Витамини D: чизе ки шумо бояд дар бораи он донед
Чаро кӯдакон ва калонсолон ба витамини D ниёз доранд?
Витамини D барои афзоиш ва рушди устухонҳои кӯдакон муҳим аст. Айнан ҳамин чиз ба кӯдакони дар батн буда низ муҳим аст. Витамини D ҷаббиши калсийро аз ҷониби организм танзим мекунад.
Норасоии шадиди витамини D метавонад ба рахит, таъхири рушди моторикӣ, сустии мушакҳо, дарди мушакҳо ва шикастани устухонҳо оварда расонад.
Норасоии витамини D дар калонсолон бо остеопороз, баъзе намуди саратон, бемориҳои дил ва диабет алоқаманд аст.
Агар зан ҳангоми ҳомиладорӣ витамини D-ро ба қадри кофӣ нагирад, баъдтар кӯдак метавонад ба бемории гипокалсиемияи навзод (набудани калсий дар хун) ё рахит гирифтор шавад.
Витамини D ва нури офтоб
Барои он ки организми кӯдак витамини D истеҳсол кунад, ӯ ба нури офтоб ниёз дорад. Тақрибан 80% витамини D ро кӯдак тавассути таъсири нурҳои ултрабунафш дар пӯст мегирад.
Олимон дақиқ намедонанд, ки ба кӯдакон барои тавлиди витамини D дар организм чӣ қадар нурҳои офтобӣ лозиманд. Аммо маълум аст, ки миқдори нури офтоб ба кӯдак вобаста ба минтақа ва мавсим фарқ мекунад.
Ранги пӯст низ муҳим аст. Табиист, ки одамони хеле сиёҳпӯст барои тавлиди витамини D нисбат ба одамони пӯсти сафед 3-6 маротиба бештар ба нури офтоб ниёз доранд.
Дар расми зер нишон дода шудааст, ки ба бадани кӯдак барои тавлиди витамини D бидуни хатари таъсири манфӣ ба пӯст чӣ қадар офтоб лозим аст.
Сарфи назар аз чои истикомат, хангоми дар зери офтоб мондани пусти кудак бояд чорахои эхтиётй андешида шаванд. Ҳангоми аз ҳад зиёд дар зери офтоб будан метавонад ба сӯхтан, осеб ва ҳатто саратони пӯст оварда расонад. Барои пешгирй кардани ин кор, аз таҷҳизоти муҳофизатӣ истифода бурдан лозим аст.
Дар фасли тобистон, вақте ки кӯдак дар офтоб аст, махсусан аз соати 10:00 то 16:00 ба пӯсташ бояд малҳами аз офтоб муҳофизаткунанда карда шавад, ӯ инчунин бояд кулоҳ, айнаки офтобӣ, либос дошта бошад ва дар зери соя бошад.
Барои гирифтани маълумоти бештар ва маслиҳат дар бораи он ки кӯдаки шумо бояд дар офтоб чанд вақт бошад, ба духтур муроҷиат кунед.
Витамини D ва маҳсулот
Дар аксари мавридҳо кӯдакон аз ғизо витамини D-ро намегиранд. Аммо хӯрокҳое, ки дар он витамини D зиёданд, иловаи хубе ба вояҳое мебошанд, ки бадан тавассути нурҳои ултрабунафш қабул мекунанд.
Дар баъзе хӯрокҳо табиатан витамини D мавҷуд аст, аз ҷумла моҳии тару тозаи равгандор (лосос, сельд, скумбрия ва сардина), ҷигар, баъзе навъҳои занбурўғ ва зардии тухм.
Баъзе хӯрокҳо бо витамини D ғанӣ гардонида мешаванд. Ба онҳо баъзе маҳсулоти ширии камравған, ғалладонагиҳои субҳона ва маргарин дохил мешаванд. Витамини D дар ҳама ғизоҳои хушки кӯдаконаи мутобиқкардашуда мавҷуд аст.
