Παιδικός ύπνος: 20 συχνές ερωτήσεις

Μπορείτε να διαχειριστείτε τις δυσκολίες στον ύπνο δημιουργώντας μια καθημερινότητα πριν τον ύπνο και χρησιμοποιώντας τις συμβουλές μας για να βοηθήσετε τα παιδιά σας να κοιμούνται καλύτερα. Αλλά θα πρέπει να επισκεφθείτε το γιατρό σας εάν ανησυχείτε ότι τα προβλήματα ύπνου επηρεάζουν την ανάπτυξη, τη σχολική εργασία ή τις σχέσεις του παιδιού σας. Θα πρέπει επίσης να συμβουλευτείτε το γιατρό σας εάν ανησυχείτε ότι το παιδί σας θα μπορούσε να έχει κάποια ασθένεια που επηρεάζει τον ύπνο του.

Το τρίχρονο παιδί μου έχει συσπάσεις στον ύπνο του. Είναι φυσιολογικό αυτό;

Ναι. Αυτές οι συσπάσεις είναι πιθανότατα η αρχή του ύπνου - σπασμωδικές κινήσεις των χεριών και των ποδιών που συμβαίνουν καθώς το παίρνει ο ύπνος. Έως και το 70% των παιδιών και των ενηλίκων ξεκινούν έτσι τον ύπνο. Η κούραση, το άγχος ή η έλλειψη ύπνου μπορεί να τα κάνει χειρότερα, οπότε αξίζει να ελέγξετε τις συνήθειες ύπνου του παιδιού σας. Εάν οι συσπάσεις είναι επαναλαμβανόμενες και όχι μόνο μια ή δύο γρήγορες κινήσεις, ή αν συμβαίνουν καθ' όλη τη διάρκεια της νύχτας, θα πρέπει να συμβουλευτείτε το γιατρό σας.

Το παιδί μου ροχαλίζει και κάνε άπνοιες τη νύχτα. Πρέπει να ανησυχώ;

Το ροχαλητό μπορεί να προκληθεί από κρυολόγημα ή απόφραξη της μύτης. Συνήθως περνάει μετά το κρύωμα.

Εάν το ροχαλητό συνεχίζεται και συμβαίνει τις περισσότερες νύχτες, ακόμη και όταν το παιδί σας είναι καλά, θα μπορούσε να είναι ένα σημάδι αποφρακτικής άπνοιας ύπνου που χρειάζεται κατάλληλη θεραπεία. Η αποφρακτική άπνοια ύπνου προκαλεί στο παιδί σας παύσεις όταν αναπνέει για σύντομες περιόδους κατά τη διάρκεια του ύπνου. Επισκεφθείτε το γιατρό σας εάν το παιδί σας ροχαλίζει συνεχώς, σταματά να αναπνέει κατά τη διάρκεια του ύπνου, δυσκολεύεται για να αναπνεύσει, αναπνέει από το στόμα του, είναι ανήσυχο τη νύχτα ή ιδρώνει πολύ. Αυτές οι δυσκολίες στην αναπνοή μπορούν να κάνουν το παιδί σας να ξυπνήσει κουρασμένο και κακόκεφο το πρωί και μπορεί να προκαλέσει βλάβη στην καρδιά του.

Το παιδί μου κοιμάται αρκετά; Πόσο ύπνο χρειάζονται διάφορες ηλικίες;

Το κάθε παιδί έχει διαφορετικές ανάγκες στη ποσότητα ύπνου, οπότε μπορεί να είναι δύσκολο να γνωρίζουμε αν το παιδί σας κοιμάται αρκετά. Μπορείτε να ελέγξετε τη προτεινόμενη ποσότητα ύπνου για την ηλικία του παιδιού σας σε αυτά τα άρθρα:

• Ύπνος νηπίου 
• Ύπνος προσχολικής ηλικίας

Πότε πρέπει ένα παιδί να σταματήσει να κοιμάται το μεσημέρι και πόση ώρα;

Περίπου το 25% των παιδιών σταματούν το μεσημεριανό ύπνο μέχρι την ηλικία των τριών ετών. Άλλο 50% στην ηλικία των 3-4 ετών. Τα περισσότερα παιδιά σταματάνε να κοιμούνται το μεσημέρι στην ηλικία των πέντε ετών εάν κοιμούνται αρκετά τη νύχτα. Ο μεσημεριανός ύπνος μπορεί να κυμαίνεται από 30 λεπτά έως περίπου δύο ώρες.

