Бир туугандардын урушу (25-72 ай)

Бир туугандардын урушу: качан ортого түшүү керек

Кээде бир туугандардын урушунан бир азга четте туруу жакшы, анткени бул балдарга аны өздөрү чечип алууга мүмкүнчүлүк берет. Бирок бир туугандардын урушун токтотуу үчүн качан кадам ташташ керектигин билүү маанилүү.

Кандайдыр бир пикир келишпестик күчөп кетсе же кыйкырык же жаман сөздөр менен коштолсо же кимдир-бирөөнү кемсинтүү башталса, анда кимдир бирөө жабыркап кала электе, алардын арасына түшүү керек.

Көп көңүл буруу урушууну күчөтүшү мүмкүн. Себеби балдар ар кандай көңүл бурууну, атүгүл жаман жүрүм-турумуна көңүл бурууну жакшы көрүшөт. Эгер сиз балдар урушуп жатканда аларга көңүл бура турган болсоңуз, анда келечекте урушуудан алыс болуу жана көйгөйлөрдү чечүү көндүмдөрдү үйрөнүүгө жардам берүү үчүн ушул мүмкүнчүлүктү колдонсоңуз болот.

Бир туугандардын урушун токтотуу: кадамдар

Уруш башталганда эмне кылуу керек:

1. Ыйлоо баштала электе урушту токтотуңуз. Бул үчүн балдарды физикалык жактан бөлүү же бөлмөнүн эки тарабына жайгаштыруу талап кылынышы мүмкүн.

2. Сабырдуу болуңуз. Бул мүмкүн эместей сезилиши мүмкүн, бирок бул абалды ого бетер начарлатпаш үчүн керек. Энергияңызды сиз кубаттай турган жүрүм-турум жөнүндө оң пикир берүү үчүн үнөмдөөгө аракет кылыңыз.

3. Балдарга бул жөнүндө кийинчерээк сүйлөшөөрүңүздү айтыңыз. Балдар көбүнчө сиз башында айтып жаткан нерсени кабыл албай капа болушат. Көйгөй жөнүндө сүйлөшүүдөн мурун, баарынын тынчтанышын күтө туруңуз. Эртеси ушундай эле көрүнүш чоң балдар менен болушу мүмкүн.

Эгер унаа айдап бара жатканда уруш чыгып кетсе, ар дайым жолдон чекеге чыгып токтоңуз. Балдар менен сүйлөшүү же аларды ажыратыш үчүн аларга бурулуу,  сиздин көңүлүңүздү жолдон алаксытат.

Бир туугандардын урушун конструктивдүү чечүү: кеңештер

Бул кеңештер бир туугандардын урушу башталганда аны басаңдатууну жеңилдетиши мүмкүн:

• Бардык балдарга адилеттүү мамиле жасаңыз. Бирок, адилеттүү мамиле сөзсүз эле бирдей мамиле болбостугун унутпаңыз. Мисалы, алты жаштагы балага жана эки жашар балага бирдей мамиле кылуу мүмкүн эмес.
• Терс салыштыруудан алыс болуңуз. "Сен андан улуусуң, ошондуктан муну сен жакшы билишиң керек болчу" же "сен көйгөй жараткан адамсың" деген сыяктуу сөздөрдү айтуу баланын жүрөгүн андан бетер оорутат же таарынтат .
• Уруштун себебин аныктоо. Бул сизге эң жакшы нерсени иштеп чыгууга жардам берет. Мисалы, бала бир тууганынан оюнчукту алып койсо, сиз кийлигишишиңиз керек. Антпесеңиз, бала мушташуу ал каалаган нерсеге жетүү жолу экен деп түшүнөт. Балдарыңызды ар убак байкап туруу мушташтын себебин билүүнүн  жана аны чечүүнүн туура жолун колдонуунун сыры.
• Жүрүм-турум жөнүндө күтүүлөрдү айкын кылуу үчүн үй-бүлөлүк эрежелерди пайдаланыңыз. Сиз тийиштүү үй-бүлөлүк эрежени жана ар кандай жагдайларда аларды сактоо керектигин балдарыңызга эскертсеңиз болот.  
• Планыңыз бар болсун. Бул кичинекей келишпестиктерди, ошондой эле чоң уруштарды кантип чечем деп ойлонууну билдирет. Мисалы, сиз балдарга кичинекей келишпестиктерди биргелешип чечүүгө жардам бере аласыз, бирок физикалык зордук-зомбулукка байланыштуу болгон мушташтардын  көйгөйүнүнүн  себебин  чечүү боюнча бир пикирге келгенден кийин гана чечсеңиз болот.
• Например, вы можете помочь детям совместно разрешить небольшие разногласия, но только вы можете разрешить последствия драк, связанных с физическим насилием, или ссор, которые происходят после того, как вы все договорились о решении проблемы.

Бир туугандардын мушташынан кийин көйгөйдү чечүү: кадамдар

Уруштан кийин жасаган иш-аракеттериңиз балдарга келечекте өз көйгөйлөрүн кантип чечүүнү үйрөнүүгө жардам берет. Эң жакшы натыйжаларга жетүү үчүн, ачуулары басаңдаганга чейин күтө туруңуз, балдар кайрадан ой жүгүрткөнгө даяр болушат.

