Моториканы өнүктүрүү үчүн күнүмдүк көнүгүүлөр

Баланын билим алуусуна жана өнүгүүсүнө кандай оюнчуктар, оюндар, сабактар ылайыктуу? Кийинүү, чечинүү, бут кийим кийүү, тароо, жуунуу жана тиш тазалоо, чаң соргучту колдонуп үй жыйноо, чаңды сүртүү, кир жуугуч машинадан чыгаруу, кирди илип коюу, идиш аякты колдонуу жана тамактануу - кадимки күнүмдүк кайталануучу жумуштар, балдардын координациясын жакшыртат жана жакшы адаттарды калыптандырат.

Күнүмдүк иштер

6-айдан баштап, бала бутун кармай баштаганда, ал байпактарын кубаныч менен тарта баштайт. Жашоонун экинчи жылында бала бул иш-аракет күнүмдүк ырым-жырымдын бир бөлүгү болуп калаарын түшүнөт: «Бут кийимиңди чеч, байпагыңды чеч» же «Бут кийимиңди жана байпагыңды кий». Өз алдынча бут кийимин кийүүгө үйрөнүүдөн мурда бала бут кийимин чечкенди үйрөнөт. Ал кичинекей кезинен баштап аракет кылат, бирок аны жасаш үчүн бир аз практика керек болот. Булар кийимге да тиешелүү.

Балаңыздан бөлмөдөн кийим алып келүүнү же шкафтан алып чыгууну сураныңыз. Бул жөнөкөй иш-аракет мейкиндикте багыт алууга үйрөтөт жана бир эле учурда бир нече тармакты өнүктүрөт:

  • социалдык өз ара аракеттенүү – балдар жардам бергенди жакшы көрүшөт;
  • үй-бүлөдө сүйлөшүүнү жана баарлашууну машыктыруу;
  • моториканы жакшыртуу;
  • булчуңдарды машыктыруу.

Балдарга бардык нерсе үй-бүлөдө орнотулган тартип боюнча өз жолу менен жүргөндө ыңгайлуураак болот: тамак — ашканада, бут кийим — коридордо, ваннада жуунуу, бөлмөдө кийинүү, уктоочу бөлмөдө уктоо. Бардык нерселер бир жерде, бардыгы белгилүү график боюнча, бирдей, шашылбастан болот.

Иретке салуу, өлчөмдүүлүк - кичинекей адамдын табигый “жашоо чөйрөсү”. Ал башаламандыксыз чөйрөдө өзүн алда канча ыңгайлуу сезет, анын жардамы менен курчап турган дүйнө берген тажрыйбалар да уюшкан жана ошондуктан биринчи көрүнгөндөй коркунучтуу эмес экенин түшүнүүгө үйрөнөт.

Кичинекейлер башкаларга караганда тартипке муктаж жана ал жашаган мейкиндикке (алардын жашоо мейкиндигине) гана эмес, ошондой эле адамдар менен болгон мамилесине, ошондой эле убакытка да тиешелүү болушу керек.

Кичинекей балага үйдөгү ар бир нерсенин өз орду бар экендигин, ал колдонулуп бүткөндөн кийин сөзсүз кайтып келүүнү кааласа, мейкиндиктеги тартипти сактоо абдан жөнөкөй. Ата-энелер үчүн баланын бөлмөсүн же бурчун туура орнотуу маанилүү: буюмдар баланын боюна жана күчүнө жараша болушу керек. Стол жана отургуч сөзсүз түрдө жеңил жана мобилдүү болушу керек, бала колдонгон буюмдар (китептер, оюнчуктар, калемдер гана эмес, кийим-кече, жуунуучу буюмдар ж.б.) чоңдордун жардамысыз ала турган жерде болушу керек. Бул көптөрдү таң калтырат, бирок кичинекейлер буюмдарын өз ордуна коюп, кубаныч жана ырахат менен иретке келтиришет.

Убакыттын тартиби жөнүндө айта турган болсок, көпчүлүк ата-энелер мектепке чейинки курактагы балага күндү так уюштуруунун кереги жок деп эсептешет. Практика мунун тескерисин далилдейт: жаш балдар үчүн күн тартиби керек - ансыз, алар эмнеден кийин эмне экенин билбей жана түшүнбөй, өздөрүн абдан ишенимсиз сезишет.

Мамилелердеги тартип баланын ата-энеси ырааттуу, туруктуу жана логикалуу иш-аракет кылат дегенди билдирет. Кичинекей адам үчүн чоңдор уюштурган ар кандай “сюрприздер” абдан кыйналууга алыпк елет: азыр ата-энелер жакшы маанайда, бир сааттан кийин - баладан бир нерсе талап кыла башташат, эки сааттан кийин - жакында эле мажбурланган нерселерди жасоого тыюу салышат ж.б. Бул “жөнү жок нерсе” жана башаламандык тынч жана түшүнүктүү чөйрөдө гана өзүн ыңгайлуу сезген бала үчүн азаптуу.

Тамактандыруу

Тамак — керек гана болбостон, ошондой эде даамдуу! Ар бир адамдын тамак-ашка байланыштуу балалык кезиндеги эскерүүлөрү бар жана өзгөчө үй шартында бышырылган тамактын жыты. Бала чоңойгон сайын анын рациону дагы кеңейет — ар кандай түстөгү, формадагы, текстурадагы жана температурадагы тамактар пайда болот. Адегенде бала тамак менен ойнойт, манжалары менен кармайт, эзет, майдалайт жана андан кийин гана чоңдорго окшоп жегенди үйрөнөт.

Эртең мененки, түшкү жана кечки тамакты чогуу жегиле — балдар башкалардын эмне кылып жатканын көрүп, аларды туурап, өздөрүнүн табагы жана шаймандары бар экенин билишет. Тамакты кол, кашык, вилка, бычак менен жесе болот. Тамак-аштын ар дайым туура уюштурулушу, телевизорсуз, телефонсуз же башка алаксытуучу нерселерсин болушу маанилүү, анткени кичинекей бала тамак учурунда бардык сезүү органдарын колдонууга көңүл топтошу керек.

Үй жумуштары

Балдар жардам бергенди жакшы көрүшөт! Үй жумуштары бириктирет, жакшы адаттарга көндүрөт, жоопкерчиликке үйрөтөт жана координацияны машыктырат. Төмөнкүлөрдү бирге кылып көргүлө:

  • чаңды сүртүү;
  • кирди машинадан чыгаруу;
  • нымдуу кийимдерди илип, кургаган кийимдерди алуу (бала сизге кыпчыткычтар менен жардам бере алат);
  • идиш-аякты губка менен жуу;
  • идиш-аякты идиш жуугучка салып, идиш-аякты алып чыгуу;
  • үйдү чаң соргуч менен тазалоо;
  • короону шыпыргы менен шыпыруу;
  • дасторкон жаюу;
  • камырды кол менен жууру, кант, дан, унду кашык менен өлчөп, апельсиндин ширесин сыгып, компот куюу.

Балдар ырахат менен сизге үй жумуштарына жардам берет, сабырдуу болуңуз жана алар үчүн колунан келе турган милдеттерди ойлп табыңыз. Ошондой эле балдарды мактаңыз, сыйлаңыз жана шыктандырыңыз, бирок коопсуздукту унутпаңыз, балдарды кароосуз калтырбаңыз.