Кичинекей тамак жебей жатабы? Идеялар жана кеңештер

Жаш бала тамак жебейби — же жетиштүү тамак жебейби?

Ата-энелер көбүнчө балдары пайдалуу тамак жеп жатабы деп тынчсызданышат. Көбүнчө кичинекейлер абдан аз жешет, чыргоолонушат же тамактан таптакыр баш тартышат.

Буга бир нече себеп бар:

• Жаш балдардын табити өсүү темптеринен жана активдүүлүктүн ар кандай деңгээлдеринен улам дайыма өзгөрүп турат.
• Чоңураак балдар ымыркайлардай тез өспөйт, андыктан аларга азыраак тамак керек.
• Алардын ашказанынын көлөмү кичинекей.
• Алар курчап турган дүйнөгө абдан кызыгышат, ошондуктан тамак-ашка анча көңүл бурушпайт.
• Алар чек араларын кеңейтип, канчалык көз карандысыз боло алаарын көрсөтүүнү каалашат.

Бир күнү бир нерсени ырахаттанып жейт, эртеси ошол эле тамактан баш тартуу — бала үчүн кадимки жүрүм-турум. Бул көз карандысыздыкты көрсөтүүнүн ыкмаларынын бири. Кырдаалды мындайча караңыз: сиз балага пайдалуу тамак-аштын варианттарын сунуштайсыз, ал эми ал канча тамак жей тургандыгын же таптакыр жебей тургандыгын өзү чечет.

Табиттин жогорулашы жана төмөндөшү: эмне кылуу керек

Эгерде бала тамак жебесе же порцияны толугу менен жебесе, аны азайтсаңыз болот. Жаш балдардын кичинекей порцияны жегени жакшы.

Балаңызды табактагы тамактын баарын жегенге мажбурлабаңыз, анткени бул тамакты стресске айландырышы мүмкүн. Анын ордуна балаңызды бир кашык бир нерсе жегени же башка эч нерсе каалабаса, суу ичкени үчүн мактаңыз.

Тамактануунун ортосунда балаңызга пайдалуу жеңил тамактарды, мисалы, узун кылып кесилген жемиштерди же жашылчаларды сунуштасаңыз болот. Бул негизги тамак учурунда тамакты кичинекей порциялар менен жесе, ага күч берет.

Эгер сиз балаңызга пайдалуу тамак берип жатсаңыз, анда ал кээде бир аз жесе, тынчсыздануунун кереги жок: бала ачкадан өлбөйт. Балдар канча тамак-ашка муктаж экендигин жакшы аныкташат.

Балаңыздын табитин бир күндө эмес, бир жумада баалаган туура болот. Бала бүгүн азыраак жесе эч нерсе эмес — эртең ачка болушу мүмкүн.

Жаңы тамактарды байкап көрүү: бир нече кеңеш

Балким, сиз балаңызды чыргоо деп, ал бир же эки гана тамак жейт деп ойлойсуз.

Бирок балдарга ар бир жолу жаңы тамак сунушталса, эртеби-кечпи алар даамдап көрүшөт.  Жардам бере турган бир нече идея.

