Συμπεριφορές- Συνήθειες

Πολλά παιδιά έχουν συνήθειες όπως δάγκωμα νυχιών ή πιπίλισμα αντίχειρα. Τις περισσότερες φορές, τέτοιες συνήθειες εξαφανίζονται από μόνες τους. Μερικές φορές ένα παιδί χρειάζεται βοήθεια για να το καταφέρει. Ένας τρόπος για να το πετύχει αυτό είναι να του το θυμίζετε ήρεμα και να το επαινείτε όταν δεν το κάνει.

Τι είναι οι συνήθειες

Οι συνήθειες είναι συμπεριφορές που επαναλαμβάνονται συχνά, κυρίως αυτόματα, χωρίς προηγούμενη σκέψη. Μερικές από αυτές τις συμπεριφορές στα παιδιά μπορεί να σας ανησυχούν, να σας ενοχλούν ή να σας θυμώνουν, αλλά πρέπει να γνωρίζετε ότι συνήθως δεν προκαλούν ανησυχία.

Οι συνήθειες των παιδιών συχνά περιλαμβάνουν άγγιγμα ή παρόμοιες κινήσεις σε μέρη του προσώπου ή του σώματος. Τα παιδιά μπορεί να το καταλαβαίνουν, μπορεί να τους αρέσει, αλλά αυτό δεν είναι κανόνας.
Μερικές από τις πιο συνηθισμένες συνήθειες είναι: το πιπίλισμα του αντίχειρα ή της πιπίλας, το δάγκωμα ή το σκίσιμο των νυχιών, το στρίψιμο ή το τράβηγμα των μαλλιών, να ρουφάνε την μύτη τους, το δάγκωμα των χειλιών ή το εσωτερικό των μάγουλων, το δάγκωμα αντικειμένων, όπως άκρα μολυβιού, ρούχα, τρίξιμο των δοντιών.

Πώς αναπτύσσονται

Οι συνήθειες μπορεί να είναι ευχάριστες και καταπραϋντικές. Το πιπίλισμα είναι ένα τέτοιο παράδειγμα. Στα μικρά παιδιά, αυτή η συνήθεια μπορεί να είναι ένας τρόπος για να ανακουφίσει το άγχος τους.
Μερικές φορές, οι συνήθειες αναπτύσσονται όταν τα παιδιά βαριούνται. Τέτοιες συμπεριφορές χρησιμεύουν στη συνέχεια ως ένα είδος ψυχαγωγίας. Για παράδειγμα, τα παιδιά μπορεί να δαγκώνουν τα νύχια τους πιο συχνά ενώ βλέπουν τηλεόραση ή δεν κάνουν τίποτα παρά όταν είναι απασχολημένα.
Μερικές φορές οι συνήθειες ξεκινούν για πρακτικούς λόγους και στη συνέχεια συνεχίζονται ακόμη και όταν αυτοί οι λόγοι δεν είναι πλέον παρόντες. Για παράδειγμα, τα μικρά παιδιά που ρουφάνε τη μύτη τους κατά τη διάρκεια του κρυολογήματος μπορεί να συνεχίσουν να το κάνουν για κάποιο χρονικό διάστημα και όταν περάσει το κρύωμα. Εάν συνεχίζει και την ρουφάει, πιθανότατα έχει αναπτύξει συνήθεια.
Δίνεις το παράδειγμα στο παιδί. Εάν παρατηρήσετε ότι ένα παιδί αρχίζει να αποκτά συνήθεια, αναρωτηθείτε πρώτα αν έχετε οι ίδιοι μια τέτοια συνήθεια. Ορισμένες συνήθειες είναι πιο πιθανό να εμφανιστούν σε ορισμένες οικογένειες, π.χ. δάγκωμα νυχιών.

Ορισμένα παιδιά μπορεί να εμφανίζουν πιο ασυνήθιστες συμπεριφορές, όπως να ταλαντεύουν το σώμα τους, να χτυπούν ή να κινούν το κεφάλι τους. Τα περισσότερα παιδιά σταματούν να το κάνουν μέχρι την ηλικία των πέντε ετών.

Κάποιες συμπεριφορές μπορεί να μοιάζουν με στην αρχή σαν συνήθεια και προκαλούνται από ιατρικούς λόγους. Σε αυτή την περίπτωση, συνήθως ξεκινούν απότομα και έχουν άλλα χαρακτηριστικά, π.χ. ένα παιδί που αρχίζει ξαφνικά να τραβάει ή να χτυπάει τους λοβούς των αυτιών και γίνεται ευερέθιστο είναι πιθανό να έχει λοίμωξη στο αυτί. Μπορεί να είναι παρόμοιο με κάποιες συμπεριφορές που συνοδεύουν την ανάπτυξη των δοντιών κ.λπ.

Διακοπή των συνηθειών

Οι περισσότερες από αυτές τις συμπεριφορές σταματούν από μόνες τους. Εάν οι συμπεριφορές παρεμβαίνουν στην καθημερινή λειτουργία του παιδιού ή οδηγούν σε τραυματισμό, τότε πρέπει να επέμβετε.

Για παράδειγμα, το πιπίλισμα του αντίχειρα είναι συνηθισμένο και φυσιολογικό. Αν, όμως το παιδί πιπιλίζει τον αντίχειρά του τις περισσότερες φορές ή αντιμετωπίζει δυσκολίες εξαιτίας αυτού, π.χ. όταν μιλάει ή τρώει, ή χλευάζεται από συνομηλίκους του, τότε είναι σκόπιμο να σταματήσει αυτές οι συμπεριφορές. Δοκιμάστε:

Κάντε μια συμφωνία με το παιδί σας ότι θα βοηθήσετε να κόψει τη συνήθεια. Εξηγήστε το λόγο.
Όταν παρατηρήσετε το παιδί ότι συνεχίζει και το κάνει, πείτε του ήρεμα να σταματήσει. Επαινέστε τον/την όταν το σταματήσει.
Εάν τέτοιες συμπεριφορές εμφανίζονται συχνότερα όταν το παιδί δεν είναι ενεργό, μπορείτε να προτείνετε μια δραστηριότητα.

Εάν αυτές οι συνήθειες δεν σταματήσουν παρά τις προσπάθειές σας και παρεμποδίζουν τη λειτουργία ή οδηγούν σε τραυματισμό (π.χ. το έντονο πιπίλισμα των δακτύλων μπορεί να επηρεάσει δυσμενώς την ανάπτυξη των δοντιών, εάν διαρκέσει πέραν του τρίτου έτους), αναζητήστε επαγγελματική βοήθεια. Σε περίπτωση που υπάρχει υποψία ότι αυτές οι συμπεριφορές είναι εκδήλωση άγχους, είναι απαραίτητο να αναζητήσετε ψυχολογική βοήθεια.

Μερικές φορές αυτές οι συμπεριφορές μοιάζουν με τικ. Τα τικ είναι ακούσιες, επαναλαμβανόμενες και ξαφνικές κινήσεις (σπασμός). Εμφανίζονται για άλλους λόγους. Τα περισσότερα τικ περιλαμβάνουν απλές κινήσεις (γκρίνια, συχνότερα βλεφαρίσματα, σπασμούς στη μύτη κ.λπ.) Είναι συνήθως προσωρινές. Εάν διαρκούν περισσότερο, είναι έντονα ή πιο περίπλοκα στη συμπεριφορά, είναι απαραίτητο να συμβουλευτείτε έναν παιδίατρο.