Έπαινος, ενθάρρυνση και ανταμοιβές

Έπαινος:

Πώς λειτουργεί ο έπαινος;
Έπαινος είναι είναι μια μέθοδος κοινωνικού ελέγχου. Ο έπαινος καλλιεργεί την αυτοεκτίμηση, την αυτοπεποίθηση και ενισχύει την αυτοεικόνα του.

Χρησιμοποιώντας επαίνους, δείχνετε στο παιδί σας πώς να σκέφτεται και να μιλάει θετικά για τον εαυτό του. Παράλληλα, ο έπαινος ενθαρρύνει την καλή συμπεριφορά του παιδιού σας. 

Πότε να χρησιμοποιήσετε επαίνους;
Μπορείτε να επαινέσει παιδιά διαφορετικών ηλικιών για διαφορετικά πράγματα.  Για παράδειγμα μπορείτε να επαινέσετε ένα μικρό παιδί επειδή ήταν έτοιμο να φύγετε από την παιδική χαρά χωρίς να του το ζητήσετε δεύτερη φορά ή που προσπάθησε να δέσει τα κορδόνια του.

Περιγραφικός έπαινος:
Περιγραφικός έπαινος είναι όταν λέτε στο παιδί σας ακριβώς τι είναι αυτό που σας αρέσει. Για παράδειγμα, "Μου αρέσει  που βρήκες ένα χώρο για να τακτοποιήσεις τα πράγματα στο δωμάτιό σου". Αυτό βοηθά το παιδί σας να καταλάβει το νόημα και είναι πιο αποτελεσματικό από γενικούς επαίνους όπως "Είσαι καλό παιδί".

Ο έπαινος μπορεί να χάσει το νόημα του αν δεν είναι συγκεκριμένος ή αν τον χρησιμοποιείτε χωρίς το παιδί σας να έχει κάνει κάτι συγκεκριμένο. 

Χρήση επαίνων για την αλλαγή συμπεριφοράς:
Τα παιδιά είναι πιο πιθανό να επαναλάβουν συμπεριφορές που κερδίζουν επαίνους. Αυτό σημαίνει ότι μπορείτε να χρησιμοποιήσετε επαίνους για να βοηθήσετε στην αλλαγή της δύσκολης συμπεριφοράς και να την αντικαταστήσετε με επιθυμητή συμπεριφορά.

Το πρώτο βήμα είναι να παρακολουθείτε το παιδί σας εάν συμπεριφέρεται με τον τρόπο που θέλετε. Όταν δείτε συμπεριφορά που σας αρέσει, πείτε στο παιδί σας ακριβώς τι σας άρεσε.

Στην αρχή, μπορείτε να επαινείται κάθε φορά όταν βλέπετε τη καλή συμπεριφορά. Όταν το παιδί σας αρχίζει και συμπεριφέρεται όπως θα θέλατε, μπορείτε να το επαινείται λιγότερο.

Εάν χρησιμοποιείτε επαίνους για να αλλάξετε τη συμπεριφορά, μπορείτε να επαινείται τη προσπάθεια καθώς και το επίτευγμα - για παράδειγμα, "Είναι ωραίο που είσαι ευγενικός για να ζητήσεις  αυτό το παιχνίδι".

Η χρήση επαίνων μπορεί να φαίνεται σαν μια προσπάθεια και μερικές μέρες μπορεί να είναι δύσκολο να βρείτε λόγους για να επαινείς το παιδί σας. Αν επαινείς το παιδί σου τακτικά, σύντομα θα χάσει το νόημα ο έπαινος.

Ενθάρρυνση:

Η ενθάρρυνση είναι έπαινος για την προσπάθεια – για παράδειγμα, «Δούλεψες σκληρά σε αυτή την εργασία μαθηματικών».

Ο έπαινος της προσπάθειας μπορεί να ενθαρρύνει το παιδί σας να προσπαθήσει σκληρά στο μέλλον - είναι πολύ παρακινητικό. Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε ενθάρρυνση πριν και κατά τη διάρκεια μιας δραστηριότητας. Για παράδειγμα, "Δείξε μου πόσο καλά μπορείς να μαζέψεις τα παιχνίδια σου ".

Ορισμένα παιδιά, ειδικά εκείνα που είναι πιο ανασφαλή, χρειάζονται περισσότερη ενθάρρυνση από τα άλλα. Όταν ο έπαινος είναι ενθαρρυντικός και επικεντρώνεται στη προσπάθεια, τα παιδιά είναι πιο πιθανό να δουν τη προσπάθεια σωστή από μόνα τους. Είναι επίσης πιο πιθανό να συνεχίσουν να προσπαθούν και να είναι αισιόδοξα όταν αντιμετωπίζουν προκλήσεις.

