Lëvizja dhe loja: për foshnjat

Loja e foshnjave: pse është e rëndësishme për lëvizjen dhe zhvillimin fizik

Për të gjitha fushat e zhvillimit të tij/saj, sidomos për zhvillimin fizik, është mirë që foshnja juaj të lëvizë përmes lojës.

Loja e ndihmon fëmijën tënd:

• në forcimin e muskujve të qafës dhe të pjesës së sipërme të trupit, që i duhet ta mbajë kokën lart dhe të lëvizë.
• në praktikimin e arritjeve dhe kapjeve.
• në forcimin e muskujve për lëvizje siç është rrokullisja, zvarritja dhe tërheqja për të qëndruar në këmbë.

Ti je “objekti i lojës” që i intereson më shumë fëmijës tënd. Loja dhe lëvizja me foshnjën tënde është një mënyrë e shkëlqyer për t’u lidhur me të.

Çfarë të presim: foshnjat dhe lëvizja?

Në 3-6 muaj, fëmija juaj mund:

• t’i arrijë lodrat dhe të rrokulliset në shpinën e tij/saj gjatë kohës së qëndrimit në bark.
• t’i zgjasë duart në gojën e tij/saj dhe t’i kapë këmbët dhe lodrat kur rri shtrirë mbi shpinë
• të përpiqet të rrokulliset nga barku në shpinë dhe anasjelltas.

Nga 6-9 muaj, shumë foshnjave u pëlqen të shtrihen në bark e jo në shpinën e tyre. Kur foshnjat shtrihen në bark, ata mund t’i arrijnë lodrat dhe të lëvizin për qark në formë të rrethit. Kur janë gati, mund të përpiqen edhe të zvarriten. Gjërat tjera që foshnja juaj mund të bëjë në këtë moshë janë:

• të rrotullohet nga barku në shpinë dhe prapa në bark
• të ulet me ndihmën tënde ose vetëm
• të mbështetet mbi duart dhe gjunjët e tij/saj
• të qëndrojë në këmbët e tij/saj me mbështetjen tuaj.

Nga 9-12 muaj, fëmija juaj mund të:

• të zvarritet, rrotullohet dhe tërhiqet për të qëndruar në këmbë
• të ulet vetëm dhe t’i arrijë lodrat pa rënë
• të lëvizë nga një pozicion ulur në barkun e tij/saj dhe të kthehet përsëri mbrapa.
• të luajë duke i përdorur të dyja duart.

Momentet kyçe në zhvillimin e foshnjës zakonisht ndodhin në të njëjtën mënyrë, por koha kur ato ndodhin mund të ndryshojnë nga fëmija te fëmija. Ju mund të gjeni se çfarë të prisni çdo muaj në gjurmuesin tonë të zhvillimit të foshnjës.

Koha e qëndrimit në bark

Koha e qëndrimit në bark është koha kur fëmija juaj rri në bark derisa është zgjuar. Vënia e fëmijës në bark pak kohë pas lindjes e ndihmon foshnjën tuaj ta forcojë qafën, kokën dhe pjesët e sipërme të trupit për t’u zvarritur dhe tërhequr për të qëndruar në këmbë, kur do të bëhet pak më i madh.

Në fillim, foshnja juaj mund të mos e pëlqejë kohën e qëndrimit në bark–fillimisht mund të provoni kohën e qëndrimit në bark duke e mbajtur foshnjën në gjoksin tuaj ose mbi prehrin tuaj. Ky pozicion gjithashtu i mundëson foshnjës të shohë fytyrën tuaj.

Po ashtu mund të shtrihesh në dysheme me fëmijën tënd. Thuaji që je aty duke kënduar, duke folur, duke ia përkëdhelur shpinën ose duke ia gudulisur duart.

Mund të filloni me 1-2 minuta, kohë të qëndrimit në bark, dhe të ndërtoni deri në 5-10 minuta disa herë në ditë, derisa foshnja juaj mësohet me të.

Nëse bebes suaj thjesht nuk i pëlqen koha e qëndrimit në bark ose vazhdon të sëmuret nga shtrirja në barkun e tị/saj, është një ide e mirë të vizitoni mjekun tuaj familjar për një kontroll.

