Δεξιότητες αυτορρύθμισης στα παιδιά

Η αυτορρύθμιση περιλαμβάνει τις δεξιότητες να:

• αναγνωρίζει και ρυθμίζει τα συναισθήματα ενθουσιασμού και απογοήτευσης
• ηρεμήσει μετά από ένα ενδιαφέρον ή ενοχλητικό γεγονός
• εστιάσει στην εργασία του
• μετατοπίσει την εστίαση του σε άλλη εργασία
• ελέγχει τις παρορμήσεις και να αναβάλλει τις ανάγκες
• μάθει συμπεριφορές που είναι χρήσιμες για την αλληλεπίδραση με άλλα άτομα.

Οι δεξιότητες αυτορρύθμισης είναι σημαντικές:  

• για μάθηση (εστιάζοντας στον δάσκαλο και την εργασία, για παράδειγμα),
• για τη διαχείριση των σχέσεων με άλλους (η κοινωνικοποίηση βασίζεται στην ικανότητα της συμμετοχής σε κοινό παιχνίδι και δραστηριότητες, παίρνοντας σειρά, εκφράζοντας συναισθήματα με αποδεκτό τρόπο κλπ),
• για να συμπεριφερθεί με αποδεκτό τρόπο (ελέγχοντας τις παρορμήσεις μας και αναβάλλοντας ορισμένες ανάγκες),
• για να είναι πιο ανεξάρτητο (λήψη αποφάσεων και διαχείριση της συμπεριφοράς),
• για την επιτυχή αντιμετώπιση του άγχους και των ισχυρών αρνητικών συναισθημάτων.

Η αυτορρύθμιση αναπτύσσεται από τις πρώτες μέρες: τα μωρά πιπιλίζουν τους αντίχειρες τους για να ηρεμήσουν ή κοιτάζουν μακριά σας όταν χρειάζονται ένα διάλειμμα, αλλά αναπτύσσεται πιο εντατικά μετά το δεύτερο έτος της ζωής και πέρα, μέχρι και την ενηλικίωση. Έτσι, τα παιδιά μέχρι την ηλικία των 3 ετών μπορούν ήδη να αναβάλουν για λίγο την ανάγκη για φαγητό, αλλά εξακολουθούν να αρπάζουν εύκολα ένα παιχνίδι που τους αρέσει στην παιδική χαρά, ή να έχουν ξεσπάσματα όταν εκφράζουν δυσαρέσκεια και απογοήτευση.

Τα παιδιά ηλικίας 3-6 ετών θα είναι όλο και πιο ικανά να παίζουν μαζί με τους συνομηλίκους τους - θα είναι καλύτερα σε θέση να εξισορροπήσουν τις επιθυμίες και τις ιδέες τους με εκείνες των άλλων. Επίσης, είναι πιο πρόθυμα να ακολουθήσουν ορισμένους κανόνες συμπεριφοράς - π.χ. να ψιθυρίσουν στον κινηματογράφο. Ταυτόχρονα, εξακολουθούν να δυσκολεύονται να επικεντρωθούν πλήρως στο έργο τους ή να διαχειριστούν ισχυρά συναισθήματα όπως ο θυμός ή η ζήλια. Καθώς ξεκινούν το σχολείο, γίνονται όλο και πιο καλά στην κατανόηση της οπτικής των άλλων και στη διαφωνία. Γίνονται καλύτερα στο να εκφράζουν διαφωνίες χωρίς καυγάδες.

Η αυτορρύθμιση αναπτύσσεται σε καλές, υποστηρικτικές και ενθαρρυντικές σχέσεις, επομένως:

• να μιλάτε στο παιδί για το πώς αισθάνεται και να αναλύετε μαζί μια συμπεριφορά που σχετίζεται με τα συναισθήματα (π.χ. γιατί θύμωσε και πώς συμπεριφέρθηκε τότε, τι άλλο θα μπορούσε να έχει κάνει).
• όταν ένα παιδί δυσκολεύεται με ένα ισχυρό συναίσθημα (συνήθως φόβο ή θυμό), βοηθήστε το να ονομάσει το συναίσθημα. Βοηθάει αν αυτή η συζήτηση λάβει χώρα όταν το παιδί ηρεμήσει.
• βοηθήστε το παιδί σας να βρει έναν καλό τρόπο να ηρεμήσει και προσφερθείτε να το βοηθήσετε να ηρεμήσει όταν δυσκολεύεται με ισχυρά συναισθήματα.
• αποτελέστε παράδειγμα για το παιδί, ονομάστε αυτό που κάνετε όταν είστε αναστατωμένοι ή απογοητευμένοι από κάτι.
• χρησιμοποιήστε θετική προσοχή και πάντα επαινέστε και τονίστε την επιτυχία του παιδιού στην αυτορρύθμιση (μπράβο, περίμενες υπομονετικά στην ουρά, ή μου άρεσε όταν ζήτησες το παιχνίδι και περίμενες να τελειώσει το άλλο παιδί...).
• προσπαθήστε να προσαρμόσετε τις προσδοκίες σας στις δεξιότητες του παιδιού. Με αυτόν τον τρόπο, βοηθάτε το παιδί να γίνει ικανό να επιλύσει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει.
• να είστε πολύ υπομονετικοί, είναι πολύ δύσκολο για τα μικρά παιδιά να κατανοήσουν και να αντιμετωπίσουν το χείμαρρο των συναισθημάτων τους.

Πότε να ανησυχήσετε

Ορισμένες συμπεριφορές που σχετίζονται με την αυτορρύθμιση μπορεί να απαιτούν από εσάς να συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία. Φροντίστε να το κάνετε εάν:

• το παιδί σας έχει ξεσπάσματα και δυσκολεύεται να αντιμετωπίσει ισχυρά συναισθήματα πολύ συχνότερα από άλλα παιδιά της ίδιας της ηλικίας
• όσο μεγαλύτερο είναι, τόσο πιο δύσκολο είναι για το παιδί σας να αντιμετωπίσει ισχυρά συναισθήματα
• όταν κατακλύζεται από έντονα συναισθήματα, οι συμπεριφορές του παιδιού σας θέτουν σε κίνδυνο τον ίδιο ή τους άλλους
• δεν μπορείτε να βρείτε μια καλή στρατηγική για να βοηθήσετε το παιδί σας να διαχειριστεί τη συμπεριφορά και τις αντιδράσεις του
• το παιδί σας αποσύρεται πολύ και παρουσιάζει λιγότερες κοινωνικές δεξιότητες σε σύγκριση με τους συνομηλίκους του.