Εάν αντιμετωπίζετε προβλήματα κατά τον βραδινό ύπνο, δοκιμάστε να αφήσετε το παιδί σας να κοιμηθεί νωρίτερα την ημέρα - για παράδειγμα μετά το μεσημεριανό γεύμα. Εάν το παιδί σας δεν θα κοιμηθεί κατά τη διάρκεια της ημέρας, προσπαθήστε να του δώσετε λίγο ήρεμο χρόνο για να ξεκουραστεί στο δωμάτιο του ή να του προτείνετε να κάνει κάτι ήσυχο, όπως να διαβάσει μαζί σας ή να κοιτάζει βιβλία με εικόνες μόνο του.

Τι σημαίνει αν το παιδί μου ξυπνά κακόκεφο;

Ο πιο πιθανός λόγος για τον οποίο το παιδί σας ξυπνά κακόκεφο, είναι ότι δεν είχε αρκετό ύπνο. Αλλά αν κοιμάται αρκετά για την ηλικία του, το να ξυπνάει κακόκεφο μπορεί να σημαίνει ότι δεν κάνει ποιοτικό ύπνο. Εάν το παιδί σας ροχαλίζει ή είναι πολύ ανήσυχο όλη τη νύχτα, επισκεφτείτε το γιατρό σας για να το τσεκάρει.

Πώς μπορώ να κάνω το παιδί μου να κοιμηθεί νωρίτερα;

Ακολουθούν μερικές ιδέες για να βοηθήσετε το παιδί σας να κοιμηθεί νωρίτερα:

• Ενθαρρύνετε το παιδί σας να πάει για ύπνο και να σηκωθεί την ίδια ώρα κάθε μέρα. Αυτό μπορεί να βοηθήσει το ρολόι του σώματος του σε έναν κανονικό ρυθμό. Για παράδειγμα, τα Σαββατοκύριακα ο μεσημεριανός ύπνος μιας ώρας είναι εντάξει, αλλά είναι καλύτερο να τον αποφεύγετε. Ο ύπνος το μεσημέρι κάνει το παιδί σας να μην αισθάνεται κουρασμένο τη νύχτα.
• Αποφύγετε το φαγητό αργά το βράδυ και μάθετε στο παιδί σας να τρώει καλό πρωινό.
• Αφήστε αρκετό χρόνο-για παράδειγμα, 40 λεπτά-για το παιδί σας να χαλαρώσει πριν σβήσει τα φώτα για να κοιμηθεί. Ενθαρρύνετε το σε ήσυχες δραστηριότητες, όπως η ανάγνωση βιβλίου ή περιοδικού, η ζωγραφική, η γραφή, το παιχνίδι με χαρτιά ή οι γρίφοι.
• Απενεργοποιήστε κάθε ηλεκτρονική διέγερση στο υπνοδωμάτιο του παιδιού σας τουλάχιστον μια ώρα πριν τον ύπνο. Αυτό περιλαμβάνει όλες τις οθόνες - κινητά τηλέφωνα, tablet, οθόνες υπολογιστών και τηλεόραση.

Κατά την εφηβεία, τα παιδιά αρχίζουν να εκκρίνουν μελατονίνη αργά το βράδυ σε σχέση με τα προηγούμενα παιδικά τάδια. Αυτό επηρεάζει τον κιρκάδιο ρυθμό τους. Αυτό σημαίνει ότι το παιδί σας θα θέλει να κοιμηθεί αργά το βράδυ και να σηκωθεί αργά το πρωί.

