Razvojna i porodično orijentisana intenzivna nega prevremeno rođenog deteta

Zašto je važna individualizovana razvojna nega (IRN)

Tradicionalno okruženje u jedinici intenzivne nege fokusirano je na zadatke i protokol i za novorođenče predstavlja potpunu odvojenost od roditelja, senzorno preopterećenje i istovremeno često iskustvo invazivnih i bolnih događaja. „Fetalna beba“ – beba koja je na svet došla prerano - očekuje i dalje dnevni ritam majke i prigušeni unos uticaja iz spoljašnjeg sveta: zvuke, mirise, ukuse, vizuelne i taktilne senzacije. Vaša beba u tim prvim nedeljama sve to komunicira signalima preko tri glavna sistema:

1. Autonomnog nervnog sistema: promenom obrasca disanja, promenom srčanih otkucaja, promenom boje kože, štucanjem, naprezanjem creva, kašljanjem, kijanjem, zevanjem, drhtanjem.
2. Motoričkog sistema: izmenama tonusa mišića, širenjem i savijanjem prstiju, pravljenjem grimasa, plaženjem jezika, mahnitim i difuznim aktivnostima.
3. Signala stresa: difuzno spavanje ili panična, napeta i zabrinuta budnost, izraz zebnje, uporan plač ili plač izmenjenog zvuka, brze promene stanja, razdražljivost.

Na osnovu dugotrajnih posmatranja, razvijen je pristup zasnovan na čitanju ovih znakova ponašanja i na kreiranju individualizovanog plana nege novorodjenčeta, kako bi se smanjio nesklad između očekivanja nezrelog mozga i stvarnog iskustva u okruženju intenzivne nege. Ovaj pristup podrazumeva:

1. Detaljno posmatranje ponašanja novorođenčeta kao osnova za preporuke kako najbolje smanjiti stres i poboljšati razvoj Vašeg deteta.
2. Edukaciju osoblja za primenu ovih principa kroz saradnju sa porodicom .
3. Poboljšanje medicinskog blagostanja, kao i neurobihejvioralnog i emocionalnog funkcionisanja novorođenčeta i razvoj poverenja izmedju osoblja i porodice.

Kako se primenjuje IRN?

Individualizivanu razvojnu negu primenjujemo na sledeće načine:

• odgovarajućim okruženjem u prostoriji (položaj inkubatora u odnosu na prozore, lavaboe, stolove, itd., osvetljenje, zvuk i aktivnosti),
• prilagođenim okruženjem u inkubatoru ili krevetu (upotreba gnezda i poklopca inkubatora)
• uz pomoć pomagala za samoregulaciju (pozicioniranje, pomagala za sisanje ili hvatanje i zaštita za oči)
• određivanjem vremena i koordinacijom aktivnosti vezanih za negu (dnevni ritam, grupisanje intervencija)

Slika 1. Prekrivači za inkubatore

Slika 2. Lampe sa fokusiranim svetlom         

Slika 3. Pozitivan dodir

Slika 4. Pravilno pozicioniranje

Učešće porodice u IRN

Porodično orijentisana nega je sastavni deo individualizovane nege u kojoj roditelji učestvuju svakodnevno. Osnovni pristup je partnerstvo roditelja i zdravstvenh radnika u kome zdravstveni radnici preuzimaju ulogu Vaših mentora za primenu odgovarajuće nege novorođenčeta. Plan nege za Vaše dete napravićete  zajedno sa zdravstvenim radnicima i u skladu sa potrebama novorođenčeta. 

Slika 5. Primena nege pored inkubatora       

Slika 6. Soba za boravak porodice

Pozitivni efekti IRN

U jedinicama neonatalne intenzivne nege koriste se i posebne fotelje (pored inkubatora), kao i sobe posebno dizajnirane za ovu namenu, gde porodica boravi sa svojom bebom. Primena ovih principa u nezi prevremeno rodjenih beba daje mnogo pozitivnih efekata: kraća je primena respiratora i terapije kiseonikom, ređa je pojava hronične bolesti pluća i krvarenja na mozgu, bolje je hranjenje, kraći boravak u bolnici, manje povrataka u intenzivnu negu, bolje teče proces sazrevanje mozga, bolja je pažnja, komunikacija, fina i gruba motorika, manje je smetnji u razvoju, manji su troškovi lečenja.