Ide loje për ta inkurajuar lëvizjen

Nga 0-6, muaj, ju mund të provoni idetë e mëposhtme të lojës:

• Inkurajoje foshnjën ta lëvizë trupin e tij/saj, duke kënduar këngë e rima ose duke e tundur zilen.
• Vendoseni foshnjën në barkun e tij/saj për të luajtur për periudha të shkurtra disa herë në ditë.

Me kalimin e muajve foshnjave të moshës 6-12 muajsh mund t’u pëlqejnë aktivitetet e mëposhtme, në varësi të pjesëve të trupit të tij/saj që ai/ajo po zhvillon:

• Vendosini lodrat vetëm jashtë qasjes së foshnjës suaj për ta inkurajuar arritjen dhe lëvizjen. Gjithashtu, për ta nxitur prekjen dhe mbajtjen, mund të përdorësh lodra të thjeshta si ato me zile.
• Jepini fëmijës suaj lugë druri që t'i përplasë në enë dhe tiganë.
• Ulu dhe mbaje foshnjën drejt në dysheme dhe lëviz një top ose një lojë para saj. Kjo e nxit foshnjën ta ndjekë me sy lodrën, ta arrijë dhe ta kuptojë atë.
• Inkurajoje foshnjën të qëndrojë në këmbë. Ulu pranë mobileve dhe inkurajoje të tërhiqet. Sigurohuni që mobiliet tuaja të jenë të forta, që të mos rrëzohet fëmija përmbi.
• Inkurajoje foshnjën të mos qëndrojë në këmbë. Vendosni disa lodra në tokë para foshnjës suaj, kur ai/ajo qëndron në këmbë, kështu që ai/ajo duhet të kërruset për t’i marrë ato.
• Nëse foshnja juaj mund të qëndrojë me mbështetje, provoni lodrat e shtytjes dhe tërheqjes si vagonët e bllokut. Nëse karroca ecën shumë shpejt, vëri ca libra të rëndë ose një qese me oriz, që ta ngadalësosh.
• Bëjini tunele nga karriget ose kutitë e kartonit që foshnjës t’i pëlqejë të zvarritet e të lëvizë.

Aktivitetet e qeta dhe të buta janë gjithashtu të rëndësishme, veçanërisht për zhvillimin e aftësive të buta motorike të foshnjës suaj. Për shembull, mbledhja e objekteve të vogla ose futja e shputës në një kovë është e mirë për t’i praktikuar lëvizjet e gishtave të vegjël. Dhe kur foshnja juaj kalon kohë vetëm duke parë gjëra si libra apo fotografi shumëngjyrëshe, kjo e ndihmon atë të bëhet më i mirë në lëvizjen e syve të tij/saj.

Udhëzimet e tanishme nacionale dhe ndërkombëtare rekomandojnë që fëmijët nën dy vjeç të mos kalojnë kohë para ekranit përveç video-bisedave me njerëzit që i njohin, si gjyshërit. 

Foshnjat mësojnë se si funksionojnë gjërat dhe çfarë mund të bëjnë duke praktikuar dhe duke bërë gabime. Është normale që foshnjat ndonjëherë të pësojnë disa gunga dhe mavijosje të vogla kur luajnë. Kur e bëni shtëpinë vend të sigurt për fëmijën, ai/ajo mund të luajë pa u dëmtuar.

Pajisje për bebe dhe lëvizje

Pajisjet e bebeve si vendet e larta, karriget e makinave, karrocat dhe lodrat janë të gjitha të dobishme, por ato mund t’i kufizojnë disa nga lëvizjet e foshnjës suaj. Ndoshta duhet të mendosh t’i përdorësh vetëm kur ke vërtet nevojë për to, prandaj mundohu të mos e ulësh fëmijën për periudha të gjata.

Rrethi për fëmijë nuk rekomandohet pasi mund të ndikojë në vonimin e ecjes, zvarritjes dhe të ulurit pa mbështetje. Ato mund të shkaktojnë edhe dëmtime nëse foshnjat lëvizin në zona të rrezikshme pa mbikëqyrje, si pranë furrës, tualetit, banjës dhe shkallëve.