Pse është e rëndësishme loja?

Rëndësia e lojës

Loja është shumë e rëndësishme në mësimin dhe zhvillimin e fëmijës tuaj. Kur fëmija juaj luan, i jep asaj shumë mënyra dhe kohë të ndryshme për të mësuar dhe rritur.

Loja gjithashtu e ndihmon fëmijën tuaj:

• të ndërtojë besim
• të ndjehet i dashur, i lumtur dhe i sigurt
• të zhvillojnë aftësitë shoqërore, gjuhën dhe komunikimin
• të mësojë për kujdesin për të tjerët dhe mjedisin
• të zhvillojnë aftësi fizike.

Fëmija juaj do të dojë të luajë me ju, por ndonjëherë ai/ajo mund të preferojë të luajë vetëm. Ai/ajo thjesht mund të dëshirojë që ju t’i jepni ide dhe ta njoftoni se si po shkojnë lojërat e saj. Dhe ndonjëherë ai/ajo mund të dëshirojë të luajë me fëmijë të tjerë. Shikoni fëmijën tuaj dhe ndiqni shembullin e tij!

Lloje të ndryshme të lojës

Loja e pastrukturuar dhe e lirë është lloji më i mirë i lojës për fëmijët e vegjël.

Kjo është lojë që thjesht ndodh, në varësi të asaj që ia tërheq interesin fëmijës tuaj në atë kohë. Loja e lirë nuk është planifikuar dhe i mundëson fëmijës suaj ta përdorë imagjinatën e tij dhe të lëvizë me ritmin e tij.

Shembuj të lojës së pastrukturuar mund të jenë:

• lojë kreative vetëm ose me të tjerët, përfshirë lojërat artistike ose muzikore
• lojëra me imagjinatë - për shembull, të bëjë shtëpi të vogla me kuti ose batanije, të vishet ose të luajë me role.
• eksplorimi i hapësirave të reja ose të preferuara të lojërave si dollapët, oborret e shtëpive etj.

Ju mund të mbështesni lojën e pastrukturuar të fëmijës tuaj duke i vënë në dispozicion materialet e lojës (këto nuk kanë pse të kushtojnë asgjë!).  Ndonjëherë gjithçka që ju duhet të bëni është të drejtoni fëmijën tuaj drejt grumbullit të lodrave në dysheme, ose në tryezë me shkumësa dhe letra. Ndonjëherë ju mund të bëni disa sugjerime-për shembull, “A luajmë gjasme jemi kafshë? Çfarë pretendon të bëhesh sot?”

Loja e strukturuar është e ndryshme. Është më e organizuar dhe ndodh në një kohë të caktuar ose në një hapësirë të caktuar. Shpesh udhëhiqet nga një i rritur ose është pjesë e kohërave argëtuese familjare, veçanërisht nëse e gjithë familja po qëndron në shtëpi së bashku.

Shembuj të lojës së strukturuar përfshijnë:

• lojëra familjare me kartonë ose lojëra me letra
• një projekt shtëpiak si pikturimi së bashku në një copë të madhe letre
• argëtim në oborrin e shtëpisë me topa ose një kurs pengesash
• grupet e tregimit për fëmijët e vegjël dhe parashkollorët në bibliotekën lokale
• klasa vallëzimi, muzike ose drame për fëmijët e të gjitha moshave.

Si zhvillohet loja me fëmijën tuaj?

Derisa fëmija juaj rritet, mënyra se si ai/ajo luan do të ndryshojë. Këtu janë ide për çdo moshë nga foshnjat deri te fëmijët parashkollor. 

Foshnjat dhe të vegjlit: ide loje për ta inkurajuar zhvillimin

Për foshnjat, lodra më e mirë jeni ju. Vetëm të shikojë fytyrën tënde dhe ta dëgjojë zërin tënd është lojë për fëmijën tuaj të ri, veçanërisht nëse jeni duke buzëqeshur.

Ju mund të dëshironi të provoni idetë dhe aktivitetet e mëposhtme të lojës me vogëlushin tuaj:

• Muzikë, këngë, trokitje e lehtë në barkun e foshnjës tuaj derisa ju këndoni, ose goditja e zileve: këto aktivitete e zhvillojnë dëgjimin dhe lëvizjen.
• Pikabu (Peekaboo): kjo është e shkëlqyeshme për zhvillimin shoqëror dhe emocional të foshnjës suaj.
• Gudulisje të buta, ose objekte me tekstura të ndryshme, si pupla, baltë ose shkumë: këto e zhvillojnë ndjenjën e prekjes.
• Objektet e madhësive, ngjyrave dhe formave të ndryshme: këto mund të inkurajojnë fëmijën tuaj të arrijë dhe kuptojë.
• Mobilie të forta, topa, lodra ose kuti: këto mund ta bëjnë fëmijën tuaj të zvarritet, të qëndrojë në këmbë dhe të ecë.

