Kengur nega - nega „koža na kožu“

„Kengur nega“ ili nega „koža-na-kožu“ je veoma jednostavan standardizovan način nege prevremeno rođene i dece male telesne mase na rođenju, sa brojnim pozitivni efektima.

Prevremeno rođenje

Incidenca prevremenog rođenja u svetu je od 4-10%, odnosno oko 20 miliona novorođenčadi. Na našim prostorima ona iznosi 6,5%, što predstavlja 4000-4500 dece rođene pre vremena svake godine. Prevremeno rođenje (prematuritet) je termin koji se odnosi na živo rođenu decu pre navršene 37. nedelje gestacije. U zavisnosti od gestacione nedelje u kojoj su rođeni, i nezrelosti, prevremeno rođene bebe (prematurusi) se svrstavaju u tri kategorije:

  1. Umereno do kasno nezreli – rođeni između 32-37 gestacione nedelje
  2. Veoma nezreli- rođeni između 28-32 gestacione nedelje
  3. Ekstremno nezreli -rođeni pre 28 gestacione nedelje

Telesna masa na rođenju

U zavisnosti od telesne mase na rođenju novorođenčad se svrstava jednu od tri kategorije:

  1. Mala telesna masa na rođenju (MTM) - telesna težina manja od 2500g
  2. Veoma mala telesna masa na rođenju – manja od 1500g
  3. Ekstremno mala telesna masa na rođenju – manja od 1000g

Razvoj Kengur nege („Kangaroo mother care - KMC“)

Ovaj vid nege nastao je u Bogoti, Kolumbija, davne 1978. godine, kao alternativna metoda standardnoj neonatalnoj nezi. Zbog loših socioekonomskih uslova i nedostatka adekvatne opreme poput inkubatora i monitora, započeta je primena kengur nege. Primenom ove metode omogućeno je da novorođenče održava optimalnu telesnu temperaturu, a majka je mogla da prati vitalne znake bebe, način disanja, boju kože. Dojenjem je omogućeno hranjenje u toj poziciji. Nakon nekoliko godina sprovođenja ove metode urađena je analiza rezultata i zaključeno je da je došlo do smanjenja broja smrtnih ishoda i broja infekcija kod novorođenčadi. Slične rezultate su u svojim studijama dobile i brojne druge nerazvijene zemlje u Africi. U visoko razvijenim zemljama su prepoznali višestruke benefite ove metode (promovisanje dojenja, uspostavljanje kontakta između majke i novorođenčeta, bolji senzomotorni ishod). Zbog toga je Svetska zdravstvena organizacija napravila vodič za primenu KMC.

Klasifikacija KMC

U odnosu na vreme započinjanja primene metode, deli se na:

  • KMC na rođenju (Birth Kangaroo Care), primenjuje se odmah po porođaju
  • Rani KMC (u prva 24 sata)
  • Kasni KMC (nakon 24h)

U odnosu na dužinu trajanja metode, deli se na:

  • Kontinuirani KMC (C KMC) - tokom 24h
  • Intermitentni KMC (I KMC) - određeno vreme

Način primene KMC

Važno je da se sa KMC krene odmah po rodjenju deteta koje je rodjeno pre vremena ili sa malom telesnommasom. Novorođenče se golo postavlja na kožu između majčinih grudi (grudi na grudi), glavica mu se okreće na jednu stranu i malo se podigne kako bi se oslobodili disajni putevi. Učvršćuje se i prekriva prekrivačem koji dopire do bebinog uveta. U takvom položaju beba može da bude satima. Procedura može da se prekida samo kada se beba sređuje, obrađuje pupak i slično. U toku spavanja majka je u polusedećem položaju. Druga osoba (partner, član porodice ili zdravstveni radnik) može da zameni majku u nezi kako bi se odmorila. Često u bolničkim uslovima ne postoji mogućnost kontinuiranog KMC i zato se ova nega sprovodi određeno vreme. Dokazano je da je potrebno najmanje sat vremena u toku dana da bi se ispoljile prednosti KMC.

Pozitivni efekti metode:

Pozitivni efekti ove metode su brojni. Dolazi do stimulacije laktacije, brže i lakše započinjanje dojenja, bolje je napredovanje bebe, organizacija sna, rano uspostavljanje veze između bebe i majke. Ustanovljeno je da ova metoda ima povoljan uticaj i na senzomotorni razvoj bebe, dolazi do stabilizacije hormona nakon rođenja. KMC se primenjuje i u jedinicama intenzivne nege u toku sprovođenja procedura jer je dokazano da deluje analgetički i da smanjuje bol i neprijatnost prilikom izvođenja različitih procedura. Ovom metodom se angažuje i porodica, koja ima veću ulogu u nezi bebe, a samim tim se sprečava anksioznost roditelja i njihov osećaj bespomoćnosti.