Si ta inkurajosh sjelljen e mirë te fëmija
Shpesh mënyra më e mirë për të udhëhequr sjelljen e fëmijës është mënyra pozitive dhe konstruktive. Kjo do të thotë t’i kushtoni vëmendje fëmijës kur sillet mirë, në vend që thjesht t’i zbatoni pasojat kur bën diçka që nuk ju pëlqen.
Ja disa këshilla praktike për ta vënë në veprim këtë metodë pozitive.
Këshilla për sjellje të mirë
1. Bëhuni model i sjelljes
Përdorni sjelljen tuaj për ta udhëhequr fëmijën. Fëmija juaj ju vëzhgon që të merr ide se si të sillet – dhe ajo që bëni shpesh është shumë më e rëndësishme se ajo që thoni. Për shembull, nëse doni që fëmija të thotë “të lutem”, thoni vetë atë. Nëse nuk do që fëmija ta ngrejë zërin, flisni vetë me qetësi dhe me butësi.
2. Tregoji fëmijës se si ndihesh
Duke i treguar me ndershmëri fëmijës se si ndikon te ti sjellja e tij/saj, e ndihmon t’i shohë ndjenjat e veta te ju. Dhe nëse filloni fjalitë me ‘unë”, kjo i jep mundësi fëmijës tënd t’i shohë gjërat nga këndvështrimi yt. Për shembull, “Unë po mërzitem, sepse ka kaq shumë zhurmë, saqë nuk mund të flas në telefon”.
3. Kapeni fëmijën tuaj duke qenë “i mirë”
Kur fëmija sillet në mënyrë që të pëlqen, jepi ca komente pozitive. Për shembull, “O bobo, po luan kaq bukur. Më pëlqen mënyra se si i mban të gjitha blloqet në tavolinë”. Kjo funksionon më mirë se të presësh që blloqet të vijnë të përplasen në dysheme para se të vësh re dhe të thuash, “Hej, mjaft”.
Ky reagim pozitiv ndonjëherë quhet lavdërim përshkrues, sepse u tregon fëmijëve në mënyrë specifike se çfarë po bëjnë mirë. Përpiqu të bësh gjashtë komente pozitive për çdo koment negativ. Dhe mos harro se, nëse fëmijët kanë një zgjedhje midis mos vëmendjes dhe vëmendjes negative, shpesh ata do të kërkojnë vëmendje negative.
4. Vendosu në nivelin e fëmijës tënd.
Kur i afrohesh fëmijës, mund t’i përziesh gjërat që ai mund t’i ndiejë ose të mendojë. Të jesh afër e ndihmon edhe të përqendrohet në atë që po thua për sjelljen e tij. Nëse i afrohesh fëmijës dhe i kushton vëmendje, nuk ke pse ta detyrosh të të shikojë.
5. Dëgjo në mënyrë aktive
Për ta dëgjuar në mënyrë aktive, mund të dëgjosh ndërsa fëmija flet dhe përsërit atë që mendon se po ndien fëmija. Për shembull, “duket sikur ndihesh vërtet i brengosur që blloqet e tua u rrëzuan”. Kur e bën këtë, kjo mund t'i ndihmojë fëmijët e vegjël ta përballojnë tensionin dhe emocionet e mëdha si zhgënjimi, gjë që ndonjëherë çon në sjellje të padëshiruara. Gjithashtu, i bën të ndihen të respektuar e të ngushëlluar. Madje mund të përhapë edhe shpërthimet e mundshme të zemërimit.
6. Mbaji premtimet
Kur i zbaton premtimet e tua, të mira dhe të këqija, fëmija mëson të të besojë dhe të të respektojë. Ai/ajo mëson se nuk do ta zhgënjesh kur të kesh premtuar diçka të këndshme dhe gjithashtu mëson të mos përpiqet të të ndryshojë mendje kur ke shpjeguar një pasojë. Prandaj, kur premtoni se do të dilni për një shëtitje pasi fëmija t’i merr lodrat e tij/saj, sigurohuni që t'i keni këpucët tuaja të ecjes të përshtatshme. Kur ju thoni se do të largoheni nga biblioteka nëse fëmija juaj nuk pushon së vrapuari, jini të përgatitur për t’u larguar menjëherë.
7. Krijo një mjedis për sjellje të mirë
Mjedisi përreth fëmijës mund të ndikojë në sjelljen e tij, kështu që mund t’i japësh formë mjedisit për ta ndihmuar fëmijën të sillet mirë. Kjo mund të jetë po aq e thjeshtë sa të siguroheni që hapësira e fëmijës suaj të ketë shumë gjëra të sigurta dhe nxitëse me të cilat të luajë. Sigurohu që fëmija yt të mos arrijë dot gjëra që mund t’i thyejë ose që mund ta lëndojnë. Syzet tuaja duken shumë argëtuese për të luajtur me të – është e vështirë për fëmijët të mbajnë mend të mos prekin. Pakësoni mundësinë e problemeve duke mos ia lënë në zonën e shikimit gjërat që prishen dhe gjërat me vlerë.