Агар кӯдак дар берун аз ҷиҳати ҷисмонӣ фаъол бошад, таъсири ҳаррӯзаи офтоб боз ҳам муфидтар хоҳад буд. Гап дар сари он аст, ки машқҳои ҳаррӯзаи ҷисмонӣ ба организм ба истеҳсоли витамини D мусоидат мекунанд.
Норасоии витамини D
Кӯдакон метавонанд дар хатари норасоии витамини D қарор гиранд, агар онҳо:
либоси пурра пушонидашуда дошта бошанд
бештари вакти худро дар дохили хона гузаронанд ва нури офтобро кам ё тамоман нагиранд
дорои бемориҳое, ки ба танзими сатҳи витамини D дар бадан таъсир мерасонанд - аз қабили бемории ҷигар, бемории гурда, бемориҳое, ки ҳазми ғизоро мушкил мекунанд (масалан, бемории целиакия ё муковиссидоз) бошанд ва доруҳои алоҳида низ метавонанд ба сатҳи витамини D таъсир расонанд
пӯсти сиёҳ доранд
муддати дуру дароз шири сина мехӯранд, дар ҳоле ки модар витамини D кам дорад.
Аломатҳои норасоии витамини D иборатанд аз рахит, таъхири инкишофи моторикӣ, заъфи мушакҳо, дарди мушакҳо ва шикастани утухонҳо.
Табобати норасоии витамини D
Агар шумо аз сатҳи витамини D дар кӯдаки худ хавотир бошед, ё шумо ҳомиладор ҳастед ва фикр кунед, ки сатҳи витамини D паст аст, бо духтур муроҷиат кунед.
Духтур метавонад санҷиши хунро фармоиш диҳад: ин беҳтарин роҳи муайян кардани сатҳи витамини D мебошад.
Дар сурати норасогии андаке, духтур метавонад тавсия диҳад, ки кӯдак вақти бештарро дар зери нурҳои офтоб гузаронад.
Агар шумо ё фарзанди шумо норасоии витамини D дошта бошед, духтуратон метавонад тавсия диҳад, ки онро истеъмол кунед ва вақти бештарро дар офтоб гузаронед.
Агар шумо вақти бештарро дар офтоб сарф карда натавонед, духтури шумо метавонад истеъмоли витамини D-ро ҳамчун роҳи беҳтарини ислоҳи мушкилот тавсия диҳад. Ин мумкин аст бо вояи баланд ё вояи кам дар тӯли чанд ҳафта ё моҳ анҷом дода шавад.
Шумо инчунин метавонед бо диетолог дар бораи истеъмоли витамини D сӯҳбат кунед.
Барои баланд бардоштани сатҳи витамини D ва муолиҷаи норасоии витамини D, катҳои офтобӣ набояд истифода шаванд. Нурҳои сунъии офтобӣ (загар) метавонад боиси саратони пӯст гардад.
Витамини D, ҳомиладорӣ ва ширмакконӣ
Витамини D дар бадани кӯдак ҳангоми дар батни модар буданаш нигоҳ дошта мешавад ва пас аз таваллуд ин захираҳо то замоне кам мешаванд, ки кӯдак ба гирифтани витамин аз нури офтоб ва ғизо оғоз кунад.
Дар шири сина дар витамини D кам аст, аз ин рӯ кӯдакони ширмак витамини Dро хеле кам гиранд. Агар модари ширдиҳанда миқдори ками витамини D дошта бошад, пас кӯдак ба қадри кофӣ онро қабул намекунад.
Ба кӯдакони ширмак, ки хатари ҳадди ақал як омили витамини D доранд, ба монанди пӯсти торик, тавсия дода мешавад, ки витамини D дар 400 воҳиди байналмилалӣ ё 10 микрограмм (мкг) дар як рӯз бигиранд. Агар шумо фикр кунед, ки фарзанди шумо хатари норасоии витамини D дорад, лутфан бо духтур муроҷиат кунед.
Шири сунъӣ бо витамини D бой гардонида мешавад, аз ин рӯ кӯдакони бо шири сунъӣ ғизогиранда одатан ба витамини D иловагӣ ниёз надоранд.
