Развіццё навыкаў ліку ў раннім узросце
Аб навыках ліку і матэматычных паняццях
Лік — гэта здольнасць прымяняць матэматычныя веды ва ўсіх сферах жыцця.
Навыкі лічэння ўключаюць разуменне лікаў, лічэнне, рашэнне лікавых задач, вымярэнне, сартаванне, выяўленне заканамернасцей, складанне і адыманне лікаў і гэтак далей.
Нам усім патрэбны гэтыя навыкі, каб рабіць наступныя паўсядзённыя справы:
- вырашаць праблемы — напрыклад, кансервы якой маркі і памеру самыя танныя?
- аналізаваць і асэнсоўваць інфармацыю — напрыклад, колькі перамог трэба маёй камандзе, каб падняцца на вяршыню спаборніцтва?
- разумець заканамернасці — напрыклад, пад якім нумарам будзе наступны дом на гэтай вуліцы?
- рабіць выбар — напрыклад, які ровар самы лепшы?
Паўсядзённы вопыт вашага дзіцяці поўны магчымасцей для навучання, якія закладваюць асновы навыкаў лічэння і ў той жа час фарміруюць станоўчыя адносіны да лікаў, фігур і разнастайных матэматычных паняццяў. Дапамажыце свайму дзіцяці з самага пачатку палюбіць матэматыку.
Як ваша дзіця пачынае засвойваць лік
Дзеці пачынаюць вучыцца лічыць з моманту нараджэння. Такое навучанне адбываецца дзякуючы назіранню і вопыту падліку ў дзеянні, асабліва ў паўсядзённай гульні і дзейнасці. Напрыклад, гэта адбываецца, калі вы:
- заахвочваеце дзіця лічыць пальцы рук і ног, цацкі і г. д.;
- заахвочваеце дзіця распазнаваць лікі і формы на такіх прадметах, як гадзіннік, тэлефон, кнігі;
- вырашаеце, колькі кавалачкаў яблыка хоча дзіця.
Па меры таго, як ваша дзіця становіцца старэйшым, яно набывае больш навыкаў ліку і інфармацыі пра матэматыку, уключаючы веды пра памер і вымярэнні. Напрыклад, гэта адбываецца, калі яно:
- пачынае параўноўваць рэчы розных памераў — «вялікія», «маленькія» і «сярэднія»;
- пачынае групаваць рэчы;
- выкарыстоўвае словы, каб апісаць, дзе што знаходзіцца, — «над», «пад» і «побач з»;
- дапамагае накрыць стол;
- напаўняе бутэльку з вадой;
- дапамагае з пакупкамі;
- дзеліць ежу на роўныя часткі.
А калі вы гаворыце з дзіцем пра матэматычныя паняцці ў паўсядзённым жыцці, гэта дапамагае яму зразумець, чаму матэматыка карысная. Напрыклад, гэта адбываецца, калі вы паказваеце нешта:
- вялікае і маленькае (памер);
- высокае і нізкае (вышыня);
- цяжкае і лёгкае (вага);
- хуткае і павольнае (хуткасць);
- блізкае і далёкае (адлегласць);
- першае, другое і апошняе (парадак).
Парады па развіцці навыкаў ліку з ранняга ўзросту
Вашаму дзіцяці падабаецца чуць ваш голас, яно любіць апавяданні і песні з паўтарэннем, вершыкамі і лікамі. Вось некаторыя рэчы, якія вы, магчыма, ужо робіце ці маглі б пачаць рабіць са сваім дзіцем, каб развіць навыкі ліку:
- чытанне апавяданняў з лікамі — напрыклад, «Тры мядзведзі»;
- баўленне часу гульнямі, якія патрабуюць лічэння;
- спяванне песень і вершыкаў з лічбамі;
- змена тону голасу для апісання паняццяў — напрыклад, гучным голасам можна апісваць нешта вялікае, а ціхім — штосьці маленькае.
Таксама можна пагаварыць пра:
- паўсядзённыя справы — напрыклад: «Давай пакладзем палову насення для птушак сюды, а палову туды» або «Давай знойдзем пару шкарпэтак»;
- асяроддзе — напрыклад: «Паглядзі на птушачку на акне» або «Гэта высокае дрэва»;
- ежу — напрыклад: «Дай два кавалкі банана» або «Колькі кубкаў нам трэба?»;
- час — напрыклад: «20:00, час класціся спаць»;
- формы і ўзоры — напрыклад: «Давай пашукаем усе трохвугольнікі».
Лепш за ўсё, калі вы зможаце зрабіць гэтыя паўсядзённыя заняткі матэматыкай вясёлымі і расслабляльнымі, каб яны прыносілі задавальненне вашаму дзіцяці.