Тамактануу үчүн жагымдуу чөйрө түзүү

• Тамактануу убактысын жагымдуу жана туруктуу үй-бүлөлүк иш-чарага айландырыңыз. Мүмкүн болсо, үй-бүлөңүз менен дасторконго отуруп, балаңыз менен чогуу тамактаныңыз.
• Балаңызга сиз жасаган тамакты канчалык жактырганыңызды көрсөтүңүз.
• Балаңызды бүт үй-бүлө үчүн тамак даярдоого катыштырыңыз.
• Сиз жана бала тынч болгондо, өтө чарчабаганда же башка нерселерге алаксыбаганда жаңы тамактарды сунуштаңыз.
• Ар бир тамакка 20 мүнөттөн ашык эмес убакыт бөлүңүз. Эгерде бала табагында болгон тамакты жебесе, аны алып салыңыз жана анын ордуна башка эч нерсе сунуштабаңыз.
• Балаңызды жаңы тамактарды даамдап көрүүдөн баш тартканы үчүн жазалабаңыз. Бул жаңы азык-түлүк менен таанышууну терс тажрыйбага айландырышы мүмкүн.
• Балаңызга пайдалуу тамак жеш үчүн гана башка бир нерсе берип көндүрбөңүз. Бул баланын ден соолукка пайдалуу тамактарды жегенге эмес, татуу тамак-ашка умтулуусуна жана пайдалуу тамактарды жегенди кызыксыз милдет катары көрүшүнө алып келиши мүмкүн.

Жаңы азык-түлүктөр менен таанышуу

• Жаңы нерселерди сунуштай бериңиз. Балдар жаңы тамакты 10-15-аракеттен кийин гана “даамдап көрүшү” мүмкүн.
• Балага үй-бүлөнүн калган мүчөлөрүнө бергендей эле тамак бериңиз. Ал пайдалуу заттарды азык-түлүктүн кеңири спектринен алат, ал эми жаңы даамдарды менен текстураларды “нормалдуу” деп кабыл алат.
• Балаңыз мурунтан билген жана жакшы көргөн азык-түлүктөр менен бирге жаңы азык-түлүктөрдү сунуштаңыз.
• Эгер бала бир нерседен баш тартса, аны бир жумадан кийин дагы сунуштаңыз. Кичинекей бала аны ырахаттануу менен “жеп алышы” мүмкүн, жада калса кошумча сурашы мүмкүн — балдардын тамак-ашка болгон кызыгуусу кескин өзгөрүп турат.

Балаңызга “башкы” болууга мүмкүнчүлүк бериңиз

• Балага тамакты колу менен тийип, тили менен жалап жана ойноого мүмкүнчүлүк бериңиз, ал тамак жегенди үйрөнүп жатканда башаламандыкка даяр болуңуз.
• Ага өзү жегенге мүмкүнчүлүк бериңиз, зарыл болсо жардам бериңиз.
• Эгерде бала тамакка кызыкпаса, чарчап, көңүлү чөксө же ооруп жатса, тамакты алып салыңыз.

Балаңызга кандай тамак жагарын билгенден кийин ушул гана тамакты жасоого азгырылышыңыз мүмкүн. Бирок, өсүү жана өнүгүү үчүн зарыл болгон бардык азыктарды алуу үчүн бала ар кандай азык-түлүктөрдү колдонушу керек. Андыктан анын рационун ар түрдүү кылууга аракет кылыңыз.

Үй-бүлөлүк дасторкондо беш топко кирген ар кандай пайдалуу тамактарды сунуштаңыз. Өзүңүз да ар кандай азык-түлүктү жеңиз — балаңызга жаңы нерселерди ырахаттануу менен даамдап жатканыңызды көрсөтүңүз. Туура тамактануу жана пайдалуу тамак-ашка болгон позитивдүү мамилеге өбөлгө түзүүчү тамактануу учурундагы жагымдуу чөйрө балаңыз үчүн чоң түрткү болот.

Кичинекей балдарга тамак-ашка жардам керек болушу мүмкүн экендигинин белгилери

Эгер балаңыздын ден соолугу жалпысынан чың болсо жана жакшы өсүп, ойноого, үйрөнүүгө жана дүйнөнү таанып-билүүгө жетиштүү энергиясы болсо, анда ал жетиштүү тамак жейт.

Терапевт, педиатр же диетологдон консультация алуу керек, эгерде:

• бала азык-түлүктүн абдан аз топтомун жесе;
• бир канча убакытка чейин жалпы азык-түлүк топторунан баш тартса;
• тамактан дайыма баш тартса;
• сизди баланын бою же анын жалпысынан тамактануусу тынчсыздандырса.