Το έφηβο παιδί σας πιθανότατα θα κοιμάται καλύτερα και θα λειτουργεί καλύτερα κατά τη διάρκεια της ημέρας εάν έχει ορίσει την ώρα του ύπνου λόγω του σχολείου. Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες στον εικονογραφημένο οδηγό μας για συνήθειες ύπνου εφήβων.

Τι μπορώ να κάνω την ημέρα για να βελτιώσω τον ύπνο του παιδιού μου;

Για την βελτίωση του ύπνου του παιδιού σας τη νύχτα:

• Δώστε στο παιδί σας ένα υγιεινό πρωινό για να ξεκινήσει το φυσιολογικό ρολόι του σώματος του.
• Ενθαρρύνετε το παιδί σας να λαμβάνει όσο το δυνατόν περισσότερο φυσικό φως κατά τη διάρκεια της ημέρας, ειδικά το πρωί. Το φως της ημέρας απενεργοποιεί τη μελατονίνη του παιδιού σας και το βοηθά να ξυπνήσει και να είναι σε εγρήγορση. Το σκοτάδι ενεργοποιεί τη μελατονίνη για να το βοηθήσει να αποκοιμηθεί.
• Ενθαρρύνετε το παιδί σας να είναι σωματικά ενεργό και να ασκείται. Η σωματική δραστηριότητα βοηθά τα παιδιά να κοιμούνται περισσότερο.
• Κρατήστε το παιδί σας μακριά από την καφεΐνη - σε ενεργειακά ποτά, καφέ, τσάι, σοκολάτα και κόκα-κόλα - ειδικά αργά το απόγευμα και το βράδυ.
• Βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας έχει ένα ικανοποιητικό βραδινό γεύμα σε εύλογο χρόνο (όχι μετά της 8 μμ). Το αίσθημα της πείνας ή του υπερβολικού κορεσμού πριν τον ύπνο μπορεί να κάνει το παιδί σας πιο ανήσυχο. Αυτό μπορεί να δυσκολέψει τον ύπνο.

Όταν ο σύντροφος μου γυρίζει σπίτι από τη δουλειά, τα παιδιά μου δεν κοιμούνται και τον περιμένουν. Τι μπορώ να κάνω;

Είναι φυσιολογικό ο σύντροφος σας να θέλει να διασκεδάσει με τα παιδιά μετά τη δουλειά. Το παιχνίδι δεν πρέπει να είναι θορυβώδες, ενεργό παιχνίδι που καθιστά πιο δύσκολο για τα παιδιά σας να ηρεμήσουν στο κρεβάτι για ύπνο.

Συζητήστε με τον σύντροφο σας για τη δημιουργία μιας οικογενειακής καθημερινότητας που λειτουργεί για την οικογένεια σας, συμπεριλαμβανομένου του ήσυχου χρόνου κάτω από χαμηλό φως για μια ώρα πριν από τον ύπνο των παιδιών. Για παράδειγμα, ο σύντροφος σας μπορεί να φτάσει στο σπίτι νωρίτερα. Εάν αυτό δεν είναι δυνατό, μπορεί να διαβάσει ήσυχα με τα παιδιά πριν σβήσουν τα φώτα.

Πώς μπορώ να μεταφέρω την ώρα του ύπνου του παιδιού μου;

Για να βοηθήσετε το παιδί σας να κοιμηθεί νωρίτερα, ξεκινήστε με την τρέχουσα ώρα ύπνου. Αλλάξτε την σταδιακά ξεκινώντας με τη συνηθισμένη ώρα του ύπνου και 15 λεπτά νωρίτερα περίπου κάθε δύο ημέρες. Τα περισσότερα παιδιά θα κοιμηθούν μέσα σε 20 λεπτά. Εάν το παιδί σας παραμένει ξύπνιο στο κρεβάτι για περισσότερα από 20-30 λεπτά μετά το σβήσιμο του φωτός, ίσως χρειαστεί να διατηρήσετε σταθερή την ώρα του ύπνου ταυτόχρονα για μερικές εβδομάδες πριν το ξαναδοκιμάσετε.