Ανταμοιβές:

Η ανταμοιβή είναι συνέπεια της καλής συμπεριφοράς. Είναι ένας τρόπος να λέτε «μπράβο» αφού το παιδί σας έχει κάνει κάτι καλό ή συμπεριφέρθηκε καλά. Θα μπορούσε να είναι μια απόλαυση, μια έκπληξη ή ένα επιπλέον προνόμιο. Για παράδειγμα, ως ανταμοιβή για τη τακτοποίηση του δωματίου του, μπορείτε να αφήσετε το παιδί σας να επιλέξει τι  θα ήθελε να φάει.

Οι ανταμοιβές μπορούν να κάνουν τον έπαινο και την ενθάρρυνσή σας να λειτουργήσουν καλύτερα. Η συμπεριφορά επηρεάζεται από τις συνέπειες που την ακολουθούν, οπότε όταν επαινείς τη συμπεριφορά του παιδιού σου και στη συνέχεια την ανταμείβεις, η συμπεριφορά είναι πιο πιθανό να ξανασυμβεί.

Οι ανταμοιβές μπορούν να λειτουργήσουν καλά στην αρχή, αλλά είναι καλύτερο να μην τις χρησιμοποιείτε υπερβολικά. Βεβαιωθείτε ότι επαινείτε το παιδί όταν προσπαθεί πραγματικά για κάτι, αλλά έχετε κατά νου ότι δεν χρειάζεται να το επιβραβεύετε για καθετί που κάνει. Φροντίστε λοιπόν να αποφεύγετε τις υπερβολές. 

Σημειώστε ότι η δωροδοκία και οι ανταμοιβές δεν είναι οι ίδιες. Μια δωροδοκία δίνεται πριν από τη συμπεριφορά που θέλετε, και μια ανταμοιβή δίνεται μετά. Οι ανταμοιβές ενισχύουν την καλή συμπεριφορά, οι δωροδοκίες όχι.

Μερικές φορές είναι ευκολότερο να κριτικάρεις παρά να κάνεις κομπλιμέντα. Η κακή συμπεριφορά είναι συχνά πιο προφανής από την καλή συμπεριφορά - για παράδειγμα, είναι πιο πιθανό να παρατηρήσετε πότε το παιδί σας φωνάζει από ό, τι  όταν το παιδί σας διαβάζει ήσυχα ένα βιβλίο. Προσπαθήστε να δώσετε προσοχή και στην καλή συμπεριφορά!

Συμβουλές για τη χρήση επαίνων, ενθάρρυνσης και ανταμοιβών:

Βοηθήστε στην οικοδόμηση της αυτοεκτίμησης του παιδιού σας και ενθαρρύνετε την καλή συμπεριφορά με τις παρακάτω συμβουλές:

• Όταν νιώθεις καλά για το παιδί σου, πες το. Προσπαθήστε να πείτε στο παιδί σας μερικά λόγια ενθάρρυνσης κάθε μέρα. Τα μικρά πράγματα που λέτε μπορούν να συσσωρευτούν με την πάροδο του χρόνου και να έχουν μεγάλη επίδραση στο παιδί σας.
• Προσπάθησε να επαινέσεις περισσότερα απ' όσα κριτικάρεις. Ως γονέας, προσπάθησε να επαινέσεις το παιδί σου έξι φορές για κάθε φορά που κάνει κάτι θετικό.
• Ψάξτε για μικρές αλλαγές και επιτυχίες. Αντί να περιμένετε μέχρι το παιδί σας να κάνει κάτι τέλεια, προσπαθήστε να επαινέσει οποιαδήποτε προσπάθεια ή βελτίωση.
• Δέξου ότι ο καθένας είναι διαφορετικός. Επαινέστε το παιδί σας για τις μοναδικές του προσπάθειες και ενθαρρύνετε το να αναπτυχθεί και να νιώσει ενθουσιασμένο.  Αυτό θα το βοηθήσει να αναπτύξει μια αίσθηση υπερηφάνειας και εμπιστοσύνης.
• Εκπλήξτε το παιδί σας με μια ανταμοιβή για την καλή συμπεριφορά. Για παράδειγμα, "Ευχαριστώ που μάζεψες τα παιχνίδια - ας πάμε στο πάρκο για να το γιορτάσουμε".
• Επαινέστε τη προσπάθεια καθώς και τα επιτεύγματα. Αναγνωρίστε και επαινέστε πόσο σκληρά προσπαθεί το παιδί σας - για παράδειγμα, «Δούλεψες πολύ σκληρά σε αυτό το μάθημα» ή «Σ' ευχαριστώ που θυμήθηκες να κρεμάσεις το παλτό σου στην κρεμάστρα».
• Προσπαθήστε να κάνετε τον έπαινο, σας εξαρτώμενο από τη συμπεριφορά του παιδιού σας και όχι από τα συναισθήματά σας. Μπορεί να διαπιστώσετε ότι όσο περισσότερο αναζητάτε καλή συμπεριφορά για να επαινέσετε το παιδί, τόσο πιο θετική θα αισθανθείτε (και τόσο πιο καλή συμπεριφορά θα δείτε).