Мектепке чейинки курактагы балаңызга чыгармачылык оюнуна дем берүү

Сиздин мектепке чейинки курактагы балаңызга чыгармачылык үчүн убакыт, материалдар жана мейкиндик абдан маанилүү.

Мектепке чейинки курактагы балдар чыгармачыл оюнда баш аламандыкты  жакшы көрүшөт, андыктан балаңыздын оюнда ѳз алдынчалуулугу абдан маанилүү.  Бирок балаңыз чыгармачылык ишмердүүлүгүндө сиздин көбүрөөк катышууңузду каалаган учурлар да болот. Активдүү катышуу менен сиз балаңыздын жөндөмүн жана түшүнүгүн өнүктүрө аласыз.

Балаңызга бир нерсени жасоонун бир нече жолу бар экенин көрсөтүү жакшы. Мисалы, адамды тартуунун, кум чебин куруунун же барабан ойноонун бир нече жолу бар. Бул балдарга өздөрүнүн ойлорун өрчүтүүгө мүмкүнчүлүк берет.

Балаңызга жаңы же кымбат оюн материалдарын берүүнүн кажети жок. Ѳзү жасаган, кайра иштетилген жана табигый материалдар-бул оюнду жана фантазияны стимулдаштыруунун арзан жолдору.

Сиздин балаңыз кандай гана чыгармаларды ойлоп таппасын, балаңызды сүрөттөөчү мактоолорду көп бериңиз. Мисалы, «Сен тарткан сүрөт мага абдан жакты. Сен чынында эле түстөрдү айкалыштырууну мыкты билесиң». Бул баланын ѳзүнѳ ишенимин арттырат жана балаңызды чыгармачыл ойноону улантууга үндөйт.

Чыгармачылык оюнга келгенде эмнени күтүү керек экенин билбейсизби? Мектепке чейинки курактагы  балдардын чыгармачыл үйрөнүүсү жана өнүгүүсү жөнүндө көбүрөөк окуңуз.

Чыгармачылык иш: көркөм кол өнөрчүлүк

Күнүмдүк жана кайра иштетилген буюмдар балаңыздын чыгармачыл өнүгүүсүнө түрткү болот. Мисалы:

• Балаңызга үй, робот, жүк ташуучу унаа, жаныбар же балаңыз эмнеге кызыкса ошону жасоо үчүн бош картон кутучаны бериңиз. Балаңыз кутучаны боёп же кол өнөрчүлүк материалдары менен кооздоп койсо болот.
• Бош ашкана же даараткана түрмөктөрүн же кичинекей пластик шире бөтөлкөлөрүн колдонуп, куурчактарды жасаңыз. Беттерди чийип, кагаздан жасалган кийимдерди жабыштырып, чачка кебезди колдонуңуз. Сиздин бала жомокторду түзүү үчүн бул жаңы оюнчуктарды колдоно алат.
• Чыгармачылыкка керектүү табигый материалдарды издөө үчүн жаратылышка сейилдөөгө чыгыңыз. Мисалы, күзүндө  түшкѳн жалбырактарды  сүрөт тартуу, кагазга чаптоо же боёкко малып алуу үчүн чогултабыз.
• Зергер буюмдарын жасоо үчүн кичинекей пластикалык капкактарды жана башка майда нерселерди колдонуңуз.
• Балаңыз каалаган нерсесин жасоо үчүн колдоно турган жип, кагаздын калдыктарын, стикерлерди жана самандарды камтыган кутучаны сактаңыз.
• Мектепке чейинки балаңыз санариптик көркөм жасоо үчүн колдоно турган колдонмолорду же оюндарды табыңыз. Мисалы, сүрөттөрдү акысыз тартуу же коллаждарга жайгаштыруу үчүн колдонмолор бар.