Προσπαθήστε να σηκώνετε το παιδί σας περίπου την ίδια ώρα κάθε πρωί, ακόμη και τα Σαββατοκύριακα. Ένας κανονικός χρόνος πρωινού ξυπνήματος μπορεί να σας βοηθήσει να διατηρήσετε έναν κανονικό χρόνο ύπνου.

Πώς μπορώ να κάνω το εξάχρονο παιδί μου να κοιμηθεί στο δικό του κρεβάτι;

Ακολουθούν μερικές ιδέες για να βοηθήσετε το παιδί σας να κοιμηθεί στο δικό του κρεβάτι:

• Ορίστε μια τακτική καθημερινότητα πριν τον ύπνο - για παράδειγμα, μπάνιο, διάβασμα και κρεβάτι.
• Βεβαιωθείτε ότι το υπνοδωμάτιο του παιδιού σας έχει χαμηλό φωτισμό και είναι αρκετά ήσυχο.
• Μια άλλη σταδιακή τεχνική είναι να κάθεστε σε καρέκλα δίπλα στο παιδί σας μέχρι να κοιμηθεί και στη συνέχεια να μετακινήσετε σταδιακά την καρέκλα σας έξω από το δωμάτιο. Εφαρμόστε το για μια περίοδο 1-3 εβδομάδων.
• Ενθαρρύνετε τις καλές συνήθειες ύπνου κατά τη διάρκεια της ημέρας - για παράδειγμα, να λαμβάνει άπλετο ηλιακό φως και άσκηση.
• Επαινέστε το παιδί σας όταν παρατηρήσετε ότι προσπαθεί να κάνει αλλαγές στο τρόπο του ύπνου του. Θα μπορούσατε επίσης να δοκιμάσετε ένα πρόγραμμα ανταμοιβής για να ενθαρρύνετε τη συμπεριφορά πριν τον ύπνο που θέλετε.

Εάν σχεδιάζετε να κάνετε αλλαγές στις συνήθειες ύπνου, μπορεί να σας βοηθήσει να εξηγήσετε τα σχέδια σας στο παιδί σας. Να είστε συνεπείς με την τήρηση του σχεδίου.

Πώς μπορώ να σταματήσω το παιδί μου να σηκώνεται το βράδυ από το κρεβάτι;

Μια καθιερωμένη καθημερινότητα βοηθάει πάντα στον ύπνο. Μόλις το παιδί σας είναι στο κρεβάτι, πείτε του ότι περιμένετε να μείνει ήσυχο στο κρεβάτι του μέχρι να κοιμηθεί. Το να πάτε για ύπνο πολύ νωρίς μπορεί να επιδεινώσει αυτό το πρόβλημα, οπότε σκεφτείτε πόσο καιρό χρειάζεται το παιδί σας να κοιμηθεί μετά το σβήσιμο του φωτός.

Διαβάστε το άρθρο μας σχετικά με το βραδινό ξύπνημα για περισσότερες συμβουλές και στρατηγικές.

Το παιδί μου χτυπάει το κεφάλι του και κουνιέται στον ύπνο. Τι να κάνω;

Το χτύπημα στο κεφάλι και το κούνημα του σώματος είναι σχεδόν πάντα αβλαβή και το παιδί σας είναι πιθανό να το ξεπεράσει.

Προσπαθήστε να αγνοήσετε τη συμπεριφορά, επεξεργαστείτε τρόπους μείωσης του θορύβου και κρατήστε το παιδί σας ασφαλές. Για παράδειγμα, μπορείτε να μετακινήσετε το κρεβάτι μακριά από τον τοίχο και να ελέγξετε και να σφίξετε τις βίδες του κρεβατιού. Μερικές φορές η μετακίνηση του στρώματος στο πάτωμα στη μέση του δωματίου βοηθά στη διευκόλυνση της αναστάτωσης της υπόλοιπης οικογένειας. Επισκεφθείτε το γιατρό σας εάν ανησυχείτε.