8. Zgjidh betejat e tua
Para se të përfshiheni në ndonjë gjë që fëmija juaj është duke bërë – sidomos për të thënë “jo” ose “ndal” – pyeteni veten nëse ka vërtet rëndësi. Duke i mbajtur udhëzimet, kërkesat dhe reagimet negative në minimum, ju krijoni më pak mundësi për konflikte dhe ndjenja të këqija. Rregullat janë të rëndësishme, por përdoreni vetëm kur është me të vërtetë e rëndësishme.
9. Ji i vendosur në lidhje me qarjen me vajin
Nëse dorëzohesh kur fëmija qan për diçka, rastësisht mund ta stërvitësh që të vajtojë më shumë. “Jo” do të thotë “jo”, jo ndoshta, kështu që mos e thuaj nëse nuk e ke me gjithë mend.
10. Mbaji gjërat të thjeshta dhe pozitive
Nëse jepni udhëzime të qarta me terma të thjeshtë, fëmija juaj do të dijë se çfarë pritet prej tij/saj – për shembull, “Të lutem, kape dorën time kur të kalojmë rrugën”. Në fakt, rregullat pozitive zakonisht janë më të mira se ato negative, sepse ato e drejtojnë sjelljen e fëmijës tuaj në një mënyrë pozitive. Për shembull, “Të lutem mbylle portën” është më mirë se “Mos e le portën hapur”.
11. Jepu fëmijëve përgjegjësi dhe pasoja
Derisa fëmija rritet, mund t’i japësh më shumë përgjegjësi për sjelljen e saj. Gjithashtu mund t’i japësh mundësinë t’i përjetojë pasojat e natyrshme të kësaj sjelljeje. Nuk ke pse të jesh i keqi gjatë gjithë kohës. Për shembull, nëse është përgjegjësia e fëmijës t’i bëjë gati valixhet për të fjetur dhe e harron jastëkun e tij/saj të preferuar, do të duhet ta kalojë natën pa të.
Në raste tjera mund të të duhet të përcaktosh pasoja për sjellje të papranueshme ose të rrezikshme. Për këto raste, është më mirë të sigurohesh se i ke shpjeguar pasojat dhe se fëmija yt ka rënë dakord me ta që më përpara.
12. Thuaje një herë dhe vazhdo
Nëse shumë shpesh i thua fëmijës se çfarë duhet të bëjë ose çfarë të mos bëjë, ai mund të mos ju dëgjojë më me vëmendje. Nëse dëshiron t’i japësh një mundësi të fundit për të bashkëpunuar, kujtoji pasojat që vijnë kur nuk bashkëpunon. Pastaj fillo të numërosh deri në tre.
13. Bëje fëmijën të ndihet i rëndësishëm
Jepini fëmijës disa punë të thjeshta ose gjëra që mund t’i bëjë për ta ndihmuar familjen. Kjo do ta bëjë atë të ndihet i rëndësishëm. Nëse mund t’i japësh shumë praktikë fëmijës duke bërë një punë shtëpie, ai do të bëhet më i mirë, do të ndihet mirë në lidhje me këtë dhe do të dojë të vazhdojë ta bëjë atë. Dhe nëse i jep pak lavdërime për sjelljen dhe përpjekjet e tij, kjo do t’i ndihmojë ta ndërtojë vetëvlerësimin e vet.
14. Përgatituni për situata të vështira
Ka raste kur do të jetë e vështirë të kujdesesh për fëmijën dhe të bësh gjëra që duhet të bësh. Nëse i mendon më përpara këto situata të vështira, mund të planifikosh për nevojat e fëmijës. Jepi një paralajmërim pesë minuta para se të kesh nevojë për t’i ndryshuar aktivitetet. Bisedo me të se pse ke nevojë për bashkëpunimin e tij. Pastaj ai do të jetë i përgatitur për atë që ju e prisni.
15. Ruaje sensin e humorit
Shpesh ndihmon që jeta e përditshme të jetë e lehtë me fëmijët. Mund ta bëni këtë duke përdorur këngë, humor dhe argëtim. Për shembull, mund të shtiresh sikur je përbindëshi i frikshëm me gudulisje, i cili ka nevojë që t’i kap lodrat nga dyshemeja. Humori, që ju bën të qeshni të dyve është i mrekullueshëm, por humori në kurriz të fëmijës tuaj nuk do të ndihmojë. Fëmijët e vegjël dëmtohen lehtë nga “tallja” prindërore.
|
