Goʻdaklarni sunʼiy ovqatlantirish

Baʼzida chaqaloq emolmaydi, shuning uchun sutni sogʻib berishga qaror qilasiz va bolani shishadan emizasiz. Baʼzi chaqaloqlar esa siz biror sababga koʻra emizolmaganingiz yoki laktatsiya muddatidan oldin toʻxtagani yoki bolangiz uchun sunʼiy ovqatlanishni tanlaganingiz tufayli sunʼiy oziqlantiriladi.

• Shishadan chiqadigan sut oqimi bolaga mos kelishiga ishonch hosil qiling.
• Sut oqimini tekshirish uchun toʻldirilgan shishani pastga aylantiring.
• Sut oqib emas, tez tomchilab chiqishi kerak. Agar sut oqishi uchun shishani qattiq silkitishingiz kerak boʻlsa, demak, oqim juda sekin.
• Bola ovqatlanishni tugatishdan oldin uxlab qolishi mumkin.
• Bolaning ogʻzining burchaklaridan oz miqdorda sut oqishi meʼyoriy holat; bu holat asta-sekin yoʻqolib ketadi.
• Agar bolaning oʻziga mos soʻrgʻichni topa olmasangiz, sekin tomchilaydiganini emas, tez tomchilab tushadiganini tanlang.

Bolani shishadan qanday ovqatlantirish kerak?

• Oʻzingiz uchun qulay holatni tanlang, bolani oʻzingizga yaqin, mehr bilan, lekin mahkam ushlang. Bola tik holatda boʻlgani yaxshiroq.
• Soʻrgʻichni bolaning lablari orasiga soling; u ogʻzini ochadi va soʻrishni boshlaydi.
• Soʻrgʻich va shisha ogʻzi doimo sut bilan toʻlib turishi uchun shishani burchak ostida ushlang. Bunday holat bolani havo yutib yuborishdan himoyalaydi.
• Chaqaloq emishni toʻxtatganda yoki shishadan sutning yarmini ichganida, shishani sekingina tortib oling va uning kekirishi mumkinligini tekshiring, shundan soʻng yana ovqatlantirishni davom ettiring.
• Bolani ovqatlantirish mobaynida yoki hech boʻlmaganda har ovqatlantirish paytida holatini oʻzgartiring, bu bola tanasining har ikki tomonidagi sezgilarni bir xil darajada ragʻbatlantiradi va bosh suyagi notoʻgʻri oʻsishining oldini oladi.

Bolaga qancha sut kerak?

• Ovqatlanishlar soni va isteʼmol qilinadigan sut miqdorini bola belgilaydi! Turli bolalarga har xil miqdorda ona suti yoki sut aralashmasi kerak. Ovqatlanishlar soni har doim ham bir xil boʻlmaydi, baʼzida kun davomida tez-tez ovqatlanilsa, baʼzan uzoqroq tanaffus qilinadi.
• Agar bolani sunʼiy ovqatlantirsangiz, mahsulot qutisida koʻrsatilgan aralashmani tayyorlash yoʻriqnomasini diqqat bilan oʻqib chiqing.
• Boshqa oziq-ovqatlarni isteʼmol qila boshlaganda, qoʻshimcha ovqat miqdori oshgani sayin bolaning sutga boʻlgan ehtiyoji kamayadi.
• Bola shishadan piyolaga oʻtganda, ichadigan sunʼiy sut aralashmalari miqdori kamayadi.

Baʼzi bolalar sutni hech qachon oʻz yoshi va boʻyiga mos tarzda tavsiya etilgan miqdorda isteʼmol qilmaydi. Baʼzilar uchun bu “belgilangan” miqdor yetarli emas. Kun davomida kamida 6 ta taglikni hoʻllash, doimiy, lekin ortiqcha boʻlmagan vazn qoʻshib borish, quvnoqlik va faollik bola toʻyib oziqlanayotganini anglatadi. Agar farzandingiz sut yoki sunʼiy sut aralashmasini yetarlicha isteʼmol qilmayotganidan xavotirda boʻlsangiz, shifokor bilan maslahatlashing.

