Rreth obezitetit në fëmijëri

Fëmijët me mbipeshë dhe obezitet janë mbi peshën e tyre më të shëndetshme në krahasim me moshën e tyre dhe kanë shumë yndyrë në trup. Obeziteti është forma më serioze e mbipeshës.

Mbipesha dhe obeziteti ndodhin kur energjia që fëmijët marrin nga ushqimet dhe pijet është më e madhe se energjia që përdorin nëpërmjet aktiviteteve të përditshme.

Mbipesha dhe obeziteti janë çështje të rëndësishme shëndetësore për fëmijët. Nëse i ndihmoni fëmijët të përballojnë këto probleme gjatë fëmijërisë, ka më pak të ngjarë të kenë probleme me mbipeshën dhe obezitetin më vonë gjatë jetës.

Faktorët që ndikojnë mbi peshën e shëndetshme, mbipeshën dhe obezitetin

Shumë faktorë mund t'i vënë fëmijët në rrezik më të madh për t'u bërë mbipeshë dhe obezë. Këto faktorë përfshijnë:

• zgjedhje të pashëndetshme ushqimi dhe pijesh
• mungesa e aktivitetit fizik
• modelet e roleve familjare
• historia familjare dhe faktorët mjekësorë
• faktorë të tjerë si koha para ekranit dhe gjumi.

Mund ta ndihmosh fëmijën të mbajë një peshë të shëndetshme duke parë sa ndikojnë këta faktorë në mënyrën e jetesës së familjes suaj.

Zgjedhjet e ushqimit dhe pijeve 

Nëse i ofron fëmijës një sërë ushqimesh të shëndetshme, kjo do ta ndihmojë fëmijën të rritet dhe të zhvillohet në një mënyrë të shëndetshme.

Ushqimet e shëndetshme përfshijnë perimet, frutat, drithërat, bulmetin me yndyrë të reduktuar dhe ushqime të pasura me proteina si mishi me pak yndyrë, peshku, pula, vezët, bizelet, fasulet dhe thjerrëzat. Për një zhvillim të shëndetshëm, fëmija juaj duhet të hajë sasi të ndryshme të këtyre ushqimeve në mosha të ndryshme.

Uji dhe qumështi me yndyrë të reduktuar janë pijet më të shëndetshme për fëmijët.

Aktiviteti fizik

Mund ta nxitësh fëmijën të jetë fizikisht aktiv duke ecur kur është e mundur dhe duke luajtur jashtë.

Modelet e roleve familjare
Fëmija juaj ka më shumë të ngjarë të bëjë zgjedhje të shëndetshme ushqimi dhe të jetë aktiv, nëse ju sheh juve duke ngrënë shëndetshëm dhe duke qenë aktiv. Fëmijët e vegjël bëjnë si ju, kështu që dhënia e modelit të ushqimit të shëndetshëm dhe ushtrimet e rregullta, mund të kenë një ndikim të madh.

Historia familjare dhe faktorët mjekësorë

Disa fëmijë rrezikojnë më shumë për obezitet për shkak të gjeneve që i bëjnë të shtojnë peshë më lehtë, ose sepse kanë disa probleme shëndetësore.

Në këto raste është edhe më e rëndësishme që familja juaj të bëjë zgjedhje të shëndetshme ushqimi dhe stili të jetesës.

Faktorë të tjerë

Një faktor tjetër rreziku për dhjamosjen në fëmijëri janë problemet me gjumin. Fëmijët që nuk flenë mjaftueshëm natën, ka më shumë të ngjarë të bëhen mbipeshë ose të obezë.

Ushqimi i freskët i shëndetshëm dhe aktiviteti fizik që në fillim të jetës, mund të ndihmojë në zvogëlimin e rrezikut të fëmijës për probleme me mbipeshën ose obezitetin në të ardhmen.

Pse fëmija juaj duhet të mbajë një peshë të shëndetshme

Mbajtja e peshës së shëndetshme tani zvogëlon shanset e fëmijës për:

• të qenë mbi peshë ose obez kur të jetë i rritur
• zhvillimin e çrregullimeve të rënda shëndetësore gjatë fëmijërisë, duke përfshirë diabetin e tipit-2, apnoea obstruktive e gjumit dhe problemet e legenit dhe të kyçeve
• të vuajtur nga problemet emocionale dhe sociale si ngacmimi dhe bullizimi,vetëvlerësimi i ulët, depresioni, imazhi i dobët i trupit.
• të vuajtur nga probleme shëndetësore fizike në moshën e rritur, duke përfshirë sëmundjet e zemrës, diabetin e tipit 2, disa lloje kanceri, infertilitetin dhe çrregullimet e lëkurës.

