Biseda dhe loja: për foshnjat

Çfarë duhet të presësh nga të folurit dhe gjuha e foshnjës?

Foshnjat zhvillojnë gjuhën me ritme të ndryshme — disa mësojnë shpejt, ndërsa të tjerët mund të kenë nevojë për pak më shumë kohë.

Ashtu siç foshnja juaj fillon të mësojë rreth gjuhës, ju mund ta dëgjoni atë:

• duke gugatur
• duke lidhur tinguj të thjeshtë — për shembull, “ba-ba”
• duke kopjuar fjalë
• duke komunikuar “jo” me një lëvizje të kokës.

Në 12-18 muaj, shumica e foshnjave i thonë fjalët e tyre të para. Por në këtë moshë, ju dhe anëtarët e tjerë të afërt të familjes mund të jeni të vetmit njerëz që e dinë se çfarë do të thonë këto fjalë! Edhe pse fjalët e foshnjës suaj ende mund të mos tingëllojnë pastër siç duhet, megjithatë ajo kënaqet dhe është e lumtur kur “bisedon” (gugat) me ju. Ai/ajo gjithashtu pëlqen të theksojë objekte të njohura, kur i emërtoni ato.

Me numrin dy të ditëlindjes, foshnja juaj është bërë më e mirë për të folur, por disa tinguj mund të jenë ende të vështirë për të që të thotë saktë, si shkronja “r”. Foshnja mund ta shqiptojë atë se si “w” - për shembull, kjo mund të tingëllojë se fëmija juaj është duke thënë “dova” në vend të “dora”.

Inkurajimi i aftësive të të folurit është po aq i lehtë sa të dëgjosh dhe të përgjigjesh ndaj foshnjës. Ndarja e tregimeve, këngëve, vjershave - madje edhe duke folur për ditën tuaj - të gjitha do ta ndihmojnë fëmijën tuaj, ta mësojë dhe praktikojë gjuhën. Ndarja e këtyre përvojave me fëmijën tuaj gjithashtu ndihmon për ta ndërtuar marrëdhënien tuaj.

Gjuha e foshnjës në shtëpi  

Nëse flisni gjuhën tuaj amtare në shtëpi, fëmija juaj do të ketë një fillim të shkëlqyeshëm!  Duke ju dëgjuar si flisni në atë gjuhë, do të ndërtojë një themel që në fakt më vonë e ndihmon atë të mësojë një gjuhë të dytë (për shembull, gjuhën e komunitetit shumicë në vendin tuaj). Idetë e lojës më poshtë do të funksionojnë po aq mirë në gjuhën tuaj amtare dhe do të fillojnë ta zhvillojnë ndjenjën e tij/saj të identitetit kulturor.

Ide loje për të inkurajuar të folurin

Sa më shumë fjalë që dëgjojnë fëmijët, aq më shumë fjalë mund të mësojnë.

Këtu janë dhënë disa gjëra argëtuese për të bërë së bashku për të inkurajuar fjalën dhe gjuhën e foshnjës

• Bisedoni me foshnjën tuaj për gjërat që po bëni rreth shtëpisë, edhe nëse mendoni se janë të mërzitshëm - për shembull, “Babai e fshin qilimin për ta pastruar pluhurin, që ta nxit teshtitjen”.
• Përsëritni përpjekjet e foshnjës suaj me fjalë për ta inkurajuar bisedën e dyanshme. Për shembull, nëse ai/ajo thotë “mama” ju mund t’ia ktheni “mama”. Ju gjithashtu mund të përsërisni dhe të ndërtoni fjalët e foshnjës suaj. Për shembull, kur foshnja thotë, “tren”, ju thoni, “Po, është një tren i madh dhe i kuq”.
• Tregoni interes për gugatjen dhe të folurit e bebes suaj, duke e shikuar atë në sy dhe duke i dhënë shumë buzëqeshje.
• Përgjigjuni dhe flisni për interesat e foshnjës suaj. Për shembull, nëse fëmija juaj fillon të luajë me një tren, mund të thuash “Çuff, çuff”.
• Lexoni dhe tregoni tregime me fëmijën tuaj.
• Ndani ne të këngë dhe vjersha për fëmijët e moshës së çerdhes.
• Falenderoni përpjekjet e foshnjës suaj për të folur. Për shembull, nëse foshnja juaj tregon për një qen dhe e emërton atë, mund të thuash, “Të lumtë, Gëzim, që ma tregove qenin!”

Koha kur ndërroni pelenën e fëmijës është një kohë e mrekullueshme për disa biseda sy më sy me fëmijën tuaj. Mund të provoni të flisni, të këndoni dhe ta shikoni fytyrën e foshnjës ndërsa i ndërroni pelenat.

Shqetësimet rreth të folurit të foshnjës

Nëse keni shqetësime rreth zhvillimit të gjuhës së fëmijës suaj - për shembull, foshnja juaj nuk gugat ose nuk duket se ju dëgjon juve ose kur të tjerët flasin - është ide e mirë të bisedoni me mjekun familjar.