Знайдзіце вершыкі і песні, у якіх ёсць лік, такія як «Сарока-белабока», «Раз, два, тры, чатыры, пяць».
Дашкольнікі: парады па развіцці навыкаў ліку
Лічэнне з дашкольнікам спрыяе развіццю ўяўлення, камунікатыўных і іншых навыкаў, якія дапамагаюць яму разумець матэматычныя канцэпцыі. Вось некалькі ідэй, якія дапамогуць вам і вашаму дзіцяці атрымаць задавальненне ад сумеснай гульні і паралельна асвоіць першыя матэматычныя навыкі.
Ідэі для размовы
- Выкарыстоўвайце матэматычныя паняцці, каб апісаць, што вы і ваша дзіця бачыце і робіце разам. Напрыклад: «Паглядзі, колькі машын» або «Гэтая сумка цяжкая».
- Калі вы гатуеце ежу, гаварыце пра тое, што вы робіце. Напрыклад: «Я разразаю гэты апельсін напалам» або «Давай падзелімся гэтымі цукеркамі: адна для мяне, а другая — для цябе».
- Пазначце і назавіце лікі, якія сустракаюцца ў вашым нумары тэлефона і адрасе.
- Калі вы не дома, гаварыце пра тое, што знаходзіцца паблізу. Напрыклад: «Давай сядзем на бліжэйшую лаўку, каб перакусіць» ці «Да возера даволі далёка».
- Абмяркуйце дзеянні, якія адбываюцца ў пэўны час дня. Напрыклад: «Мы снедаем у 7 гадзін раніцы» ці «Пойдзем у парк да вячэры ў 17 гадзін».
Ідэі для паўсядзённых спраў
- Зрабіце лік часткай свайго паўсядзённага жыцця. Напрыклад, лічыце каменьчыкі ў парку, садавіну ў магазіне і дрэвы на вуліцы; лічыце цацкі разам з дзіцем, калі яно іх збірае.
- Калі вы гуляеце, заахвочвайце дзіця апісваць ці параўноўваць формы лістоў, колеры кветак ці памеры птушак.
- Прагуляйцеся па вуліцы і звярніце ўвагу дзіцяці на тое, што ў кожнага дома ці квартала ёсць парадкавыя нумары. Падлічыце, колькі вашых крокаў паміж адным домам і іншым.
- Выкарыстоўвайце табліцу росту або пазнакі на сцяне, каб вымяраць рост вашага дзіцяці, і апішыце яму, што вы робіце.
- Далучайце дзіця да прыгатавання ежы. Яно можа дапамагчы нешта размяшаць, наліць, напоўніць, змяшаць. Гэта дапаможа вашаму дзіцяці пазнаёміцца з такімі паняццямі, як лік, вымярэнне, складанне і ацэнка.
Ідэі для гульні
- Адпраўцеся на прагулку на прыроду і дазвольце вашаму дзіцяці сабраць набор з лісця, палачак, галькі і іншых прыродных матэрыялаў. Ваша дзіця можа сартаваць знаходкі па групах у залежнасці ад памеру, колеру, формы ці прызначэння.
- Спявайце песні і чытайце кнігі з паўтаральнымі, рыфмаванымі і рытмічнымі лікамі. Гэта дапаможа вашаму дзіцяці зразумець заканамернасці.
- З дашкольнікамі гуляйце ў простыя настольныя і картачныя гульні, галаваломкі з фігурамі і лікамі (напрыклад, супастаўленне пар, даміно), а таксама ў класікі, кеглі і «Колькі часу?».
- Гуляйце ці спявайце з рознай хуткасцю. Ваша дзіця можа танцаваць, скакаць ці іграць на музычных інструментах пад павольныя ці хуткія песні. Расказвайце дзіцячыя вершыкі павольна, а затым паскарайцеся.
- Ганяйце цацачныя машынкі і гаварыце, хто прыйшоў першым, другім ці трэцім.
- Дапамажыце дзіцяці расставіць любімыя цацкі ад самых маленькіх да самых вялікіх.
Дзеці вучацца максімальна добра, калі ім нешта цікава. Калі ваша дзіця займаецца чымсьці, што яму асабліва цікава — няхай гэта будуць дыназаўры, лялькі, машыны, будынкі, насякомыя ці нешта яшчэ, — вы можаце выкарыстоўваць і вывучаць матэматычныя канцэпцыі разам з ім, пакуль яно гуляе.
Выкарыстанне кніг і чытанне
Знайдзіце ідэі па матэматыцы ў кнігах, якія ёсць у вас дома ці ў бібліятэцы. Змест многіх кніг прадугледжвае знаёмства з такімі матэматычнымі паняццямі, як лік, памер, форма і інш. Рэкламныя лістоўкі ці каталогі таксама ўтрымліваюць інфармацыю пра нумары, памеры і г. д.