Pozicioniranje prevremeno rođenog deteta
Zašto je važno pozicioniranje
Za razliku od deteta rođenog u terminu koje leži sa glavicom u srednjoj liniji i savijenim ekstremitetima, prevremeno rođeno dete, zbog nezrelosti, sniženog tonusa i sile gravitacije, leži sasvim ispruženo na podlozi. Svojim nekontrolisanim pokretima gubi energiju koja mu je potrebna za osnovne fiziološke aktivnosti, rast i oporavak. Kako je često boravak u jedinici intenzivnog lečenja dug, održavanje tako nepovoljnog položaja može dovesti do raznih deformiteta, kontraktura i usporenog motornog razvoja. Zato sprovodimo pozicioniranje tako što bebu postavljamo u položaje kojima imitiramo položaj u materici, sa ciljem da:
- ima duži i bolji san čime sprečavamo gubitak energije potrebne za rast i razvoj,
- povoljno utičemo na respiratorni, digestivni i autonomni sistem,
- sprečimo nastanak deformiteta glave, trupa i ekstremiteta,
- sprečimo nastanak neurorazvojnih smetnji.
Kako se dete pozicionira
Položaji mogu biti na leđima, boku ili stomaku. Menjaju se na 2 - 4 sata i svaki položaj se prilagođava zdravstvenom stanju deteta i pratećim medicinskim postupcima. Veoma je značajno posmatranje deteta i razumevanje njegovog ponašanja. Da bi odredio odgovarajući položaj, procenjuje se: opšti utisak, položaj glave i trupa, ruku i šaka, nogu i stopala i budnost.
Osnovni principi pravilnog pozicioniranja su: da Vašem detetu bude udobno, da glavica bude u srednjoj liniji, veliki zglobovi savijeni, ramena napred i ruke prema licu i ustima, stopala da se dodiruju i da postoji granica za odupiranje stopala. Slobodne šake i mogućnost približavanja šaka licu i ustima su značajne samoumirujuće strategije kojima beba održava mirno stanje. Potpora tela i granice koje obezbeđujemo koristeći gnezda, podupirače, rolne i mekane igračke, čine da se Vaše dete oseća ušuškano i zaštićeno, a njegovi pokreti ograničeni kao u materici.
Pozicioniranje blizanaca
Blizanci i trojke su često prevremeno rođeni i razvojno osetljiviji nego jedinci. Na intenzivnoj nezi blizanci su ne samo odvojeni od zaštićenog okruženja koje su imali u materici majke, nego su odvojeni i od svog brata ili sestre. Ukoliko nema posebnih medicinskih smetnji, Vaši blizance će biti u istom krevetiću, okrenuti jedan prema drugom, bez barijera između njih. Dobrobiti su višestruke - smireniji su, pokazuju uzajamne utešne reakcije, lakše podnose teške procedure. Takođe, bolje održavaju toplotu, a istraživanja su pokazala i da je manja učestalost apnee (zastoj daha) i bradikardije (usporen rad srca).
Do kada se praktikuje pozicioniranje
Prevremeno rođene bebe se pozicioniraju do 34. nedelje gestacije. Pred otpust kući postepeno je ukidaju svi podupirači, ostaje samo pokrivač. Beba se priprema za spavanje na leđima (preporuka Američke pedijatrijske akademije vezano za sindrom iznenadne smrti novorođenčeta), uz savet da tokom prvih meseci, u budnom stanju i postepeno sve duže, provodi vreme u položaju na stomaku.
