Vonesa në zhvillim

Çdo fëmijë zhvillohet ndryshe, që do të thotë se zhvillimi “normal”, kur bëhet fjalë për periudhën e fëmijërisë së hershme, kuptohet shumë gjerësisht. Ne jemi të shqetësuar për vonesat në zhvillim, nëse vërejmë se gjatë disa muajve, komunikimi, të folurit, aftësitë motorike apo sociale të fëmijëve nuk zhvillohen në të njëjtin ritëm si të moshatarëve të tyre.

Vonesa në zhvillim mund të ndodhë në zona të caktuara ose në shumë zona. Kur shfaqet në shumë zona, quhet gjithashtu një vonesë e përgjithshme e zhvillimit.

Vonesat në zhvillim mund të jenë kalimtare dhe të pranishme në një periudhë specifike zhvillimi ose, ndonjëherë, mund të jenë shenja e parë e një problemi zhvillimor afatgjatë. Vonesat në zhvillim që janë të pranishme për një periudhë të gjatë kohore (ose përgjithmonë) nganjëherë quhen aftësi të kufizuara zhvillimore. Shembuj të gjendjes së tillë shëndetësore janë vështirësitë në të mësuar, paraliza cerebrale, vështirësitë e zhvillimit intelektual, çrregullimi i spektrit të autizmit.

Ekspertët më së shpeshti përdorin termin vonesë në zhvillim ndërsa përpiqen të përcaktojnë shkaqet e mundshme të vonesës. Nëse dhe kur përcaktohet shkaku, atëherë përdoret emri i gjendjes përkatëse, e cila shpjegon gjendjen e fëmijës më në detaje.

Shenjat e vonesës në zhvillim

Jeni të shqetësuar për një vonesë të mundshme në zhvillimin e fëmijës suaj - çfarë duhet të bëni?

• Si prind, ju e njihni më së miri fëmijën tuaj.
• Nëse jeni të shqetësuar për zhvillimin e fëmijës suaj, konsultohuni me pediatrin.
• Profesionistët dhe shërbimet shëndetësore mund të kryejnë ekzaminimet e nevojshme për të vlerësuar praninë e vonesave në zhvillim. Ndonjëherë mund të jetë i nevojshëm referimi në shërbime të tjera për ekzaminime shtesë.

Profesionistët që ndihmojnë fëmijët me vonesa në zhvillim

Krahas shërbimeve shëndetësore (pediatër dhe mjekë të specialiteteve të tjera, infermierë), shumë profesione të tjera përfshihen në kryerjen e vlerësimeve të nevojshme dhe ofrimin e ndihmës për fëmijët me vonesa në zhvillim dhe familjet e tyre: edukator special, logoped, fizioterapist, terapist profesional, psikolog, punonjës social.

Llojet e asistencës informohen nga karakteristikat e vonesës.

• Është gjithmonë e nevojshme që asistenca të bëhet në bashkëpunim me prindërit dhe profesionistët.
• Përveç punës së drejtpërdrejtë me fëmijën, roli i profesionistit është gjithmonë t'ju ndihmojë të kuptoni më mirë fëmijën tuaj dhe/ose të përmirësoni aftësitë tuaja stimuluese të zhvillimit.

Nevojat e fëmijëve, zhvillimi i të cilëve ndodh ndryshe

Ashtu si të gjithë fëmijët e tjerë, fëmijët me vonesë zhvillimore përparojnë në zhvillim dhe mësim. Duhet më shumë kohë për të përvetësuar aftësi të reja. Mënyra se si ata mësojnë diçka të re mund të jetë pak më ndryshe dhe të kërkojë mbështetje shtesë.

• Shumica e fëmijëve mësojnë aftësi të reja lehtësisht dhe me anë të shembujve. Fëmijët me vonesa në zhvillim shpesh kanë nevojë për një qasje dhe mësim më gradual përmes trajtimit të kërkesave më të vogla. Kjo do të nënkuptonte se kërkesat e reja ndonjëherë duhet të ndahen në disa hapa më të vegjël, të cilët përvetësohen një nga një.
• Shpesh nevojitet më shumë kohë që aftësitë e reja të përvetësohen plotësisht. Prandaj, është shumë e rëndësishme që fëmija të ketë mundësi të mjaftueshme për t'i zbatuar këto aftësi në situata të ndryshme.

• Në moshën parashkollore ose shkollore, mund të jetë e nevojshme edhe ndihmë shtesë. Është më mirë të bisedoni për këtë me ofruesit e shërbimeve profesionale, në mënyrë që të bini dakord për masat mbështetëse.
• Në rast të disa gjendjeve shëndetsore që përfshijnë vështirësi më të theksuara, mund të ofrohen edhe lloje të tjera mbështetjeje (p.sh. mbështetje financiare).

Kur një fëmijë ka vonesë në zhvillim, ofrimi i ndihmës shpesh mund të kërkojë shumë përpjekje shtesë nga ana juaj dhe të çojë në rraskapitje. Mos harroni se kujdesi për veten, shëndetin dhe mirëqenien tuaj dhe gjetja e mbështetjes personale janë po aq të rëndësishme sa kujdesi për fëmijën tuaj. Nëse ju jeni mirë, do të jeni në gjendje të kujdeseni më mirë për fëmijën tuaj.

Shkaktarët e vonesave në zhvillim:

Ekzistojnë shkaktarë të ndryshëm që mund të çojnë në vonesa në zhvillim.

• Disa shkaqe janë të natyrës gjenetike, ndonjëherë janë komplikime gjatë shtatzënisë ose lindjes. Për sa i përket vonesave në zhvillim me kohëzgjatje më të shkurtër, shkaqet mund të jenë sëmundjet fizike, qëndrimi i gjatë në spital dhe stresi në familje. Ndonjëherë vonesat në zhvillim janë rezultat i stimulimit të pamjaftueshëm dhe neglizhencës së nevojave të fëmijës.
• Në shumë raste, shkaqet e vonesave në zhvillim nuk dihen.

• Në çdo rast individual, është e nevojshme të kryhen ekzaminimet e nevojshme të fëmijës, në mënyrë që të përpiqeni të zbuloni shkaqet e vonesave në zhvillim.