1. Балдарга эмне кылууну пландап жатканыңызды билдирип коюңуз. Мисалы, ‘Биз урушту токтотуунун жолун тапмайынча, экөөңөр тең компьютерди колдонбойсуңар деп чечтим. Түшүнүндүңөрбү? Маселени кантип чечүүнүн үстүндө иштөөнү каалайсыңарбы? ”

2. Эки баладан тең маселе эмнеде деп ойлой тургандыгын сураңыз. Аларды маселени башка адамдын көз карашынан, ошондой эле өз көз карашынан кароого аракет кылууга чакырыңыз. Аларга эки адамдын көз карашы туура болгон учурда деле, пикир келишпестиктер болушу мүмкүн экендигин айтыңыз.

3. Эки баладан тең эмне болууну каалагандыгын сураңыз. Ошондой эле, алардын күтүүлөрү жөнүндө ойлонууга жардам бере аласыз. Мисалы, "Теган, компьютерди дайыма сен алышың адилеттүүбү?"

4. Биргеликте мээге чабуул жасоо. Балдарга көйгөйдү кантип чечүү керектиги жөнүндө ойлор менен баш катырыш үчүн жайына коюңуз, алардын идеяларына баа бербестен, аларды кубаттап туруңуз. Өзүңүздүн айрым идеяларыңызды ортого салып, баарын жазыңыз.

5. Идеяларды баалаңыз. Балдардан кайсы идеялар иштебей тургандыгын ойлонуусун сунуштоодон баштаңыз. Андан кийин эң пайдалуу жана кемчиликтери аз чечимди издеңиз. Мисалы, " Бул иштеши мүмкүн деп кимиңер ойлойсуңар?" "Бул боюнча эмне жакшы (же жаман) болмок?"

6. Эгер алгач бир чечимге келе албасаңыз, буга кийинчерээк  кайтып келиңиз. Балдардан барып, бир нече идеяларды чогуу иштеп чыгууну же ушул сыяктуу көйгөйлөргө туш болгон башка адамдардан сурап көрүүсүн айтсаңыз болот. Же сиз идеяларды ата-энелер китебинен же веб-сайттардан издесеңиз болот.

7. Баарыңар бир ыкмага макул болгондон кийин, ал чечимди иштетип  көрүңүз жана анын кандайча иштегенин байкаңыз.. Иш оңолбосо, кайра баштаңыз.

Өзүңүздүн эмоцияларыңызды жөндөө

Уруштар башталганда стрессти сезсеңиз, бул кадимки нерсе. Айрым маселелер сизди башкаларга караганда көбүрөөк убара кылса, кээ бир күндөрү бат эле капаланып калсаңыз, бул кадыресе көрүнүш.

Бирок сабырдуу болуу чындыгында жардам берет. Эгер коопсуз болсо жана токтоосуз киришүүнүн кажети жок болсо, анда бир азга токтоп, 10го чейин санап, андан кийин аракет кылууга ал жардам берет.

Бул кошумча 10 секунд сезимдерди басаңдатуу үчүн жетиштүү. Эгер бул жардам бербесе, анда бир аз убакыт бөлүп, башка чоң кишиден маселелерди чечип берүүсүн сурансаңыз болот.

Көбүрөөк маалымат алуу үчүн, стресс, стрессти азайтуу жана эс алуу үчүн дем алуу боюнча макалаларыбызды окуп чыгыңыз.

Бир туугандардын урушу үчүн качан жардам сураш керек

Эгерде сиздин балдарыңыз бири-бирине көп агрессивдүү же жагымсыз мамиле жасашса, анда жардам издөөгө убакыт келди.

Мындай уруш балдар үчүн абдан жагымсыз жана өз ара келечекте мамилелерде  көйгөйлөрдү алып келиши мүмкүн. Андыктан, балдарыңыздын пикир келишпестик учурунда өзүн кандай алып жүрүшү жөнүндө ойлонуп жатсаңыз, анда адис менен сүйлөшкөнүңүз оң. Балаңыздын дарыгери менен сүйлөшүүдөн баштаңыз.

Кээде балдардын урушу көңүлдүн жетишсиздигинин гиперактивдүүлүгүнүн бузулушу (КЖГБ) сыяктуу шарттан улам келип чыгат, бул балдардын жүрүм-турумун башкаруусун кыйындатат. Балдарыңыздын жүрүм-турумунан кооптонуп жатсаңыз, адис менен сүйлөшкөнүңүз оң.

Эгер сиз уруштан өзүңүздүн  маанайыңыз  чөгүп  же ачуулуу болгонуңузду сезип жатсаңыз, анда сиз колдоого муктажсыз.  Үй-бүлөңүз, досторуңуз жана башка ата-энелер менен сүйлөшүүдөн баштасаңыз болот. Эгерде сизге дароо кеңеш керек болсо, ишеним телефонун колдонуп көрүңүз.