Το τρίχρονο παιδί μου θέλει ένα μπουκάλι με γάλα για να κοιμηθεί. Πώς μπορώ να το σταματήσω;

Αυτό πιθανότατα συμβαίνει επειδή το παιδί σας έχει μάθει να κοιμάται έτσι. Όταν ξυπνά τη νύχτα και δεν μπορεί να κοιμηθεί θέλει το μπουκάλι με το γάλα.

Ακολουθούν μερικές συμβουλές για τη σταδιακή κατάργηση και για να βοηθήσετε το παιδί σας να μάθει να κοιμάται ανεξάρτητα:

• Επιλέξτε το χρονοδιάγραμμα σας. Μια περίοδος αλλαγής ή άγχους για εσάς ή το παιδί σας μπορεί να μην είναι μια καλή στιγμή για να αφήσει το μπουκάλι.
• Συζητήστε με το παιδί σας για να αφήσει το μπουκάλι.
• Ενθαρρύνετε τη χρήση άλλων αντικείμενων για παρηγοριά όπως κουβέρτα ή αρκουδάκι.
• Όταν το παιδί σας καταφέρει να αφήσει το μπουκάλι, κάντε μια μεγάλη γιορτή ή δώστε στο παιδί σας μια ανταμοιβή.
• Προσπαθήστε να μην γυρίσετε πίσω. Ανεξάρτητα από το πόσο καλά έχετε προετοιμάσει το παιδί σας για αυτήν την αλλαγή, περιμένετε κάποια δυσφορία και κάποια διαμαρτυρία.

Πώς μπορώ να σταματήσω το πεντάχρονο παιδί μου από την υπνοβασία;

Μπορείτε να ξεκινήσετε ελέγχοντας ότι το παιδί σας κοιμάται αρκετά. Ένας τρόπος θεραπείας είναι να ξυπνάτε το παιδί τακτικά κατά την διάρκεια του ύπνου για να σπάσει τα στάδια του ύπνου. 

Εάν το παιδί σας κάνει υπνοβασία, βεβαιωθείτε ότι είναι ασφαλές, να έχετε τις πόρτες και παράθυρα ασφαλισμένα, μην αφήνετε το παιδί να κοιμάται σε δίπατο κρεβάτι. Να έχετε πόρτες ασφαλείας ειδικά στην αρχή κάθε σκάλας και μην έχετε αιχμηρά αντικείμενα ή αντικείμενα που μπορούν εύκολα να σπάσουν γύρω από το κρεβάτι του.  

Περίπου το 7-15% των παιδιών υπνοβατούν και πολλά κοιμούνται μόνα τους επίσης. Συνήθως, δεν είναι τίποτα να ανησυχείτε. Τα παιδιά συχνά ξεπερνούν αυτές τις συνήθειες ως έφηβοι, αλλά επισκεφθείτε το γιατρό σας εάν ανησυχείτε.

Το παιδί μου μερικές φορές ξυπνά στενοχωρημένο, κλαίγοντας και απαρηγόρητο. Τι πρέπει να κάνω;

Εάν το παιδί σας δεν ανταποκρίνεται όταν προσπαθείτε να το παρηγορήσετε αλλά κατά τα άλλα είναι καλά, μπορεί να έχει νυχτερινό τρόμο. Μείνετε ήρεμοι και αποφύγετε να ξυπνήσετε ή να αγγίξετε το παιδί σας, εκτός εάν κινδυνεύει να βλάψει τον εαυτό του. Οι νυχτερινοί τρόμοι μπορεί να είναι ενοχλητικοί για το παιδί σας αλλά δεν θα τα θυμάται το πρωί.

