται την ευκαιρία να περάσουν χρόνο με φίλους χωρίς να χρειάζεται να συμπεριλάβουν τα αδέλφια τους με αναπηρία σε αυτό.

Οι ομάδες υποστήριξης οικογενειών που είναι στην ίδια κατάσταση, μπορεί επίσης να βοηθήσουν το παιδί σας να κατανοήσει καλύτερα την αναπηρία, να κάνει περισσότερους φίλους, να πάρει νέες ιδέες για τον χειρισμό δύσκολων καταστάσεων και να αισθάνεται καλά για τον εαυτό του και τα συναισθήματά του. Οι ομάδες αυτές συχνά λειτουργούν μέσω υπηρεσιών ή ενώσεων ατόμων με ειδικές ανάγκες, τοπικών συμβουλίων ή υπηρεσιών υποστήριξης νέων γονέων.

Μιλήστε για την αναπηρία

Το τυπικά αναπτυσσόμενο παιδί σας μπορεί να μην καταλαβαίνει την αναπηρία του αδελφού της. Το παιδί σας μπορεί να κάνει ερωτήσεις όπως, "Εγώ το προκάλεσα;", "Θα φύγει;" ή "Θα γίνω και εγώ έτσι;" Είναι καλύτερο να απαντήσετε στις ερωτήσεις του παιδιού σας όσο το δυνατόν πιο ειλικρινά, στη γλώσσα που μπορεί να καταλάβει.

Είναι επίσης καλό να ενημερώσετε το παιδί σας τι είναι πιθανό να συμβεί στον αδελφό του, ενώ είναι θετικό και ρεαλιστικό. Για παράδειγμα, "Η αδερφή σου έχει εγκεφαλική παράλυση. Για την αδερφή σου, αυτό σημαίνει ότι οι μύες στα πόδια της δεν λειτουργούν σωστά. Πρέπει να χρησιμοποιήσει αναπηρικό καροτσάκι αυτή τη στιγμή, αλλά κάνει φυσιοθεραπεία για να βοηθήσει τα πόδια της να λειτουργήσουν καλύτερα».

Ενθαρρύνοντας το παιδί σας να συμμετέχει μερικές φορές στις θεραπευτικές δραστηριότητες του αδελφού της/της αδερφής του μπορεί επίσης να το βοηθήσει να κατανοήσει την αναπηρία του/της.

Μιλήστε για τις αντιδράσεις των άλλων ανθρώπων

Μπορεί να ανησυχείτε για τις αντιδράσεις των ανθρώπων στην αναπηρία του παιδιού σας, ειδικά πώς αυτές οι αντιδράσεις μπορεί να επηρεάσουν το τυπικά αναπτυσσόμενο παιδί σας.  Θα είναι ευκολότερο να ανταποκριθεί στις αντιδράσεις των άλλων ανθρώπων εάν το παιδί σας είναι προετοιμασμένο για αυτές.

Μπορείτε να μιλήσετε με το παιδί σας για το πώς άλλοι άνθρωποι μπορεί να αντιδράσουν στον αδελφό ή την αδελφή και πώς αυτό μπορεί να το κάνει να αισθανθεί. Ενημερώστε το παιδί σας ότι είναι εντάξει να αισθάνεστε λυπημένη αν οι άνθρωποι λένε άσχημα πράγματα. Μπορεί να το βοηθήσει να ξέρει τι να απαντήσει. Για παράδειγμα, "Ο εγκέφαλος του αδερφού μου λειτουργεί διαφορετικά από τον δικό σου και τον δικό μου".

Μπορείτε επίσης να ενημερώσετε το παιδί σας ότι είναι εντάξει να πει ότι δεν θέλει να μιλήσει γι' αυτό και ότι δεν χρειάζεται να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με την αδελφή ή τον αδελφό του αν δεν το θέλει.

Λάβετε υποστήριξη

Αν και τα αδέλφια των παιδιών με αναπηρία είναι γενικά καλά προσαρμοσμένα, όλα τα παιδιά είναι διαφορετικά. Ορισμένα παιδιά μπορεί να δυσκολευτούν περισσότερο από άλλα και μπορεί να χρειαστούν επιπλέον υποστήριξη.

Ως γονέας, είστε ο καλύτερος κριτής για το αν το παιδί σας χρειάζεται περισσότερη υποστήριξη. Είναι καλή ιδέα να ζητήσετε υποστήριξη εάν παρατηρήσετε ότι το τυπικά αναπτυσσόμενο παιδί σας:

• κοιμάται περισσότερο ή λιγότερο από το συνηθισμένο
• τρώει περισσότερο ή λιγότερο από το συνηθισμένο
• είναι πιο ευερέθιστο
• δείχνει λιγότερο ενδιαφέρον για πράγματα που συνήθιζε να απολαμβάνει
• αποφεύγει ή είναι επιθετικό απέναντι στον αδελφό του με αναπηρία
• έχει πρόβλημα με τις σχολικές εργασίες
• δεν θέλει να περάσει χρόνο με φίλους
• συμπεριφέρεται με ασυνήθιστο τρόπο - για παράδειγμα, προσποιείται ότι έχει και αναπηρία, ή προσπαθεί σκληρά να τα πάει καλά ή να ευχαριστήσει όλους.

Οι επαγγελματίες που υποστηρίζουν εσάς και την οικογένειά σας μπορεί να είναι σε θέση να σας δώσουν κάποιες συμβουλές. Εναλλακτικά, εάν ανησυχείτε για κάποιο από τα παιδιά σας, μπορεί να βοηθήσει εάν εσείς και το παιδί σας μιλήσετε με έναν ψυχολόγο ή σύμβουλο.

Μια ομάδα υποστήριξης μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά που αναπτύσσονται τυπικά να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες και να τους δώσει την ευκαιρία να συναντήσουν άλλα παιδιά ή εφήβους σε παρόμοιες συνθήκες. 

Είναι εύκολο να εστιάσετε μόνο στην φροντίδα των αναγκών των παιδιών σας, αλλά το να φροντίσετε τον εαυτό σας είναι επίσης σημαντικό. Αυτό συμβαίνει επειδή αν είστε σε φόρμα, καλά και ευτυχισμένος/η, αυτό σας κρατάει σε καλή κατάσταση για να μπορείτε και να φροντίσετε τους άλλους ανθρώπους, που σας χρειάζονται.