Vitamina D: çfarë duhet të dini?

Pse fëmijët dhe të rriturit kanë nevojë për vitaminë D?

Fëmijët kanë nevojë për vitaminë D për rritjen dhe zhvillimin e kockave. Po kështu edhe foshnjat që zhvillohen në barkun e nënës. Vitamina D na ndihmon të absorbojmë kalciumin.

Mungesa serioze e vitaminës D mund të shkaktojë rahit, zhvillim motorik të vonuar, dobësi të muskujve, dhimbje dhe thyerje.

Mungesa e vitaminës D tek të rriturit është lidhur edhe me osteoporozën, disa kancere, sëmundjet e zemrës dhe diabetin.

Nëse gratë nuk marrin mjaftueshëm vitaminë D gjatë shtatzënisë, fëmijët e tyre mund të zhvillojnë hipokalcemi neonatale (jo kalcium të mjaftueshëm në gjak) ose rahitizëm më vonë në fëmijëri.

Vitamina D dhe rrezet e diellit

Fëmija juaj ka nevojë për rrezet e diellit në lëkurën e tij/saj që trupi të prodhojë vitaminë D. Ajo merr rreth 80% të vitaminës D në këtë mënyrë.

Shkencëtarët nuk janë të sigurt se sa diell kanë nevojë fëmijët për nivele të mira të vitaminës D. Por ne e dimë se sasia e diellit që ka nevojë fëmija juaj varet nga vendi ku jetoni dhe koha e vitit.

Gjithashtu varet pak nga ngjyra e lëkurës tuaj. Njerëzit me lëkurë më të errët kanë nevojë për 3-6 herë më shumë diell për të bërë vitaminë D sesa sasia që u nevojitet njerëzve me lëkurë të bardhë.

Fotografia më poshtë tregon se sa diell duhet të jetë i mjaftueshëm për të ndihmuar trupin e fëmijës suaj të bëjë vitaminën D, pa e vënë lëkurën e tij në rrezik të dëmtimit të diellit.

Pavarësisht se ku jetoni, duhet të jeni të kujdesshëm se sa diell merr fëmija juaj në lëkurën e tij. Shumë diell mund të çojë në djegie nga dielli, dëmtim të lëkurës dhe madje edhe kancer të lëkurës. Kjo është arsyeja pse është e rëndësishme të përdorni mbrojtje nga dielli.

Gjatë verës, veçanërisht midis orës 10 të mëngjesit dhe 4 pasdite, sigurohuni që fëmija juaj të qëndrojë i sigurt në diell duke u lyer me krem kundër diellit, një kapelë, syze dielli, veshje që mbajnë diellin jashtë dhe qasje në shumë hije.

Për të marrë më shumë informacion dhe këshilla se sa diell është i përshtatshëm për fëmijën tuaj, flisni me mjekun tuaj.

Vitamina D dhe ushqimi

Shumica e fëmijëve nuk do të marrin mjaftueshëm vitaminë D vetëm nga ushqimi. Por ushqimi me shumë vitaminë D mund t’i shtohet vitaminës D që fëmija juaj tashmë ka marr nga rrezet e diellit.

Ushqimet që përmbajnë natyrishëm vitaminën D përfshijnë: peshku i freskët yndyror (salmon, harengë, skumbri dhe sardele), mëlçi, disa kërpudha dhe të verdha vezësh.

Disa ushqime kanë vitaminë D të shtuar. Këto përfshijnë disa produkte të qumështit me pak yndyrë, drithëra për mëngjes dhe margarinë. Të gjitha formulat e foshnjave përmbajnë vitaminë D.

Fëmija juaj mund të rrisë përfitimet që merr nga të qëndruarit në diell çdo ditë duke bërë disa aktivitete fizike përderisa është jashtë. Kjo ndodh sepse ushtrimet e përditshme ndihmojnë trupin e fëmijës tuaj të prodhojë vitaminë D.

Mungesa e vitaminës D

Fëmijët mund të jenë në rrezik të mungesës së vitaminës D nëse:

• mbajnë të gjithë lëkurën e tyre të mbuluar;
• kalojnë pjesën më të madhe të kohës brenda dhe nuk marrin shumë rreze dielli;
• kanë një gjendje që ndikon në mënyrën se si trupi kontrollon nivelet e vitaminës D - për shembull, sëmundjet e mëlçisë, sëmundjet e veshkave, kushtet që shkaktojnë probleme me thithjen e ushqimit (si sëmundja celiac ose fibroza cistike), dhe disa ilaçe mund të ndikojnë në nivelet e vitaminës D;
• kanë lëkurë të errët;
• janë ushqyer me gji për një kohë të gjatë dhe nëna e tyre ka nivel të ulët të vitaminës D.

Shenjat e mungesës së vitaminës D përfshijnë rahitizmin, zhvillimin e vonuar motorik, dobësinë e muskujve, dhimbjet dhe frakturat.

Trajtimi i mungesës së vitaminës D

Bisedoni me mjekun tuaj nëse jeni të shqetësuar për nivelet e vitaminës D të fëmijës suaj, ose jeni shtatzënë dhe mendoni se mund të keni vitaminën D të ulët.

Mjeku juaj mund të kërkojë test gjaku, e cila është mënyra më e mirë për të kontrolluar nivelet e vitaminës D.

Për mangësi të lehta, mjeku juaj mund të ju thotë që fëmija juaj duhet të marrë pak më shumë diell.

Nëse ju ose fëmija juaj keni një mungesë të rëndë të vitaminës D, mjeku juaj mund të ju thotë që ju ose fëmija juaj duhet të merrni suplemente të vitaminës D, si dhe të merrni më shumë diell.

Nëse ju ose fëmija juaj nuk mund të merrni më shumë diell, mjeku i përgjithshëm mund të ju thotë se marrja e suplementeve të vitaminës D është gjëja më e mirë për të bërë. Ju mund të merrni një shtesë të vitaminës D në një dozë të madhe, të vetme, ose mund të merrni një shtesë për disa javë ose muaj.

Ju gjithashtu mund të flisni me një dietolog për shtesat e vitaminës D.

Solariumet nuk duhet të përdoren kurrë si një mënyrë për të përmirësuar nivelet e vitaminës D ose për të trajtuar mungesën e vitaminës D. Shumica e shteteve kanë një ndalim për operatorët komercial të solariumit. Solariumet mund të shkaktojnë kancer të lëkurës.

Vitamina D, shtatzënia dhe ushqyerja me gji

Depot e vitaminës D të foshnjës rriten gjatë zhvillimit në mitër dhe zbresin pas lindjes derisa foshnja të fillojë të marrë vitaminë D nga rrezet e diellit së bashku me dietën.

Foshnjat që ushqehen me gji nuk marrin shumë vitaminë D nga qumështi i gjirit, sepse qumështi i gjirit është i varfër në vitaminën D. Dhe nëse nëna që ushqen me gji ka vitaminë D të ulët, ajo mund të mos i kalojë mjaftueshëm vitaminë D fëmijës së saj.

Rekomandohet që foshnjat që ushqehen me gji me të paktën një faktor tjetër rreziku për vitaminë D të ulët, si lëkura e errët, të marrin një shtesë të vitaminës D prej 400 Njësive Ndërkombëtare IU ose 10 mikrogramë (μg) në ditë. Në kushte ideale është e rekomanduar të flisni me mjekun tuaj nëse mendoni se fëmija juaj ka mundësi të ketë mungesë të vitaminës D.

Formula e foshnjave ka nivele më të larta të vitaminës D, kështu që foshnjat që ushqehen me formulë zakonisht nuk kanë nevojë për një shtesë.