Koha e rregullt e barkut dhe loja në dysheme janë shumë të rëndësishme. Koha e barkut ndihmon fëmijën tuaj të zhvillojë forcën dhe kontrollin e muskujve. Gjithashtu lejon që fëmija juaj ta shohë dhe ta përjetojë botën nga një perspektivë tjetër. 

Këtu janë dhënë disa ide, me të cilat fëmija juaj mund të kënaqet:

• Gjëra të mëdha dhe të lehta si kuti kartoni, kova ose topa shpërthyes mund ta inkurajojnë fëmijën tuaj të vrapojë, ndërtojë, shtyjë ose tërheqë.
• Shkumësi, litari, muzikë ose kutitë mund ta inkurajojnë kërcimin, shkelmimin, shkeljen dhe vrapimin.
• Rrathët, kutitë ose jastëkët janë të mirë për t’u ngjitur, balancuar, përdredhë, lëkundur ose rrotulluar.
• Lojërat e veshjes me shalle, kapele e kështu me radhë janë të mira për imagjinatën dhe kreativitetin.
• Nëse keni hapësirë të jashtme, kodra, tunele ose qoshe komode mund të inkurajoni aktivitete fizike si zvarritja dhe eksplorimi.

Nëse vendosni muzikë të preferuar ndërsa fëmija juaj luan, ajo gjithashtu mund të eksperimentojë me tinguj dhe ritme të ndryshme. Ju gjithashtu mund të dëshironi të këndoni, vallëzoni dhe duartrokisni së bashku me muzikën me fëmijën tuaj.

Parashkollorët: disa ide për ta inkurajuar zhvillimin

Këtu janë dhënë disa ide për ta aktivizuar mendjen dhe trupin e fëmijës parashkollor:

• Ambalazhet e vjetra të qumështit, lugët prej druri, kutitë e zbrazëta të tenxhereve, shkopinjtë, letra e copëtuar, kovat plastike, tiganët dhe rrobat e vjetra janë të shkëlqyera për lojë imagjinative dhe të pastrukturuar. 
• Rebuse të thjeshta dhe lojëra që përputhen ndihmojnë në përmirësimin e kujtesës dhe përqendrimit të fëmijës tuaj.
• Shkumësa me ngjyra, gërshërë, letër, ngjitës ose ngjitës, revista të vjetra ose fletushka reklamuese-të gjitha këto e nxisin imagjinatën dhe kreativitetin.  
• Plastelinë e bërë në shtëpi ose balta e ndihmojnë fëmijën tuaj të zhvillojë aftësi të shkëlqyera motorike.
• Muzika ose tenxheret e preferuara janë të shkëlqyera për një koncert vallëzimi ose për të bërë muzikë.
• Topat mund ta nxisin goditjen, hedhjen ose rrokullisjen.

Nëse fëmija juaj nuk dëshiron të luajë?

Mund të ketë raste kur fëmija juaj nuk dëshiron të luajë - për shembull, ai/ajo mund të jetë i/e lodhur ose i/e mërzitur duke bërë të njëjtën veprimtari për një kohë të gjatë, ose mund të reagojë ndaj stresit në shtëpi ose në komunitetin tuaj. Kjo zakonisht nuk është asgjë për t’u shqetësuar.

Sidoqoftë, merrni parasysh të flisni me një profesionist shëndetësor ose edukatorin e fëmijës tuaj nëse:

• fëmija juaj shmang lojën ndërvepruese si peekaboo;
• vogëlushi juaj ka interes vetëm për një lodër ose bën vetëm një gjë me një lodër - për shembull, është i interesuar vetëm të rrotullojë rrotat e një makine lodër, pa pushim, në vend që ta lëvizë nëpër dhomë si fëmijët e tjerë në të njëjtën moshë;
• parashkollori juaj nuk ka interes të luajë me fëmijë të tjerë, ose nuk është kurrë i interesuar të luajë lojëra të sajuara. Mirëpo mbani parasysh se disa fëmijë janë të turpshëm ose të ngadalshëm për t’u liruar, ndërsa fëmijët kanë interesa të ndryshme të lojës.