Shfrytëzimi i kohës për ta menaxhuar sjelljen e fëmijës

Çfarë është pushimi?

Pushimi përfshin largimin e fëmijës tuaj nga aktivitete interesante dhe moskushtimi i vëmendjes fëmijës për një periudhë të shkurtër kohore.

Nëse fëmija sillet në mënyrë të papranueshme, pushimi është një strategji që mund t’ju ndihmojë ta drejtoni sjelljen e fëmijës.

Pushimi funksionon më mirë kur përdoret brenda një marrëdhënieje të ngrohtë dhe të sigurt prind-fëmijë dhe në kombinim me strategji të tjera udhëzuese – për shembull, në kombinim me parandalimin e sjelljes sfiduese (duke përdorur shpërqendrimin; duke pasur mjaftueshëm për fëmijën tuaj për të bërë) dhe lavdërimin për sjelljen e pranueshme.

Si funksionon pushimi

Kur përdoret me kujdes, pushimi mund të jetë një mënyrë e fuqishme për t’ua mësuar fëmijëve sjelljen e papranueshme.  Megjithatë, ai mund të keqpërdoret. Ky artikull ka për qëllim t’ju ndihmojë ta vendosni pushimin në vendin e tij.

Edhe fëmijët e vegjël mund ta kuptojnë se kur sillen keq, mund të humbasin mundësinë që të jenë me njerëz të tjerë dhe me gjëra interesante për një kohë të shkurtër. Gjithashtu, koha e pushimit i jep mundësi fëmijës të mendojë për atë që ka ndodh dhe për atë që mund ta bëjë ndryshe herën tjetër.

Veç kësaj, pushimi ka më pak të ngjarë t’i bëjë fëmijët të ndihen të zemëruar, të turpëruar ose të frikësuar, sesa mënyrat tjera të disiplinimit, siç është rrahja.

Koha e pushimit funksionon mirë kur koha që zakonisht e kaloni me fëmijën është e ngrohtë dhe e dashur dhe kur sjellja jote është e arsyeshme për moshën e fëmijës. Nëse sjellja e fëmijës ose gjëra të tjera në jetën tënde ndikojnë në kohën që e kalon me të, bisedoni me ofruesin e shërbimit shëndetësor ose me një profesionist tjetër.

Për kohën e qetë dhe pushimin.

Ka dy lloje të strategjisë së kohës së pushimit: koha e qetë dhe koha e pushimit.

Kohë e qetë
Kjo është kur ju e largoni fëmijën tuaj nga situata, por jo edhe nga vendi. Për shembull, nëse jeni në park, mund t’i kërkoni fëmijës të ulet nën pemë për pesë minuta dhe të qetësohet. Nëse je në shtëpi mund t’i kërkosh fëmijës të ulet në një karrige të kthyer kah muri, por në të njëjtën dhomë me ty.

Nëse fëmija juaj nuk do të qëndrojë gjatë kohës së qetë në të njëjtën dhomë, ju mund të provoni kohën e pushimit, duke e lënë të qëndrojë në një dhomë tjetër.

Koha e pushimit
Në rastin e pushimit, pasi të sillet të keq fëmija juaj shkon në një hapësirë të caktuar më parë, si një dhomë rezervë ose korridor. Hapësira ku qëndron fëmija gjatë kohës së pushimit është zakonisht një dhomë ose vend i sigurt dhe i mërzitshëm, pa lodra ose lojëra.

Ju mund ta lini derën e hapësirës të hapur, por nëse fëmija juaj del para se të thoni ju, mund ta mbyllni derën derisa të mbarojë koha e pushimit. Kjo mund të ndihmojë për të ndaluar çdo betejë mes jush dhe fëmijës tuaj.

Mbyllja e derës mund të jetë zgjedhja më e mirë nëse koha e pushimit çon në sjellje shumë të zëshme ose agresive – nga fëmija juaj ose nga ju. Mbajtja hapur e derës mund të jetë zgjedhja më e mirë nëse ke nevojë ta mbikëqyrësh fëmijën gjatë kohës së caktuar.

