Ιλαρά (morbilli)

Η ιλαρά είναι μια εξαιρετικά μεταδοτική εξανθηματική ιογενής ασθένεια. Η αιτία της νόσου είναι ο ιός της ιλαράς, ο οποίος εξαπλώνεται εύκολα από άτομο σε άτομο μέσω σταγονιδίων, το βήχα, το φτέρνισμα ή με άμεση επαφή.

Για την πρόληψη της ιλαράς, ο εμβολιασμός κατά της ασθένειας αυτής πραγματοποιείται συνεχώς στη χώρα μας από το 1971. Έτσι, επιτεύχθηκε μια περίοδος σχεδόν 20 ετών χωρίς ιλαρά μέχρι το 2017, οπότε ο ιός επανήλθε στη χώρα και προκάλεσε επιδημία λόγω της μείωσης του αριθμού των εμβολιασμένων παιδιών. Η εμβολιαστική κάλυψη των παιδιών έχει βελτιωθεί, αλλά όχι αρκετά, γιατί έχουνε ακόμα αναφερθεί κρούσματα ιλαράς.      

Σημεία και συμπτώματα 

Το παιδί μολύνεται 7 έως 15 ημέρες πριν εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα της νόσου. Η ασθένεια ξεκινά με: πυρετό, βήχα, καταρροή, τα μάτια είναι ερεθισμένα και ευαίσθητα στο φως. Ακολουθεί ερυθρό εξάνθημα, το οποίο διαρκεί από τέσσερις έως επτά ημέρες. Χαρακτηριστικό σημάδι αυτής της νόσου είναι μικροσκοπικές λευκές κηλίδες μπορεί επίσης να εμφανιστούν στα ούλα και στο βλεννογόνο της παρειάς. Το εξάνθημα συνήθως αρχίζει πίσω από τα αυτιά, γρήγορα εξαπλώνεται στο πρόσωπο, τον κορμό και τα άκρα. Υποχωρεί και εξαφανίζεται με την ίδια σειρά με την οποία εμφανίστηκε και διαρκεί το πολύ 5 έως 6 ημέρες. Άλλα συμπτώματα της νόσου είναι απώλεια όρεξης, διάρροια και γενικευμένο πρήξιμο των λεμφαδένων.

Το άτομο που έχει προσβληθεί μπορεί να μεταδώσει τον ιό της ιλαράς ακόμη και πριν από την εμφάνιση εξανθήματος (συνήθως 4 ημέρες) και μέχρι περίπου 4 ημέρες αφότου εκδηλωθεί το εξάνθημα.

Επιπλοκές

Επιπλοκές εμφανίζονται στο 30% των προσβεβλημένων παιδιών: διάρροια με αφυδάτωση, λοιμώξεις του αυτιού, πνευμονία, εγκεφαλίτιδα, μόνιμη βλάβη των νεύρων (συχνότερα τύφλωση). Λόγω αυτών των επιπλοκών, στις ανεπτυγμένες χώρες, το 0,2% των παιδιών που αρρωσταίνει -πεθαίνουν, ενώ στις υπανάπτυκτες χώρες το ποσοστό αυτό είναι σημαντικά υψηλότερο, ακόμη και έως και 25%, με υποσιτισμό και ανεπάρκεια βιταμίνης Α ως συντελεστή.

Θεραπεία

Οι περισσότεροι ασθενείς θεραπεύονται με υποστηρικτική θεραπεία, όπως ενυδάτωση και αντιπυρετικά φάρμακα. Η παρακεταμόλη (Depon) χορηγείται για τη μείωση του πυρετού και το πονοκέφαλου. Στο παιδί προσφέρονται περισσότερα υγρά από το συνηθισμένο και συνιστάται να ξεκουραστεί σε ένα ελαφρώς σκοτεινό δωμάτιο. Εξασφαλίζεται επαρκής πρόσληψη βιταμίνης Α.  

Πρόληψη

Η ενεργός ανοσοποίηση κατά της ιλαράς πραγματοποιείται με ένα συνδυασμένο εμβόλιο που περιέχει εμβόλια κατά της ιλαράς, της παρωτίτιδας και της ερυθράς (γερμανική ιλαρά) σε ηλικία 12 έως 15 μηνών και η δεύτερη δόση, χορηγείται στα παιδιά πριν από την έναρξη του σχολείου, 6-7 ετών. Με τον εμβολιασμό προστατεύονται επίσης τα παιδιά που δεν έχουν εμβολιαστεί, γιατί έτσι εμποδίζουν την εξάπλωση του ιού. Το εμβόλιο δεν πρέπει να χορηγείται σε άτομα με χαμηλά επίπεδα αντισωμάτων, άτομα που έχουν ισχυρότερη αλλεργική αντίδραση σε οποιοδήποτε από τα συστατικά του εμβολίου και έγκυος γυναίκες.

Τα παιδιά που δεν μπορούν να λάβουν αυτό το εμβόλιο και έρχονται σε επαφή με τον ιό της ιλαράς μπορούν να λάβουν ανοσοσφαιρίνη κατά τις πρώτες έξι ημέρες της μόλυνσης για να αποτρέψουν την ασθένεια.

Τα άτομα που αναρρώνουν από την ιλαρά αποκτούν μακροχρόνια ανοσία.