Ата-энелер жана убакыт: балдар үчүн үлгү

Гаджеттерди кантип туура колдонуу керек?

Гаджеттерди туура колдонуу — бул технологияларды тең салмактуу жана акылга сыярлык колдонуу.

Бул учурда сөз сиз экрандардын алдында эмне үчүн убакыт өткөргөнүңүз, ошондой эле бул иш-чарага канча убакыт коротконуңуз жөнүндө. Ошондой эле, экрандардын алдындагы убакыт эс алуунун жана көңүл ачуунун жалгыз гана ыкмасы болбостон, ыкмалардын бири болушу керек.

Гаджеттерди колдонууга болгон мамилеңиз балаңызга кандай таасир этет

Балаңызга гаджеттерди кантип колдонгонуңуз абдан таасир этет жана ал чоңойгон сайын сиз кылганды туурайт.

Эгер сиз бир нече убакыт бою социалдык тармактарды барактап, анан үй-бүлөңүз менен сейилдөөнү жактырсаңыз, бул балаңызга социалдык тармактар — өзүңдү алаксытуу жана эс алуу ыкмаларынын бири экенин түшүнүүгө жардам берет. Ошондой эле, балаңызга убакытты кантип башкача өткөрүү керектиги жөнүндө түшүнүк берет. Мектепке чейинки курактагы балдар үчүн чыгармачылык жана активдүүлүк үчүн көптөгөн варианттар жана материалдар менен атайын чөйрөнү түзүңүз — бул колдонмодогу көптөгөн макалаларда көптөгөн кеңештер жана идеялар бар.

Бирок, эгер сиз бир саат бою тармакта болбогонуңуз үчүн тынчсызданып жатсаңыз, бул бала үчүн такыр башка нерсени билдирет. Эгер сиз душка түшкөндө телефонуңузду ваннага алып барсаңыз, бул чындап эле телефонсуз жашай албайсыз дегенди билдирет.

Гаджеттер ата-эне менен баланын ортосундагы баарлашууга тоскоол болушу мүмкүн — мисалы, ата-энелер тексттик билдирүүлөрдү текшерүү үчүн балдар менен сүйлөшүүнү токтотсо. Эгер бул тез-тез болуп турса, балдарга сиз үчүн маанилүү эместей сезилет. Бул ошондой эле наалуу же ачуулануу сыяктуу жүрүм-турумга алып келиши мүмкүн, анткени балдар жакшы жүрүм-турум менен ата-энесинин көңүлүн бура алышпайт.

Жеке мисалда балаңызга гаджеттерди туура колдонууну үйрөтүү боюнча кеңештер

Сиз балаңызга жакшы үлгү көрсөтүү үчүн колдоно турган гаджеттерди туура пайдалануу боюнча бир нече идея:

• Балаңыз менен болуу үчүн телефонуңузду бир азга четке коюуну адатка айландырыңыз. Муну балаңыз бала бакчадан же мектептен кайтып келгенде, сиз жумуштан кайтып келгенде же үй-бүлөлүк тамактануу учурунда же балаңыз менен сыртта сейилдегенде ж.б.у.с. учурларда жасай аласыз.
• Эгер сиз кимдир бирөө менен, өзгөчө балаңыз менен сүйлөшүп жатканда тексттик билдирүү же социалдык тармактагы жаңылыктар болсо, аны карап чыгуудан мурун сүйлөшүүнү аягына чыгарыңыз.
• Түнкүсүн уктоочу бөлмөгө телефонуңузду, планшетиңизди же ноутбугуңузду жаныңызга албоого аракет кылыңыз. Түнкүсүн гаджеттериңизди конок бөлмөсүндө же башка бөлмөдө калтырыңыз.
• Сыналгыны үй-бүлөлүк тамактануу учурунда же ал “фон” катары иштеп жатканда өчүрүңүз. Анын ордуна музыканы коюп көрүңүз.
• Балдар менен гаджеттерди колдонуунун үй-бүлөлүк графигин иштеп чыгыңыз. Графиктин ар кандай бөлүктөрү ар кандай курактагыларга тиешелүү болот. Бул графикте 2 жашка чейинки балдар экрандардын алдында такыр убакыт өткөрбөшү керек экени эске алынууга тийиш, ал эми мектепке чейинки курактагы балдар үчүн чектелүү гана убакыт болушу керек. Анда тамактанып жатканда эч ким уюлдук телефонду колдонбошу керек деген эрежени орнотсо болот. Баарынан мурда графиктеги эрежелерди өзүңүз сактаңыз!
• Гаджеттерди оң максаттарда колдонуңуз — мисалы, үй-бүлөңүз жана досторуңуз менен байланышта болуу үчүн тексттик билдирүүлөрдү жибериңиз, видео чалуу же социалдык тармакты колдонуңуз. Бул ымыркайлар жана кичинекейлер үчүн экрандын алдында убакыт өткөрүүнүн сунушталган жалгыз варианты.
• Гаджеттерди колдонгондо тыныгуу жасап, дайыма кыймылдаңыз. Ал эми келбетиңизге кам көрүү үчүн түзмөктү көздүн деңгээлинде кармаңыз.
• Унаада узун жол жүрүү же иштер менен жүргөн учурларда балаңыздын көңүлүн ачуу үчүн гаджеттерди дайыма колдонуудан алыс болуңуз. Балаңыз үчүн иш-аракеттерди өзгөртүүгө аракет кылыңыз, мисалы, тапчы оюндарын ойноо, китеп окуу же аны менен сүрөт тартуу сыяктуу.

Апта ичинде экрандын алдында канча убакыт өткөргөнүңүздү байкап көрүңүз. Бардык варианттарды эске алыңыз — сыналгы, видео оюндар, социалдык тармактар, кат алышуу жана башкалар. Эгер сиз гаджеттерди сиз каалагандан көп колдонуп жаткандай сезилсе, аларды колдонуу убактысын кыскартыңыз.

Жеке мисалда балаңызга социалдык тармактарды туура колдонууну үйрөтүү боюнча кеңештер

Социалдык тармактарды туура колдонуу досторуңуз менен байланышта болууга жана кызыкчылыктарыңызды канааттандырууга, акыркы жаңылыктардан, балаңыздын мектептеги жана спорттук иш-чаралардагы ийгиликтеринен кабардар болууга жардам берет.

Эгер сиз социалдык тармактарды колдонсоңуз жана аны жактырсаңыз, балаңызга үлгү болуунун көптөгөн ыкмалары бар:

• Социалдык тармактардагы учеттук жазуулардагы купуялык жөндөөлөрдү дайыма текшерип туруңуз.
• Сүрөттөрдү жайгаштырууда жана комментарий калтырууда этият болуңуз, ошондой эле сизди белгилеген сүрөттөрдү жана сизди белгилеген комментарийлерди байкаңыз. Билдирүүлөрүңүздө дайыма сылык болуңуз.
• Улуу балдарыңыз менен социалдык тармакты кантип колдонгонуңузду талкуулаңыз. Бул аларга социалдык тармакты кантип колдонуп жатканы жөнүндө ачык айтууга жардам берет. Бири-бириңер менен кызыктуу контент менен бөлүшсөңөр, экөөңөргө жаккан жана маанилүү деп эсептеген нерселер жөнүндө сүйлөшүүнүн мыкты ыкмасы болушу мүмкүн.
• Сүрөттү жарыялоодон же улуу балаңыз тууралуу ачык бөлүшүүдөн мурун, андан уруксат сураңыз.

Эгерде сиз экрандардын алдындагы убактыңызды башкара албай жатсаңыз, гаджеттерди колдонууга болгон мамилеңизди өзгөртүп көрүңүз. Эгер бул адаттан арылуу кыйын болсо, анда досторуңуздан жардам сурасаңыз болот. Эгер балаңыз сиздин гаджеттерге жумшаган убактыңызды туура пайдаланууга аракет кылып жатканыңызды көрсө, анда бул ага жакшы үлгү болот.