I shqetësuar për peshën ose obezitetin në fëmijëri: çfarë të bësh

Ja ndryshimet e thjeshta që mund t'i bëni ushqyerjes së përditshme të familjes:

• Jepni një shembull të mirë dhe tregojini fëmijës se kënaqesh kur ha ushqime të shëndetshme.
• Përfshije fëmijën në zgjedhjen dhe përgatitjen e ushqimeve të shëndetshme për vaktet. Kjo i ndihmon fëmijët të mësojnë për ushqimet e shëndetshme dhe të bëjnë zgjedhje të mira. Fëmijët gjithashtu kanë më shumë gjasa të hanë diçka që kanë ndihmuar për ta gatuar.
• Hani më shumë perime dhe sallatë. Synoni të mbushni gjysmën e pjatës në vaktet kryesore me sallatë ose perime.
• Përpiquni të mbani disa ushqime dhe pije jashtë shtëpisë. Kjo përfshin ushqimet e shpejta, patate të skuqura, biskota, kek, lëpirëse, qumësht me shije dhe aroma të ndryshme dhe pije të gazuara. Nëse nuk i ke në shtëpi, është më e vështirë për fëmijën tënd t'i hajë.
• Vendosni vakte të rregullta familjare dhe uluni të shijoni vaktet së bashku si familje, me televizorin të fikur sa më shpesh që të jetë e mundur.
• Mbani gati ushqime të shëndetshme për mesvaktet, kur ju e dini se fëmija juaj do të jetë i uritur. Për shembull, mbani një tas me fruta të freskëta mbi tavolinë dhe një enë me perime të freskëta të prera në frigorifer.

Ja ndryshimet e thjeshta që mund të bëni për të bërë më shumë aktivitet fizik në jetën e familjes:

• Sigurohu që fëmija të ekuilibrojë kohën e ekranit me aktivitete të tjera që janë më të mira për shëndetin e saj, si aktiviteti fizik. Koha e ekranit përfshin TV, DVD, kompjutera, videolojëra, telefona celularë dhe tableta.
• Jepini fëmijës mundësinë për të luajtur aktivisht. Fëmija juaj ka nevojë për të paktën një orë aktivitet fizik, i cili mund të shpërndahet gjatë gjithë ditës. Aktiviteti fizik gjatë ditës së shkollës zakonisht nuk mjafton.
• Përfshini aktivitetin fizik në jetën e përditshme familjare – për shembull, shkoni për shëtitje me familjen ose shëtitje me biçikletë së bashku.
• Nëse është e mundur, ecni më këmbë për në shkollë dhe nga shkolla, në dyqanet lokale ose në shtëpitë e miqve.

Të gjithë ata që kanë probleme me mbipeshën kanë nevojë për mbështetje për të kontrolluar peshën e tyre. Fëmija yt nuk mund ta bëjë këtë pa ty. Nëse e gjithë familja bën zgjedhje të shëndetshme ushqimi dhe bëhet aktive, është më e lehtë për fëmijën tuaj që të vazhdojë me ndryshime të shëndetshme në mënyrën e jetesës.

Të flasësh për peshën e shëndetshme dhe dhjamosjen në fëmijëri

Dhjamosja në fëmijëri është një çështje delikate.

Nëse fëmija ka probleme me mbipeshën, është më mirë të mos e etiketosh si mbipeshë ose të dhjamosur. Në vend të kësaj, mund të flasësh se çfarë duhet të bëjë familja jote për ta ndihmuar fëmijën të arrijë një peshë të shëndetshme.

Ja disa këshilla për të folur me fëmijën për mbipeshën dhe dhjamosjen:

• Përqendrohuni në shëndetin dhe mënyrën e jetesës së shëndetshme në vend të humbjes së peshës.
• Përpiqu të përdorësh terma si 'mbi peshën e shëndetshme' në vend që të etiketosh si 'i shëndoshë', 'i mirë', 'i keq', 'i trashë' ose 'i dhjamosur'.
• Lavdëroje dhe inkurajoji cilësitë që nuk kanë të bëjnë me mënyrën se si duket fëmija yt. Për shembull, 'më pëlqen mënyra se si e përballove atë provim të rëndësishëm shkollor', 'Ndihem krenar kur kujdesesh kaq mirë për fëmijët më të vegjël' dhe 'Është shumë mirë që ishe i qetë para fjalimit'.
• Përpiqu të mos thuash gjëra të tilla si 'A nuk mendon se duhet të ...' ose 'Nuk duhet ta hash atë'. Fëmijët mund të mendojnë se po i bezdis dhe mund të jenë më pak të prirur të bëjnë atë që ju dëshironi.

Kërkoni ndihmë

Ju mund të merrni këshilla dhe ndihmë nga mjeku endokrinolog, dietist, dhe nëse është e nevojshme nga psikologu.