Сабаттуулукту өнүктүрүү

Сабаттуулукту өнүктүрүүгө дем берүү

Сабаттуулукту өнүктүрүү - балаңыздын жалпы өнүгүүсүнүн маанилүү бөлүгү. Бул мектепте жакшы окуу, башкалар менен баарлашуу, көз карандысыздыкты өнүктүрүү, кесипкөй иштөө үчүн негиз.

Бирок сиздин бала окуганды жана жазганды үйрөнө электе, ал сабаттуулуктун курулуш материалдарын - сүйлөө, угуу, түшүнүү, көрүү жана тартуу жөндөмүн өнүктүрүшү керек.  Балаңызга жылуу баарлашуу, кызыктуу сөздөрдү колдонуу жана үн чыгарып окуу аркылуу "оозеки тилде" бай пайдубал түзүңүз.

Жана сиздин бала чоңойгон сайын, ал беттеги тамгалар менен айтылган үндөрдүн ортосундагы байланышты да билиши керек. Бул үчүн ал көп тажрыйбага ээ болушу керек:

• сүрөттөр жана объекттер - алар жөнүндө сөздү кантип колдонсо болот
• тамгалар жана сөздөр - алардын формалары, үндөрү жана аттары
• үндөр - сөздөрдү кантип рифма кылса болот, жана ал чоңойгон сайын, сөздөрдүн бир эле тамгалар менен башталарын жана бүтөрүн, муун сыяктуу бөлүктөргө бөлүнөрүн, ар кандай үндөрдү аралаштыруу аркылуу пайда болорун ж.б.

Сиз балаңыздын эрте сабаттуулугун өнүктүрүүнүн бардык бул багыттарына жардам бере аласыз:

• балаңыз менен баарлашуу
• чогуу окуу
• балаңыз менен үйрөтүүчү оюндар менен ойноо.

Эң сонун жаңылык, муну экөөңүз үчүн кызыктуу болгон жолдор менен жасай аласыз.

Балдар мектепке кирээр алдында башынан өткөргөн тил тажрыйбалары мээнин күчтүү байланыштарын түзөт. Бул байланыштар тил, ой жүгүртүү жана түшүнүү үчүн колдонулат. Сүйлөө, ырдоо жана окуу сыяктуу иштерсиз мээ бул маанилүү байланыштарды өнүктүрбөйт.

Байланыш: сабаттуулукту өнүктүрүүдө анын мааниси

Ымыркайыңыз менен кайра-кайра баарлашуу  анын чоңойгон сайын сүйлөө, угуу жана түшүнүү жөндөмүн өнүктүрүүгө жардам берет.

Сен эмне кылуу маанилүү

• Балаңыз чыгарган үндөрдү тууроо. Балаңыз өзүнүн тилинде сүйлөөсү-бул нормалдуу.  Балдар муну жакшы көрүшөт жана бул аларга тилдин кантип бириктирилгенин түшүнүүгө жардам берет.
• Балаңыз менен ырдаңыз. 
• Балаңыз менен чогуу жасап жаткан жана көргөн нерселериңиз тууралуу сүйлөшүңүз. Мисалы, “Кел эми жууп алалы”, “Кызыл чымчыкты карачы” же “Апп, карачы биздин түшкү тамагыбыз кандай сонун! “.
• Сезимдер тууралуу жана балаңыз көңүлдүүбү же капалуубу  сүйлөшүңүз.
• Балаңыз менен окуяларды бөлүшүңүз. Сиз бала кезиңиздеги окуялар менен бөлүшө аласыз же балаңызга үй -бүлөңүздүн өткөндөрү жөнүндө  айтып бере аласыз. Сиз кезеги менен окуяларды айтып берсеңиз болот.
• Балаңызды угуңуз. Эгер ал суроо берсе, ага кийлигишүүдөн мурда жоопторду ойлоп табууга мүмкүнчүлүк бериңиз. Мисалы, эгер балаңыз: «Ал жактагы эмне куту?» - десе, сиз: «Сен кандай деп ойлойсуң, ал эмне?», - деп айта аласыз.

Окуу: сабаттуулукту өнүктүрүүдө анын мааниси

Балаңыз менен көп окуңуз. Окууну төрөлгөндөн баштоо эң жакшы, бирок баштоо эч качан кеч эмес.

Сен эмне кыла аласың

• Китепкабы өзү ачыла  турган китептерди, тийгенде жагымдуу же кичинекей балдар үчүн рифмалуу же кайталануучу сөздөрдү камтыган китептерди тандаңыз.
• Бирге окууну бактылуу жана интерактивдүү тажрыйбага айлантыңыз-"Оо, кийин эмне болот?" "Тобу бар кызды көрдүңбү?  Сенде топ бар! "
• Балаңызды китепти кармап, барактап чыгууга үндөңүз. Бул ага китептин белгилүү бир өйдө болушу керектигин жана барактар дайыма бир багытта бурулганын түшүнүүгө жардам берет.
• Чоңураак мектепке чейинки курактагы балдар менен кээде манжаңызды окуп жатканда сөздөрдүн астынан жылдырып, ар бир сөздү көрсөтүңүз.
• Сүрөттөрдү көрсөтүп, балаңыз көрсөткөн сүрөттөр жөнүндө сүйлөшүңүз.
• Китептеги жаныбарлардын же башка нерселердин үндөрүн чыгарып –ыракат алыңыз!
• Китепканага баш багыңыз. Сиз колдонууга ала турган китептердин көптөгөн түрлөрү бар.

Рифма: сабаттуулукту өнүктүрүүдө анын мааниси

Рифм - бул балдарга сөздүн тыбышы менен анын жазылышынын ортосундагы байланышты үйрөтүүнүн эң сонун жолу.

Сен эмне кыла аласың

• Рифманы камтыган оюндарды ойноо. Рифм оюндары балдарга башталуучу жана аяктоочу үндөрдү баалоого жардам берет - мисалы, "мышык, төшөк жана мат". Сиз аларды каалаган убакта - машинада, дүкөндө же дасторкондо ойной аласыз.
• Сөздөрдүн үнүн жана ритмин камтыган оюндарды ойноо. Сиз мурунку сөздүн аягындагы тамга менен кийинки сөздүн башталышы ошол тамгадан башталаары сыяктуу. Мисалы, картошка- алмурут-трактор ж.у.
• Жаңылмачтарды кайталоо.

 Сиз эрте тилге жана сабаттуулукка үндөө үчүн дагы башка иш -чаралар жөнүндө окууну каалашыңыз мүмкүн. Эгерде сиз балаңыздын сабаттуулукта эрте кыйынчылыктар болушу мүмкүн деп тынчсызданып жатсаңыз, анда профессионал менен, мисалы, врачыңыз же  тарбиячы  мугалим менен сүйлөшүүңүз туура.