Shtat i lartë

Prindërit rrallë pyesin: «A është fëmija im tepër i gjatë?» Një fëmijë i gjatë shihet si një fëmijë me një predispozitë trashëguese që lidhet me lartësinë, kombinuar me ushqimin dhe shëndetin e mirë. Zakonisht kështu ndodh. Ndonjëherë mund të jetë e bezdisshme kur mjedisi e percepton fëmijën si më të madh dhe më të pjekur për shkak të shtatit të tij të lartë dhe, rrjedhimisht, ka pritje më të larta.

Gjatësia e fëmijës është një nga parametrat e rritjes që matet dhe monitorohet gjatë ekzaminimeve të rregullta parandaluese nga pediatri, devijimet nga vlerat e pritura mund të vërehen lehtësisht dhe në kohë. Në mjedisin tonë, përdoren grafikët e rritjes së Organizatës Botërore të Shëndetësisë; në këto diagrame, linjat e treguara (+/- 2SD në krahasim me vlerën mesatare) përfaqësojnë vlerat kufitare të gamës normale të rritjes së fëmijëve të të njëjtit seks dhe moshë. Megjithatë, kur bëhet fjalë për gjatësinë fëmijës, gjatësia e të cilit tejkalon ndjeshëm lartësinë e pritur për moshën (arrin një vlerë prej + 3 SD në grafikun e rritjes) konsiderohet shumë i gjatë. Nëse gjatësia e fëmijës tejkalon vlerat kufitare, fëmija është në gjendje të mirë shëndetësore, nuk ka shenja të tjera devijimi në pasqyrën klinike, prindërit ose të afërmit e ngushtë janë shtatlartë, atëherë gjatësia e fëmijës është e pritshme.

Fëmija, gjatësia e të cilit tejkalon kufirin e sipërm të seksit e moshës dhe regjistron shtysë të pazakontë rritjeje, ose që ka disa probleme shëndetësore të lidhura, rrallëherë ka nevojë për një ekzaminim më të detajuar. Më pas merren parasysh shkaqet e mundshme të trashëguara ose rritja e sekretimit të hormoneve të rritjes.

Ndryshimet në bazën gjenetike ose kromozomale (Marfan, Sotos, Beckëith-Wiedemann, sindroma Klinefelter...), përveç rritjes së theksuar në gjatësi, rezultojnë me karakteristika të tjera në pasqyrën klinike të fëmijës që tregojnë për një çrregullim të mundshëm trashëgues.

Rritja e kockave dhe muskujve, rrjedhimisht rritja në gjatësi ndikohet fuqishëm nga hormoni i rritjes. Rritja e vlerave të këtij hormoni gjatë periudhës së rritjes së fëmijës, kur kërci në skajet e kockave është ende i hapur, çon në shfaqjen e gjigantizmit: shtat shumë i gjatë me gjymtyrë të gjata dhe mjekër të theksuar. Pas përfundimit të rritjes së kockave, në rast të rritjes së vlerave të hormonit të rritjes tek të rriturit, do të zhvillohet pasqyrë klinike e akromegalisë, e karakterizuar nga zmadhimi i duarve, këmbëve dhe theksimit të tipareve të fytyrës. Hormoni i rritjes është një nga hormonet e sekretuar nga gjëndra e hipofizës, gjëndër e vogël e vendosur në bazën e trurit, pak nën pjesën e trurit të quajtur hipotalamus, së bashku me të cilën rregullon funksionimin e gjëndrave të tjera endokrine.

Kur dyshohet për gjigantizëm, fëmija referohet tek endokrinolog për analiza me rreze X dhe laboratorike për të vlerësuar sekretimin e hormonit të rritjes dhe gjendjen e gjëndrës së hipofizës. Ndonjëherë, një tumor i vogël zbulohet në zonën e gjëndrës së hipofizës, trajtimi i të cilit është gjithnjë e më i suksesshëm kohët e fundit.

Nëse gjatësia e fëmijës tejkalon ndjeshëm lartësinë e pritshme për moshën kalendarike të fëmijës (+ 3SD në grafikun e rritjes) ose keni vënë re rritje të papritur në gjatësi, bisedoni me pediatrin për rritjen dhe mënyrën e të sjellurit me fëmijën.