Οι νυχτερινοί τρόμοι μπορεί να συμβούν εάν το παιδί σας δεν κοιμάται αρκετά, οπότε αξίζει να ελέγξετε τα πρότυπα ύπνου του παιδιού σας. Μπορούν επίσης να γίνουν χειρότεροι ή να συμβαίνουν συχνότερα εάν το παιδί σας δεν είναι καλά ή έχει πυρετό. Μερικές φορές οι ανησυχίες και τα άγχη μπορούν να οδηγήσουν στην αύξηση τους.

Εάν ανησυχείτε για την υγεία ή την ηρεμία του παιδιού σας ή εάν οι νυχτερινοί τρόμοι φαίνονται παρατεταμένοι ή βίαιοι, αναζητήστε επαγγελματική συμβουλή.

Τι πρέπει να κάνω όταν το παιδί μου βλέπει έναν εφιάλτη;

Εάν το παιδί σας ξυπνά μετά από έναν εφιάλτη, εξηγήστε ότι ήταν ένα κακό όνειρο. Ενημερώστε τον ότι όλα είναι εντάξει και είναι ασφαλή. Ένα φιλί και μια αγκαλιά μπορεί να βοηθήσουν το παιδί σας να κοιμηθεί ξανά. Θα μπορούσατε επίσης να σκεφτείτε πράγματα που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της ημέρας - όπως κάτι τρομακτικό στην τηλεόραση για το παιδί σας- που μπορεί να προκαλούν τους εφιάλτες.

Μπορεί να σας βοηθήσει να ζητήσετε επαγγελματική συμβουλή εάν το παιδί σας βλέπει εφιάλτες και είναι επίσης πολύ ανήσυχο κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ζητήστε επίσης βοήθεια εάν το παιδί σας έχει περάσει ένα τραυματικό γεγονός και έχει εφιάλτες γι' αυτό.

Το παιδί μου έχει Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ) και κακό ύπνο. Πώς μπορώ να το αλλάξω αυτό;

Τα προβλήματα ύπνου είναι κοινά σε παιδιά με ΔΑΦ και συχνά μπορούν να αλλάξουν. Ο καλύτερος ύπνος για αυτά τα παιδιά μπορεί να βελτιώσει τη λειτουργία τους κατά τη διάρκεια της ημέρας καθώς και τον ύπνο των μελών της οικογένειας. Μπορείτε να διαχειριστείτε και να ξεπεράσετε πολλές δυσκολίες ύπνου στο παιδί σας με ΔΑΦ χρησιμοποιώντας κοινές στρατηγικές συμπεριφοράς. Μπορείτε επίσης να ενθαρρύνετε καλές συνήθειες ύπνου για το παιδί σας με ΔΑΦ, συμπεριλαμβανομένων των κανονικών χρόνων ύπνου, των θετικών συνήθειων του ύπνου και των κατάλληλων ωρών ύπνου. Μιλήστε με τον γιατρό σας, εάν ανησυχείτε.

Το παιδί μου έχει αναπτυξιακή καθυστέρηση. Πώς μπορώ να τον βοηθήσω να κοιμηθεί καλύτερα;

Μπορείτε να διαχειριστείτε και να ξεπεράσετε πολλά από τα προβλήματα ύπνου του παιδιού σας, χρησιμοποιώντας κοινές στρατηγικές συμπεριφοράς πριν τον ύπνο. Μια τακτική και γνώριμη συνήθεια πριν τον ύπνο θα βοηθήσει το παιδί σας να καταλάβει ότι ήρθε η ώρα για ύπνο. Το να πείτε στο παιδί σας ότι περιμένετε να μείνει στο κρεβάτι θα ενισχύσει το μήνυμα.

Μπορείτε επίσης να δοκιμάσετε να κοιμηθεί μαζί σας και να τον ξανάπάτε στο κρεβάτι του. Κάποιες νύχτες μπορεί να χρειαστεί να τον ξαναπάτε για ύπνο αρκετές φορές. Μιλήστε με έναν επαγγελματία υγείας σας εάν ανησυχείτε.