Неанатальная жаўтуха

Жаўтуха — гэта стан, пры якім узнікае жоўтае афарбоўванне скурнага покрыва і бялкоў вачэй (склер). Жаўтуха — гэта хутчэй сімптом, чым хвароба, і справядліва гаварыць пра жаўтуху проста як пра змену колеру скуры і склер, а не як пра захворванне. Жоўтае афарбоўванне ўзнікае па прычыне павышэння ўзроўню білірубіну, які з’яўляецца прадуктам звычайнага распаду старых чырвоных крывяных цельцаў і пасля «апрацоўкі» ў печані выдзяляецца з жоўцю, а затым выводзіцца з арганізма са стулам. Гэты нармальны працэс можа быць парушаны па шэрагу прычын. Акрамя жаўтухі, дзіця часам адчувае санлівасць ці цяжкасці пры кармленні, яго мача можа пацямнець.

Прычыны жаўтухі

Фізіялагічная жаўтуха нованароджаных узнікае па прычыне таго, што печань яшчэ не да канца сфарміравана і пакуль не здольна перапрацоўваць і выводзіць білірубін. Звычайна на другі ці трэці дзень становіцца заўважна, што твар і бялкі вачэй у дзіцяці пажаўцелі. Жаўтуха праяўляецца спачатку на галаве/твары нованароджанага. Пры ўзмацненні стану яе праявы можна ўбачыць і на тулаве, а таксама на ручках і ножках. Калі ў дзіцяці пажаўцеў толькі твар, гэта значыць, што ўзровень білірубіну, безумоўна, значна ніжэйшы, чым у выпадку, калі б у немаўляці пажаўцелі тулава і ногі.

Жаўтуха, асацыіраваная з грудным выкормліваннем, узнікае, калі ў грудным малаку ўтрымліваюцца інгібіруючыя рэчывы, якія часова парушаюць абмен рэчываў і вывядзенне білірубіну. Звычайна яна ўзнікае праз некалькі дзён пасля нараджэння, не прычыняе шкоды дзіцяці і праходзіць самаадвольна, хаця можа працягвацца да некалькіх тыдняў. У гэты перыяд не патрабуецца і не рэкамендуецца спыняць кармленне грудзьмі!

Жаўтуха, якая ўзнікае з-за несупадзення групы крыві ў маці і дзіцяці (гемалітычная хвароба нованароджаных), суправаджаецца іншымі лабараторнымі паказчыкамі і патрабуе лячэння.

У рэдкіх выпадках прычынамі жаўтухі могуць быць: інфекцыя ў нованароджанага, прыроджаныя парушэнні абмену рэчываў, анамаліі жоўцевыводных шляхоў. Такія праблемы маюць сур’ёзны характар, але, на шчасце, узнікаюць вельмі рэдка. Неанатальную жаўтуху часам прымаюць за вірусны гепатыт, які часцей за ўсё выклікаюць вірусы, але ён вельмі рэдка сустракаецца сярод нованароджаных.

Ці з’яўляецца жаўтуха звычайнай з’явай сярод нованароджаных

Прыкладна ў 20 % даношаных і ў 50 % (па некаторых даных, прыкладна ў 80 %) неданошаных дзяцей праз два-тры дні пасля нараджэння з’яўляецца жаўтушнасць скурнага покрыва і склер. Большасць з такіх дзяцей поўнасцю здаровыя, і ім не патрабуецца лячэнне, а жаўтуха праходзіць сама.

Фактары рызыкі развіцця жаўтухі

Да фактараў рызыкі развіцця жаўтухі ў нованароджанага адносяцца: заўчасныя роды, родавыя траўмы (кефалагематома, заўважныя насычэнні тканак арганізма крывёй — кровазліццё на твары або іншых частках цела), неанатальная жаўтуха ў старэйшага брата ці сястры. Таксама існуе павышаная рызыка яе ўзнікнення ў дзяцей пры кіслародным галаданні ў родах або пры далучэнні інфекцыі.

Вымярэнне канцэнтрацыі білірубіну

Вымярэнне праводзіцца ва ўзоры сывараткі/крыві нованароджанага або праз скуру. Вымярэнне праз скуру, хоць і мае некаторыя абмежаванні, з’яўляецца значна больш практычным, а таксама бязбольным метадам, які да таго ж дае надзейныя вынікі ў дзяцей, якія не праходзілі фотатэрапію. Пры заўважным павышэнні значэнняў або з’яўленні ў дзіцяці іншых сімптомаў праводзяцца дадатковыя лабараторныя даследаванні.

Навошта лячыць жаўтуху, калі яна з’яўляецца фізіялагічнай

Хоць неанатальная жаўтуха часцей за ўсё абумоўлена фізіялогіяй, часам паказчыкі настолькі завышаныя, што ўяўляюць патэнцыйную рызыку для дзіцяці. У такім выпадку патрабуецца лячэнне. Фотатэрапія дазваляе эфектыўна зменшыць узровень білірубіну, пры гэтым яна зусім бяспечная для нованароджаных. Калі паказчык білірубіну вельмі высокі і ўзніклі іншыя парушэнні, прызначаецца неабходнае лячэнне.

Прафілактыка

Самай важнай мерай прафілактыкі неанатальнай жаўтухі з’яўляецца грудное выкормліванне! Жаночае малако не толькі забяспечвае нованароджанага дастатковай колькасцю вадкасці і энергіі, але таксама, дзякуючы свайму складу, паскарае «перапрацоўку» білірубіну ў печані. Малодзіва стымулюе апаражненне кішэчніка (дэфекацыю) і каланізацыю тоўстай кішкі карыснымі прабіятычнымі бактэрыямі, што таксама прадухіляе ўзнікненне жаўтухі.

Калі даваць ваду ці глюкозу нованароджанаму, у якога не назіраецца абязводжванне, то гэта не прадухіліць з’яўленне жаўтухі і не аблегчыць яе ход. Ніколі не падвяргайце дзіця ўздзеянню прамых сонечных прамянёў! Сонечнае святло неэфектыўнае пры лячэнні жаўтухі, больш за тое, яно шкоднае і небяспечнае для далікатнай скуры нованароджанага.

Ці патрэбен кантроль за дзіцем у сувязі з жаўтухай пасля выпіскі з радзільнага дома

Калі нованароджанае дзіця адносіцца да групы рызыкі з’яўлення жаўтухі або ўзровень білірубіну знаходзіцца на гранічных значэннях пры выпісцы з радзільнага дома, то патрабуецца далейшае назіранне. Удакладніце, дзе будзе назірацца дзіця пасля выпіскі, калі ўзнікне такая неабходнасць.

Звярніцеся да педыятра для агляду, калі скура дзіцяці пажаўцела, асабліва калі яно менш смокча грудзі, яно соннае і пасіўнае, яго мача пацямнела ці ў яго бледны і бясколерны стул.