Çfarë janë makthet te fëmijët?
Makthet janë ëndrra të këqija që mund të bëjnë që fëmijët të zgjohen, duke u ndier të frikësuar dhe të mërzitur.
Është normale që fëmijët të kenë ankthe për:
- rreziqe reale siç janë qentë agresivë, peshkaqenë ose merimangat
- frika imagjinare si përbindësha
- ngjarje shqetësuese që ata kanë parë ose përjetuar (ndryshimet në jetën e tyre për shkak të pandemisë, për shembull).
Në varësi të aftësisë së tyre gjuhësore, fëmijët ndonjëherë mund t’ju tregojnë për ëndrrat e tyre të këqija në detaje.
Ankthet kanë tendencë të ndodhin në gjysmën e dytë të natës, kur fëmija juaj fle lehtë dhe ëndërron. Disa fëmijë më të vegjël mund ta kenë të vështirë të kthehen në gjumë pas një ankthi.
Këshilla si të veproni pas anktheve dhe ëndrrave të këqija të fëmijës
Fëmijët shpesh zgjohen të përlotur dhe të shqetësuar pas një ankthi. Ata kanë nevojë për ngushëllim nga ju. Derisa fëmijët rriten, ata do të kuptojnë më mirë se ëndrra është vetëm ëndërr.
Këtu janë dhënë ca ide për t’ju ndihmuar si të veproni pas anktheve ose ëndrrave të këqija të fëmijës tuaj:
- Nëse fëmija juaj zgjohet për shkak ose gjatë ankthit, shpjegoni se ka qenë vetëm një ëndërr e keqe. Sigurojeni atë se gjithçka është në rregull dhe se ai është i sigurt. Një puthje dhe një përqafim mund ta ndihmojë fëmijën tuaj të qetësohet përsëri.
- Lërini fëmijën tuaj të dijë se është në rregull të ndihet i frikësuar pas një ankthi. Shmangni mospërfilljen e frikës ose mos thoni që fëmija juaj sillet si budalla, sepse ankthet mund t’u duken shumë të vërteta fëmijëve.
- Nëse fëmija juaj i moshës parashkollore ka ëndërruar për përbindësha, shpjegoni se përbindëshat janë vetëm imagjinatë. Ju mund të thoni që gjërat e imagjinuara mund të jenë të frikshme, por ato nuk mund t’i dëmtojnë fëmijët.
- Jini të durueshëm nëse fëmija juaj flet për një ankth në ditën e nesërme. Dëgjoni shqetësimet e tij/saj - mos i hidhni poshtë dhe mos i nënvlerësoni ato. Duke folur me qetësi së bashku për ëndrrën e keqe mund të zvogëloni fuqinë e saj emocionale. Por nëse fëmija juaj duket se e ka harruar ankthin, ndoshta është më mirë të mos e hapni këtë temë.
- Derisa fëmija juaj rritet, inkurajojeni se një ëndrre të keqe është diçka që mund të kalojë vetvetiu, pastaj le të kthehet të flejë vetë. Ju mund të përdorni lavdërime - për shembull, “Ti nuk kishe nevojë për mua për shumë kohë pas ëndrrës tënde të keqe mbrëmë. Ti vërtetë ke arritur që vetë të qetësohesh”.
Provoni këto ide nëse fëmija juaj ka shumë ankth, ose ëndërron për të njëjtën gjë në vazhdimësi:
- Pyeteni butësisht fëmijën tuaj për ndërveprimet me fëmijët e tjerë, shfaqjet televizive, lojërat kompjuterike ose përvojat e tjera të ditës. Atëherë ju mund ta ndihmoni atë t’i shmangë përvojat që mund të shkaktojnë ankthe. Për shembull, nëse fëmija juaj e ka parë filmin “Doktor Hu” (Doctor Who) dhe ka makthe për alienët, mund të jetë një ide e mirë që ai/ajo të mos e shikojë atë për një kohë.
- Bisedoni me fëmijën tuaj, në nivelin e tij/saj të të kuptuarit, për ngjarjet në lajme ose në jetën e tyre tani. Si i kupton fëmija juaj këto ngjarje dhe cilat janë shqetësimet e tij/saj?
- Ndihmoni fëmijën tuaj të ndryshojë një ëndërr të përsëritur. Për shembull, nëse ëndrra shpesh përfshin një alien të frikshëm, sugjeroni që fëmija juaj të ketë një shkop magjik në ëndërr për ta bërë të huajin të zhduket. Inkurajoni fëmijën tuaj të dalë me ide se si të bëheni hero në një ëndërr të keqe. Ai mund t’i kalojë këto ide në mendjen e tij gjatë ditës.
- Sigurohuni që fëmija juaj të flejë rregullisht.
- Nëse fëmija juaj është i prirur ndaj ankthit ose stresit, mendoni se si mund ta ndihmoni fëmijën tuaj të pushojë para gjumit.
Marrja e ndihmës
Mund të jetë një ide e mirë të kërkoni këshilla profesionale nëse fëmija juaj sheh makth dhe gjithashtu ka shumë ankth gjatë ditës.
Gjithashtu kërkoni ndihmë nëse fëmija juaj sheh makthe pasi ka kaluar një ngjarje traumatike - për shembull, një fatkeqësi natyrore si një zjarr në shkurre, një aksident me makinë, një bllokim në shkollë etj.
Çfarë i shkakton ankthet?
Ankthet e rastit janë normale. Nëse fëmija juaj ka herë pas here ankthe, kjo nuk do të thotë se diçka nuk është në rregull me të emocionalisht. Ju nuk keni nevojë të shqetësoheni.
Fëmijët me imagjinatë të gjallë mund të kenë ankthe më shpesh se fëmijët e tjerë. Përsëri, nuk keni nevojë të shqetësoheni.
Por nëse fëmija juaj e përjeton një ankth të përsëritur, ose ai ka ëndrra veçanërisht të këqija, ai mund të përjetojë ndonjë lloj stresi gjatë ditës.
Ngjarjet traumatike gjithashtu mund të shkaktojnë ankth. Nëse një fëmijë ka përjetuar ndonjë lloj ngjarje traumatike, ai/ajo mund të ketë makth për këtë për disa javë ose muaj më pas.
|
