Атлусценне ў дзяцей
Аб атлусценні ў дзяцей
У дзяцей з лішняй вагой і атлусценнем маса цела перавышае ўзроставую норму, назіраецца збыткоўнае назапашванне тлушчавай тканкі. Атлусценне — больш сур’ёзная праблема, чым лішняя вага.
Залішняя маса цела і атлусценне ўзнікаюць тады, калі энергія, якая паступае з ежай, расходуецца пры паўсядзённай дзейнасці не цалкам.
Залішняя маса цела і атлусценне — сур’ёзныя праблемы для дзіцячага здароўя. Калі дапамагчы дзіцяці справіцца з гэтымі праблемамі ў дзяцінстве, верагоднасць з’яўлення лішняй вагі ці атлусцення ў пазнейшым узросце змяншаецца.
Фактары, якія ўплываюць на масу цела
Рызыку атлусцення і залішняй вагі правакуюць многія фактары.
Сярод іх:
- ужыванне нездаровай ежы і напіткаў;
- недахоп фізічнай актыўнасці;
- ролевыя мадэлі ў сям’і;
- сямейны анамнез і медыцынскія фактары;
- іншыя фактары, такія як экранны час і сон.
Каб дапамагчы дзіцяці заставацца ў нармальнай вазе, паглядзіце, якія з гэтых фактараў прысутнічаюць у жыцці вашай сям’і.
Выбар ежы і напіткаў
Прапаноўваючы дзіцяці разнастайную і карысную ежу, вы дапамагаеце яму расці здаровым.
Да здаровай і пажыўнай ежы адносяцца гародніна, садавіна, злакі, малочныя прадукты з нізкім утрыманнем тлушчу і прадукты, багатыя бялком, — нятлустае мяса, рыба, курыца, яйкі, гарох, бабы і сачавіца. Каб развівацца правільна, у розным узросце дзіця павінна есці розную колькасць гэтых прадуктаў.
Пітная вада і малако з нізкім утрыманнем тлушчу — самыя карысныя напіткі для дзяцей.
Фізічная актыўнасць
Прывівайце дзіцяці любоў да фізічнай актыўнасці, гуляючы з ім пры кожнай магчымасці і бавячы час на вольным паветры.
Ролевыя мадэлі ў сям’і
Дзіця з большай верагоднасцю будзе есці карысную ежу і весці актыўны лад жыцця, калі ўбачыць, што вы робіце тое ж самае. Дзеці бяруць прыклад з дарослых, таму важна прытрымлівацца мадэлі, якая прадугледжвае здаровае харчаванне і рэгулярную фізічную актыўнасць.
Сямейны анамнез і медыцынскія фактары
У некаторых дзяцей высокая рызыка развіцця атлусцення звязана з генетычнымі фактарамі, якія спрыяюць набору вагі, ці пэўнымі праблемамі са здароўем.
У гэтым выпадку вашай сям’і яшчэ больш важна зрабіць выбар на карысць здаровага харчавання і актыўнага ладу жыцця.
Іншыя фактары
Яшчэ адзін фактар, які спрыяе ўзнікненню атлусцення ў дзяцей, — праблемы са сном. Дзеці, якія не высыпаюцца ноччу, больш схільны да паўнаты і атлусцення.
Далучаючы дзіця да здаровага харчавання і фізічнай актыўнасці з ранняга ўзросту, вы тым самым змяншаеце рызыку ўзнікнення ў яго лішняй вагі ці атлусцення ў далейшым.
Чаму трэба падтрымліваць нармальную вагу ў дзіцяці
Калі ў дзіцяці нармальная вага зараз, то ў яго з меншай верагоднасцю:
- з’явяцца лішняя вага або атлусценне, калі яно стане дарослым;
- разаўюцца сур’ёзныя парушэнні здароўя ў дзіцячым узросце, у тым ліку дыябет 2-га тыпу, абструктыўнае апноэ сну, праблемы з суставамі;
- з’явяцца праблемы эмацыянальнага характару і сацыяльнай адаптацыі, прычыны для здзекаў і булінгу з боку аднагодкаў, паніжаная самаацэнка, дэпрэсія, негатыўнае ўспрыманне свайго цела;
- узнікнуць праблемы са здароўем у сталым узросце, у тым ліку сардэчна-сасудзістыя захворванні, дыябет 2-га тыпу, некаторыя віды раку, бясплоддзе і захворванні скуры.
