Obavezna imunizacija djece

Imunizacija je pouzdana i djelotvorna mjera zaštite zdravlja Vašeg djeteta od određenih zaraznih bolesti. Ona se uglavnom sprovodi primjenom vakcina, a u određenim slučajevima, kad se procijeni da je to potrebno, i davanjem imunoglobulina (gotovih antitijela). U skladu s važećim zakonskim propisima, obavezna imunizacija je besplatna i sprovodi se redovno u domovima zdravlja, tokom cijele godine.

Imunizacija je preventivna mjera zaštite zdravlja od zaraznih bolesti. Sprovodi se putem primjene vakcina (aktivna imunizacija) i/ili imunoglobulina humanog porijekla – gotovih antitijela na uzročnike zaraznih bolesti (pasivna imunizacija). 

U Crnoj Gori je Zakonom o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti propisana mjera obavezne imunizacije. Obavezna imunizacija odnosi se na lica određenog uzrasta i na druga lica određena Zakonom. Za sprovođenje obavezne imunizacije djece nije potreban pismeni pristanak roditelja/staratelja i ona se ne može odbiti osim u slučaju medicinske privremene ili trajne kontraindikacije, koju utvrđuje pedijatar, specijalista odgovarajuće grane medicine ili Stručni tim za trajne kontraindikacije. 

Imunizacija protiv zaraznih bolesti obuhvata:

  • obaveznu aktivnu imunizaciju lica određenog uzrasta;
  • imunizaciju lica po epidemiološkim i kliničkim indikacijama.

Obavezna aktivna imunizacija primjenjuje se na svu djecu određenog uzrasta, u skladu s Kalendarom imunizacije, a sprovodi se protiv 10 bolesti: tuberkuloze, hepatitisa B, dječje paralize, difterije, tetanusa, velikog kašlja, oboljenja izazvanih bakterijom Haemophilus influenzae tip b, malih boginja, zaušaka i rubele/crvenke.

Obavezna imunizacija po epidemiološkim i kliničkim indikacijama primjenjuje se kod lica koja su u posebnom riziku i to:

  • imunizacija po epidemiološkim indikacijama – za lica koja su bila izložena određenim zaraznim bolestima ili su u povećanom riziku od takve izloženosti; 
  • imunizacija po kliničkim indikacijama – za lica koja su zbog svog zdravstvenog stanja (bolesti) u povećanom riziku da razviju težu formu zarazne bolesti, što može izazvati pogoršanje njihovog osnovnog oboljenja. 

Imunizacija po epidemiološkim indikacijama sprovodi se protiv bjesnila, tetanusa, hepatitisa B, hepatitisa A i humanih papiloma virusa u sljedećim slučajevima: 

  • Vakcinacija protiv bjesnila obavezna je u slučaju ozljede od životinje kod koje postoji sumnja na infekciju virusom bjesnila. 
  • Obavezna je imunizacija protiv tetanusa i hepatitisa B ako su djeca nevakcinisana, nepotpuno vakcinisana ili nemaju dokaze o vakcinaciji.
  • Ako je dijete rođeno van zdravstvene ustanove i bez stručne medicinske pomoći, prima humani antitetanusni imunoglobulin (HTIg).
  • Dijete prima vakcinu protiv tetanusa nakon povređivanja, u skladu s vakcinalnim statusom.
  • Novorođenče čija je majka HBsAg pozitivna, pored vakcine protiv hepatitisa B, koja se daje u toku prvog dana života, obavezno dobija hepatitis B imunoglobulin (HBIg) – četiri doze, po definisanom kalendaru.
  • Imunizacija protiv hepatitisa A sprovodi se ukoliko postoje epidemiološke indikacije, koje utvrđuje epidemiološka služba nadležnog doma zdravlja ili Instituta za javno zdravlje Crne Gore. 
  • Aktivna imunizacija protiv oboljenja izazvanih humanim papiloma virusima sprovodi se među djevojčicama koje su navršile najmanje devet godina, odnosno koje pohađaju četvrti razred osnovne škole.

Dijete je moguće vakcinisati i protiv drugih bolesti i po drugim epidemiološkim indikacijama, posebno ako planirate putovanje u inostranstvo. U tom cilju, najmanje dvije sedmice prije putovanja konsultujte se s nadležnim epidemiologom, posebno ako putujete u neku od država Afrike, Južne Amerike ili jugoistočne Azije.

Obavezna aktivna i pasivna imunizacija osoba u posebnom riziku (imunizacija po kliničkim indikacijama) sprovodi se protiv: gripa, meningokokne bolesti, hepatitisa B, oboljenja koja izaziva streptokoka pneumonije, oboljenja koja izaziva bakterija Haemophilus influenzae tip b i infekcije izazvane respiratornim sincicijalnim virusom. Primjenjuje se i kod djece koja su u riziku da dobiju tešku kliničku formu bolesti i sklona su komplikacijama, ili kad postoje epidemiološke indikacije.

  • Aktivna imunizacija protiv gripa sprovodi se vakcinom koja sadrži djelove virusa (split/subjunit). Primjenjuje se kod djece starije od šest mjeseci sa:
    • hroničnim poremećajima plućnog ili kardiovaskularnog sistema;
    • bubrežnim poremećajima;
    • hroničnim neurološkim poremećajima; 
    • metaboličkim poremećajima;
    • hemoglobinopatijom;
    • malignim oboljenjima;
    • izvršenim presađivanjem tkiva ili organa; 
    • stanjem smanjene otpornosti.
  • Aktivna imunizacija protiv meningokoknih bolesti sprovodi se kod djece koja su:
    • izgubila slezenu ili ona nije funkcionalna;  
    • imaju imunodeficijenciju komplementa (C5–C9);  
    • bila u bliskom kontaktu s osobom oboljelom od meningokokne bolesti; 
    • imala transplantaciju koštane srži.
  • Pasivna imunizacija djece u posebnom riziku od infekcije izazvane respiratornim sincicijalnim virusom sprovodi se prema propisanim uslovima i na osnovu konzilijuma pedijatara tercijarne pedijatrijske ustanove. Obično se primjenjuje kod: 
    • prijevremeno rođene djece;
    • djece s hroničnom plućnom bolešću – bronhopulmonalnom displazijom; 
    • djece s urođenom srčanom manom i hemodinamskim poremećajima.