Mos harro, koha e pushimit nuk është gjithmonë masa e duhur. Ndonjëherë sjellja sfiduese ndodh ngaqë fëmija nuk ndihet mirë, ka ndodhur një krizë në familje ose për ndonjë arsye tjetër, përfshirë edhe fazën e zhvillimit të fëmijës. Mbajeni parasysh këtë derisa vendosni për strategjitë e menaxhimit të sjelljes për fëmijën tuaj.

Përfshirja e strategjisë së pushimit në familjen tuaj

Ja disa gjëra që duhet menduar para se të filloni ta përdorni një strategji të kohës.

Cilat janë strategjitë tuaja për të qëndruar të qetë?
Para së gjithash, kur ju jeni duke përdorur kohën e pushimit, është e rëndësishme që të qëndroni të qetë. Nëse ndihesh i stresuar, përpiqu të marrësh frymë thellë për ta qetësuar trupin dhe mendjen.

Sa vjeç është fëmija juaj?
Koha e fundit mund të jetë një strategji e dobishme për fëmijët e moshës 3-8 vjeç. Fëmijët më të vegjël se tre vjet zakonisht nuk janë gati për pushim. Është më mirë të përdorim metoda tjera, të përshkruara në artikuj të tjerë.

Përderisa fëmija rritet, mund të fillosh ta përfshish atë në diktimet e kufizimeve dhe rregullave.

Tani është koha e duhur për të filluar?
Ndonjëherë fëmijët fillojnë të sillen në mënyra sfiduese kur ka pasur ndryshime në jetën e tyre – për shembull, mbërritja e një vëllai apo motre të vogël, shpërngulja në shtëpi tjetër, ose shkuarja në çerdhe, kopsht ose shkollor. Pandemia globale po shkakton stres në familje dhe po i prek fëmijët, sikurse edhe të rriturit.

Në situata të tilla, mund të presësh derisa fëmija të ketë pasur ca kohë për t’u përshtatur me ndryshimet dhe të mendosh për mënyra të tjera për ta inkurajuar sjelljen pozitive. 

Në cilën sjellje do të doje të punoje?
Mendoni për sjelljen e fëmijës tuaj dhe se çfarë do të donit të ndryshonit – për shembull, goditjet ose sharjet. Mbani në mend se është më mirë të punoni për ndryshimin e një sjelljeje në një kohë. Kur sjellja që ke zgjedhur nuk është më problem, mund të punosh në sjellje tjetër – për shembull, hedhjen e lodrave.

Sa kohë do të zgjasë koha e pushimit ose koha e qetësimit të fëmijës suaj?
Masat e këtilla nuk duhet të jenë të gjata për të qenë të efektshme. Një rregull i mirë është një minutë për vitet që i ka fëmija, deri në një maksimum prej pesë minutash – për shembull, tre minuta maksimumi për një trevjeçar dhe pesë minuta maksimumi për fëmijët e moshës 5-8 vjeçare. Mund të vësh një kohëmatës, që do të të ndihmojë ta ndjekësh kohën.

A do të japësh një paralajmërim para se ta vendosësh fëmijën në kohë pushimi?
Varet nga situata dhe nga fëmija. Mund t’i japësh mundësi fëmijës të ndryshojë sjellje para se ta përdorësh kohën e pauzës. Ose mund të vendosësh që disa sjellje, si goditja ose kafshimi, duhet menjëherë të rezultojnë me pushim.

Nëse vendos për një paralajmërim para kohës së pushimit, sigurohu që të vazhdosh nëse sjellja e fëmijës nuk ndryshon. Përndryshe koha e pushimit nuk do të funksionojë.

Si do ta shpjegosh kohën e pauzës?
Nëse nuk e ke përdorur këtë strategji më parë, duhet të shpjegosh se çfarë sjelljeje do të çojë në një pushim dhe çfarë do të ndodhë. Koha më e mirë për të folur është kur të dy ndiheni të qetë. Gjithashtu, fëmijët e vegjël do të kenë nevojë për përkujtues dhe më shumë ndihmë për ta kuptuar lidhjen mes sjelljes së tyre dhe kohës së lirë.

Për fëmijët më të vegjël, mund të praktikosh atë që do të ndodhë duke përdorur një arushë a kukull ose edhe një të rritur tjetër.