Эмоциялар жана оюндар: кичинекей балдар

Кичинекей балдардын эмоциялары жана оюндар

Кичинекей балдар — бул чоң сезимдери менен кичинекей адамдар, аларды балдар дайыма эле сөз менен айтып бере алышпайт.

Оюн балдарга үйрөтүүнүн жана өнүктүрүүнүн табигый ыкмасы болгондуктан, кичинекей бала менен ойноо ага сезимдерин билдирүүгө жана аларды кантип башкарууну практикалоого мүмкүнчүлүк берет.

Сиз кичинекей балаңызга эмне сезип жатканын жана эмне үчүн экенин түшүнүүгө жардам бере аласыз. Мисалы, эгер ал оюнчук сынып калгандыктан капа болсо, анда сиз бул сезимди мындай деп айтуу менен атасаңыз болот: “Оюнчук сынып калгандыктан капа болуп жатканыңды көрүп турам. Эч нерсе эмес, биз аны оңдойбуз.”

Кичинекей балдар сезимдериңизди кантип билдирип жатканыңызды байкап турушат жана сиз сезимдериңизди жакшы башкарсаңыз, жакшы үлгү көрсөтө аласыз. Мисалы, эгер сиз капаланган кичинекей балаңызга тынч жана түшүнүү менен жооп берсеңиз, ал үчүн чоң мааниге ээ болот.

Баланын эмоцияларынан эмнени күтүүгө болот

Балаңыз:

• 1-2 жаш курагында инсан болуу эмнени билдирерин билиши мүмкүн;
• болжол менен 1-2 жашта коркуу, уялуу, боор ооруу жана көрө албастыкты сезиши мүмкүн;
• көз карандысыз болуп, сиздин жардамыңызсыз эле бир нерсе жасоону каалашы мүмкүн;
• 1-2 жаш курагында өз кезегин күтүп, айрым эмоцияларды башкарышы мүмкүн;
• 1-2 жашында ал сезип жаткан нерсени айтышы мүмкүн — мисалы, ал ооругандан улам “Ой” же сыймыктануу сезиминен “Ура!” деши мүмкүн;
• өзүнүн жүрүм-турумун башка балдардын жүрүм-туруму менен салыштыруу — мисалы, ал өз кезегин күткөнүн, ал эми башкалар күтпөгөнүн айтып бериши мүмкүн.

Кичинекей балаңыз дагы жаңы маанилүү эмоцияны, капаланууну ачууда. Балаңыз:

• каалаган нерсесин албай калганда капаланып, ыйлап, кыйкырып же тепкилениши мүмкүн;
• эмне үчүн ал каалаган нерсесин каалаган учурда ала албай тургандыгын түшүнбөшү мүмкүн;
• каалаган нерсесин алуу үчүн көп буйрук бериши мүмкүн;
• бир нерсени кыйналуу менен күтүшү же ойнобой коюшу мүмкүн;
• капаланганы менен натыйжасыз күрөшүшү мүмкүн — ошондо сиз тутаталанууну байкашыңыз мүмкүн.

Үч жашка чыгып калганда көпчүлүк балдар күнөөнү жана уялууну сезе башташат. Кичинекей балаңыздын ишенимин арттырып, аны колдоп турушуңуз керек, бул ага өзү үчүн жаңы болгон бул сезимдерди түшүнүүгө жардам берет.

Кичинекей балдарга эмоцияны билдирүүгө жана түшүнүүгө жана башкарууга түрткү берүүчү оюндар

Оюн — бул кичинекей балдар үчүн сезимдерди кантип билдирүү, түшүнүү жана башкаруу боюнча машыгуунун эң жакшы жолдорунун бири, бирок бул алар үчүн дагы да болсо олуттуу иш экенин билесиз. Балаңызды стимулдаштыруунун мыкты ыкмалары:

• Мүмкүн болсо, бардык курактагы балдар менен бирге ойноп, бир нерсе жасаңыз.
• Куурчактар, оюнчуктар же эски кийимдер менен ойноо — мисалы, балаңыз куурчакка кам көрүүнү же даракта калган оюнчуктарды эр жүрөктүк менен куткарууну элестете алат.
• Ырдоо жана бийлөө — кичинекей балаңызга шайыр же кайгылуу музыканы коюңуз. Бала менен бирге обондогу маанай кандай болсо, ошондой бийлеңиз.
• Кум, пластилин, туздуу камыр же боёктор менен оюндар, аларды ойноо учурунда булгануу мүмкүн — маанайына жараша кичинекей балаңыз кумда кубануу менен ойноп, пластилиндин же камырдын чоң бөлүгүн жалпайтышы же боёкту көп алып шыбашы мүмкүн. Бул чыңалууну басаңдатып, көптөгөн балдарды тынчтандырат.
• Суу менен ойноо, ваннада жуунуп жатканда же жөн эле мискейге суу куюп, балага таза абада ойноого мүмкүнчүлүк берүү. Мындай иш-аракеттер дайыма эс алдырат.
• Кичинекей балаңыздын сезимдерин сезген каармандар менен окуяларды окуу. Бул окуяда бала ачууланып жатабы? Эмне үчүн? Ал эмне кылып жатат? Тыным жасап, сүрөттөр жана окуянын өзү жөнүндө сүйлөшүңүз.
• Кичинекей балаңыз чуркап, тоголонуп, эмоциясын чыгаруу үчүн кыйкыра турган ачык мейкиндикте таза абада ойноо.