Chaqaloqning ehtiyojiga qarab shishadan ovqatlantirish

• Bolani jadvalga muvofiq emas, balki ochlik alomatlarini bildiradigan xatti-harakatlariga qarab ovqatlantiring.
• Bolaga ochqamagan paytida ozuqa bermang, sunʼiy sut aralashmasini tayyorlab qoʻyganingiz uchun uni ovqatlantirish ortiqcha ovqatlanishga olib kelishi mumkin.
• Bolani shishadan oziqlantirganda, emadigan bolaning toʻyish hissiga taʼsir qiladigan old va orqa sut oʻrtasida hech qanday farq boʻlmaydi.
• Koʻpincha sut bolaning ogʻziga oqib tushadi va uning oʻzi faol emmaydi. Bunday holatda bola koʻp miqdordagi sutni tezda ichib qoʻyadi.
• Oziqlantirish paytida bolaning toʻyganlik belgilarini (shishadan yuz oʻgiradi, sust emadi) kuzatib turing. Agar bunday belgilarni sezsangiz, ovqatlantirishni toʻxtating.
• Oziqlantirish paytida bolani yoningizga oling, erkalang va u bilan gaplashing; bu oʻsish va rivojlanishni ragʻbatlantiradi va oʻzaro aloqani mustahkamlaydi.
• Agar bola shishachadagi aralashmani oxirigacha ichmasa, tashvishlanmang; unga qancha aralashma yoki ona suti kerakligini aniqlashiga ruxsat bering.
• Agar chaqaloq ovqat paytida uxlab qolsa, uni yelkangizga qoʻying, orqasini va oyoqlarini silang; taglikni almashtirish ham bolani uygʻotishning samarali usuli hisoblanadi.
• Qolgan sutni berishdan oldin chaqaloq uygʻonishini kuting.

Agar sut yoki aralashma bir soatdan koʻproq vaqt davomida turib qolgan boʻlsa, uni toʻkib tashlang.

Tunda emizish

• Har bir bola oʻziga xos. Baʼzilari olti oyligida, baʼzilari esa 2 yoshida tungi emizishdan ajratiladi. 6 oylikdan boshlab, yaxshi rivojlanayotgan bolalarga tungi ovqatlanish kerak emas. Endi bu odat tusiga kirib qoladi, uni oʻzgartirish esa bola ulgʻaygani sari qiyinlashadi.
• Agar farzandingiz kechasi 60 ml yoki undan kamroq sut ichsa, siz tungi ovqatlanishni keskin toʻxtatib, sinab koʻrilgan usullar bilan bolani tinchlantirishingiz, soʻng uxlab qolishi uchun oʻz karavotchasiga yotqizishingiz mumkin.
• Agar chaqalogʻingiz har kecha 60 ml dan koʻproq sut ichsa, 5–7 kecha mobaynida asta-sekin sut miqdorini kamaytiring va bolani odatdagidek tinchlantiring.

Yotgan joyida shishacha bilan ovqatlantirish xavfi

• Agar farzandingiz toʻshakda shishacha bilan uxlab qolishga odatlansa, mustaqil tinchlanish yoki uxlashga oʻrganishi qiyinroq boʻladi.
• Agar bola ogʻzida shisha va soʻrgʻich bilan uxlab qolsa, sutga tiqilib, boʻgʻilib qolish xavfi bor. Agar goʻdaklarning nafas olishiga biror narsa xalaqit bersa, ular katta bolalarga qaraganda qiynalibroq uygʻonadi.
• Uyqu paytida ogʻizda qolgan sutli aralashmalar tish kariyesiga olib keladi.
• Agar bola shishadan yotgan holatda ichsa, quloq infeksiyasi xavfi ortadi.