Лакнати забон

Лакнати забон дар кӯдакон

Лакнати забон (гирифтани забон) – ин мушкилоти нутқ аст, ки барои кӯдакон бе дармонда гап заданро мушкил мекунад.

Кӯдаконе, ки лакнати забон доранд, аксар вақт ин корро дар аввали ҷумлаҳо мекунанд, аммо он метавонад дар ҷои дигари ҷумла пайдо шавад.

Дар вақти гирифтани забон кӯдакон метавонанд амалҳои ғайри лафзиро низ иҷро кунанд. Масалан, онҳо метавонанд мижжа зананд, лабу рӯйро бурма кунанд, чеҳраашонро бурма кунанд ё дастҳояшонро мушт кунанд.

Се намуди асосии лакнати забон вуҷуд дорад. Кӯдаконе, ки лакнати забон доранд, метавонанд як ё якчанд аз ин намудҳоро дошта бошанд.

Такроршавӣ

Ин ҳолатест, ки як садо, як ҷузъи калима, як калима ё ибора такрор ба такрор такрор карда мешавад. Мисол:

•  «Ман и и и и инро мехоҳам».
• «Ман ин ин ин инро мехоҳам».
• «Ман ман ман инро мехоҳам».
• «Ман инро мехоҳам инро мехоҳам инро мехоҳам».

Дарозшавӣ

Ин ҳолате аст, ки садо дароз карда мешавад, масалан, "Ман и-и-и-и-и-инро мехоҳам."

Карахтшавӣ

Ин ҳолате аст, ки кӯдак кӯшиш мекунад сухан гӯяд, аммо садо дода наметавонад.

Сабабҳои лакнати забон дар кӯдакон

Сабаби аслии лакнати забон маълум нест.

Ин метавонад бо сабаби халалдоршавӣ ё таъхири расидани сигнале бошад, ки майнаи кӯдак ҳангоми зарурати гуфтани чизе ба мушакҳои даҳонаш мефиристад. Ин халалдоршавӣ ё таъхир барои кӯдак ҳамоҳангсозии мушакҳои даҳони худро ҳангоми суханронӣ душвор мегардонад, ки дар натиҷа забон мегирад.

Лакнати забон ирсӣ буда метавонад. Аз ин рӯ тахминҳо вуҷуд доранд, ки он метавонад бо генҳо алоқаманд бошад, ки аз як ё ҳарду волидон ба кӯдакон интиқол дода мешаванд. Ин маънои онро дорад, ки агар дигар аъзоёни оила лакнати забон дошта бошанд ё дошта буданд, кӯдак эҳтимоли зиёди лакнати забон доштанро мешавад. Аммо ин маънои онро надорад, ки кӯдаке, ки дар оилааш ҳолатҳом лакнати забон ҳаст, ҳатман лакнати забон мешавад.

Лакнати забон бо сабаби изтироб ё стресс ба вуҷуд намеояд. Аммо он метавонад стрессро ба вуҷуд орад, махсусан барои наврасон.

Лакнати забон аз як шахс ба шахси дигар сироят намекунад. Кӯдаке, ки лакнати забон дорад, онро идора карда наметавонад.

Лакнати забон дар кӯдакон кай пайдо мешавад?

Лакнати забон дар кӯдакон аксар вақт дар синни томактабӣ, бештар аз 2-4 солагӣ оғоз меёбад. Дар ин синну сол кӯдакон ба ҷамъ кардани калимаҳо ва сохтани ҷумлаҳои дарозтар шурӯъ мекунанд. Баъзе кӯдакон дар синни дертар лакнати забон пайдо мекунанд. Лакнати забон метавонад ногаҳон оғоз шавад - масалан, кӯдак метавонад рӯзе бо лакнати забон бедор шавад ва он бо мурури замон бадтар мешавад.

Лакнати забон: кӯдакон чӣ қадар вақт лакнати забон мешаванд

Кӯдакон чӣ қадар вақт лакнати забон мешаванд, метавонад хеле фарқ кунад. Баъзе кӯдакон танҳо дар давоми рӯз аҳён-аҳён забонашон мегирад. Дигарон қариб дар ҳар як калимае, ки мегӯянд, забонашон мегирад.

Лакнати забон инчунин метавонад аз рӯз ба рӯз, ҳафта ба ҳафта ё моҳ ба моҳ фарқ кунад. Баъзан кӯдак дар давоми чанд рӯз, ҳафта ва моҳҳо тамоман забонаш намегирад ва баъд аз нав ба гирифтани забон шурӯъ мекунад.

Волидон мегӯянд, ки баъзе ҳолатҳо метавонад ба гирифтани забони фарзандонашон таъсири мусбат ё манфӣ расонад. Масалан, агар кӯдак дар ҳаяҷон, хаста ё хашмгин бошад, ӯ метавонад бештар забонаш гирад.

Оқибатҳои лакнати забон

Агар фарзанди шумо лакнати забон дошта бошад, ӯ метавонад аз он ки кӯдакони дигар ба тарзи суханронии ӯ чӣ гуна муносибат мекунанд, рӯҳафтодагӣ ё хиҷолатро эҳсос кунад. Кӯдаки шумо ҳатто метавонад аз сӯҳбат худдорӣ кунад ё чизеро, ки гуфтан мехоҳад, тағир диҳад.

Аммо дар асл лакнати забон ба рушди кӯдакони синни томактабӣ таъсир намерасонад. Кӯдакони синни томактабӣ, ки лакнати забон доранд, метавонанд дорои ҳамон малакаҳои иҷтимое, ки кӯдакони бе лакнати забон буда, бошанд. Онҳо нисбат ба кӯдакони ҳамсинну соли худ, ки лакнати забон надоранд, шармгинтар ё канораҷӯйтар нестанд.

Агар дар синфҳои ибтидоӣ лакнати забон давом кунад, он метавонад ба мушкилот табдил ёбад. Кӯдакони синфҳои ибтидоӣ, ки лакнати забон доранд, дар байни ҳамсолони худ бо эҳтимоли зиёд пешсаф дониста намешаванд. Кӯдакони синфҳои ибтидоӣ ва наврасоне, ки лакнати забон доранд, метавонанд дар мубоҳисаҳои синфӣ иштирок карданро нахоҳанд ва инчунин метавонанд нисбат ба кӯдаконе, ки лакнати забон надоранд, бештар мавриди таҳқир қарор гиранд.

Чӣ бояд кард, агар фарзанди шумо лакнати забон дошта бошад

Агар шумо бинед, ки фарзанди шумо забонаш мегирад, ба кӯмаки мутахассис муроҷиат кардан муҳим аст.

Сараввал ба логопед муроҷиат кунед. Логопед дараҷаи лакнати забони  кӯдаки шуморо арзёбӣ карда, қарор қабул мекунад, ки ӯро фавран табобат кардан лозим аст ё бояд мунтазир шуд ва сипас ӯро ба муоинаи мунтазам бурдан.

Дар баъзе кӯдакон лакнати забон бо мурури синну сол худ аз худ мегузарад, аммо дар айни замон донистани он ки дар кадом кӯдакон ин рӯй медиҳад номумкин аст. Ҳамеша беҳтар аст, ки ба логопед муроҷиат кунед, назар ба он ки гумон кунед, ки лакнати забони кӯдаки шумо худ аз худ мегузарад.