Занепакоены вагой ці атлусценнем у дзіцяці? Што рабіць
Простыя спосабы памяняць штодзённыя звычкі ў харчаванні ўсёй сям’і:
- Падайце добры прыклад дзіцяці, паказаўшы, што вы самі любіце карысную ежу.
- Далучайце дзіця да выбару і прыгатавання карысных страў. Так яно будзе даведвацца пра здаровае харчаванне і вучыцца рабіць правільны выбар. Акрамя таго, дзеці больш ахвотна ядуць тое, што самі гатавалі.
- Уключайце ў рацыён больш гародніны і зеляніны. Старайцеся рабіць так, каб яны складалі палову ўсёй ежы на талерцы.
- Пазбягайце захоўвання ў доме некаторых прадуктаў і напіткаў. Сюды адносяцца фастфуд, бульбяныя чыпсы, пячэнне, пірожныя, ледзянцы, малако з араматызатарам і салодкія напіткі. Калі такой ежы няма дома, у дзіцяці менш спакус яе есці.
- Рэгулярна арганізоўвайце сямейныя абеды за сталом, па магчымасці без тэлевізара.
- Майце пад рукой карысны перакус, калі ведаеце, што дзіця прагаладаецца. Напрыклад, пакіньце міску са свежай садавінай у зоне дасяжнасці, пастаўце ў халадзільніку кантэйнер са свежай нарэзанай гароднінай.
Простыя спосабы прыўнесці больш фізічнай актыўнасці ў жыццё сям’і:
- Пераканайцеся, што дзіця не ўвесь час праводзіць перад экранам, а займаецца і карыснымі для здароўя відамі дзейнасці, у прыватнасці фізічнымі практыкаваннямі. Экранны час уключае час, праведзены перад тэлевізарам, за камп’ютарам, гульнявой прыстаўкай, мабільным тэлефонам, планшэтам ці іншымі гаджэтамі.
- Дайце дзіцяці магчымасць актыўна гуляць. Яму неабходна як мінімум адна гадзіна фізічнай актыўнасці штодня, гэты час можна размеркаваць на працягу дня. Фізічнай актыўнасці ў школе, як правіла, недастаткова.
- Правядзіце час актыўна ўсёй сям’ёй: арганізуйце сумесныя прагулкі, катайцеся на веласіпедах.
- Па магчымасці больш хадзіце пешшу — у дзіцячы сад і назад, у бліжэйшыя крамы, у госці да сяброў.
Усім, у каго ёсць лішняя вага, патрэбна падтрымка, каб яе кантраляваць. Ваша дзіця не зможа гэта рабіць без вас. Калі прынцыпаў здаровага харчавання і актыўнага ладу жыцця прытрымліваецца ўся сям’я, дзіцяці будзе лягчэй прыняць звязаныя з гэтым змены.
Як размаўляць пра нармальную вагу і атлусценне ў дзяцей
Атлусценне ў дзяцей — далікатнае пытанне.
Калі ў вашага дзіцяці ёсць лішняя вага, не варта называць яго поўным або тоўстым. Трэба абмеркаваць, што можа зрабіць сям’я, каб дапамагчы яму прыйсці да нармальнай вагі.
Вось некалькі парад, як размаўляць з дзіцем пра лішнюю вагу і атлусценне:
- Рабіце акцэнт на здароўі і здаровым ладзе жыцця, а не на пахудзенні.
- Старайцеся выкарыстоўваць такія тэрміны, як «вага, вышэйшая за норму», замест ярлыкоў «тоўсты», «пухлы» або «поўны» і інш.
- Хваліце дзіця за якасці і дасягненні, якія не звязаны з яго знешнім выглядам. Напрыклад: «Ты выдатна справіўся з гэтым вялікім школьным праектам», «Ганаруся тым, як добра ты даглядаеш малодшых», «Крута, што ты не хваляваўся перад выступленнем».
- Старайцеся не гаварыць фраз тыпу: «А ты не думаеш, што табе варта...?» або «Табе не трэба гэта есці». Дзіця можа падумаць, што вы да яго прыдзіраецеся, і з меншай верагоднасцю зробіць тое, што вы хочаце.
Звяртайцеся па дапамогу
Атрымаць кансультацыю і дапамогу можна ва ўрача-дыетолага, а пры неабходнасці — і ў псіхолага.