Балаңыздын чыгармачылыгы үчүн үйдөгү сүрөт галереясын түзүңүз. Ашкананын дубалы же такта сүрөттөрдү жабыштыруу үчүн сонун болот. Сиз жумасына бир жолу балаңыздан галереянын ортосуна илүү үчүн атайын сүрөт тандап алууну сурансаңыз болот. Бул сиздин мектепке чейинки курактагы балаңыздын чыгармаларын баалаарыңызды көрсөтөт.

Чыгармачылык иш: драма

Мектепке чейинки курактагы балдар драмалык оюндарды жакшы көрүшөт. Бул жерде сизди жана балаңыздын чыгармачылыгын  баштоо үчүн бир нече идеялар бар:

• Эски кийимдерди ыргытып жибербестен, кийинүү үчүн баштыкчаны   акчыңыз. Дүкөндөрдөн арзан жана өзгөчө кийимдерди жана реквизиттерди таба аласыз.
• Шоуларды коюу үчүн куурчактарды колдонуңуз. Жөнөкөй куурчактарды жасоо оңой. Сиз куурчак театрын түзүү үчүн картон кутучаны колдоно аласыз.
• Күнүмдүк жашоодогу нерселерди аткаруу үчүн драманы, ырды жана кыймылды колдонуңуз. Бул балаңыздын тандоосуна жараша: дарыгерлер, энелер, аталар, дүкөнчүлөр, өрт өчүрүүчүлөр болушу мүмкүн.
• Сүйлѳшүү  учурунда, балаңызды кыймылдар же үндөр менен болгон окуядан ролдорду аткарууга үндөңүз. Мисалы, сиздин балаңыз ажыдаар же козу болуп көрүнүшү мүмкүн.
• Мектепке чейинки курактагы балаңызды ал ойноп жатканда видеого тартып алыңыз. Ага үй-бүлөсү жана достору менен бөлүшүү үчүн атайын видео тартуу үчүн кино тартуучу колдонмону колдонууга жардам бериңиз.

Чыгармачылык ишмердүүлүк: музыка, кыймыл жана бий

Музыка, кыймыл жана бий көбүнчө бала менен жөнөкөй, күнүмдүк оюндун бир бөлүгү болушу мүмкүн:

• Балаңызга казан, казандын капкагын жана жыгач кашыкты бериңиз - балаңыз муну барабан үчүн колдоно алат.
• Жаныбарлардын ызы -чуу кылып, жапайы жаратылышта көчүп жүргөнү тууралуу кыска видеолорду көрүңүз. Сиздин бала жаныбарлардын кыймылдарын жана үндөрүн туураганды жактырышы мүмкүн.
• Аспаптарды жаныбарларга жана алардын кыймылына дал келген ыкмада ойногула. Мисалы, чайкоочуну пил сыяктуу акырын чайкаңыз же толкунданган маймылга окшоп катуу чайкаңыз.
• Балаңызды жөө басууга, тоголонууга, тебүүгѳ, секирүүгө, айланууга үндөңүз. Балаңызды кыймылга келтирүү же жаңы аракеттерди жасоо үчүн сүйүктүү музыканы коюңуз.
• Балдар үчүн ырларды айтып, ырларды ырдап, балаңызга ритм сезимин өнүктүрүүгө жардам бериңиз.
• Тыкылдаган сааттар же тамчылаган кран сыяктуу үндөрдү туруктуу соккулары менен көрсөтүңүз. Балаңызды кол чабууга, таптоого, жөө жүрүшкө же урууга үндөңүз.

Балаңыздын жашоосуна "көркөм баалоону" кошуу жакшы. Музыка болобу, драма болобу же сүрөттөрбү, балаңызга ал эмнени жакшы көрөрүн жана анын эң жакшы көргөн бөлүгү жөнүндө айтууга үндөй аласыз. Жергиликтүү көркөм галереяга же көргөзмөгө чогуу барып, көргөн нерселериңиз жөнүндө сүйлөшсѳңүз мыкты болот.