Як і навошта размаўляць з немаўлятамі і малымі дзецьмі

Зносіны з немаўлятамі і малымі дзецьмі: чым больш размоў, тым лепш

Размовы з вашым немаўлём або малым дзіцем могуць дапамагчы развіццю ў яго навыкаў камунікацыі і маўлення. Чым больш вы размаўляеце з дзіцем, тым лепш.

Бацькі, якія шмат размаўляюць са сваімі маленькімі дзецьмі, выкарыстоўваюць многа розных гукаў і слоў. Калі дзеці чуюць словы ў розных кантэкстах, яны лепш разумеюць адрасаваную ім гаворку. Пастаянныя зносіны з дарослымі ў розных жыццёвых сітуацыях паступова пашыраюць актыўны слоўнікавы запас дзіцяці.

І справа не толькі ў паляпшэнні моўных навыкаў. Размова з немаўлём стымулюе яго пазнавальнае развіццё, што дапаможа дзіцяці лепш вучыцца ў школе, калі яно пасталее.

Як лепш размаўляць з немаўлятамі і малымі дзецьмі

Размовы з немаўлятамі і малымі дзецьмі не павінны быць сур’ёзнымі. Размаўляйце пра тое, як вы развешваеце бялізну, гатуеце ежу ці пра тое, што адбываецца вакол вас.

Напрыклад, вы гуляеце з дзіцем на вуліцы і яно паказвае на дрэва. Скажыце: «Гэта вялікае-вялікае дрэва, бачыш? Цікава, якія звяры жывуць на гэтым дрэве? Можа быць, вавёрка?».

Многія дарослыя пры зносінах з дзецьмі падладжваюцца пад іх і размаўляюць «па-дзіцячы»: падаўжаюць галосныя, запавольваюць маўленне, выкарыстоўваюць яркія інтанацыі і выразную міміку. Гучыць гэта прыкладна так: «Прывітаааанне, дзеці! А хто гэта ў нас такі карапууууз?». Немаўлятам гэта падабаецца больш, чым звычайныя дарослыя размовы. Старайцеся размаўляць са сваім дзіцем «па-дзіцячы», гэта прыносіць яму асалоду.

Як многа зносін патрэбна немаўлятам і малым дзецям?

Для вашага дзіцяці карысны любыя гутаркі, таму на працягу дня старайцеся гаварыць як мага больш. Вам не трэба спецыяльна выдзяляць час для размоў.

Немаўляты і малыя дзеці таксама любяць цішыню, таму калі ваша дзіця перастае рэагаваць на вас і выглядае стомленым, неспакойным ці капрызіць, магчыма, вам варта адкласці размовы на іншы час.

Тэмперамент вашага дзіцяці таксама можа ўплываць на тое, як часта яно хоча кантактаваць з вамі. Некаторыя дзеці ад прыроды больш камунікатыўныя, іншыя ж — больш спакойныя.

Калі пачынаць размаўляць з немаўлятамі

Будзе вельмі добра, калі вы пачнеце размаўляць са сваім дзіцем як мага раней. Насамрэч ваша дзіця з самага нараджэння засвойвае велізарную колькасць інфармацыі ў словах і інтанацыі, проста слухаючы і назіраючы за тым, як вы гаворыце.

Спачатку размовы могуць здавацца вам аднабаковымі. Хоць маленькае дзіця пакуль не адказвае з дапамогай слоў, яно будзе слухаць вас і спрабаваць далучыцца да размовы! Уключанасць немаўля ў дыялог праяўляецца ў тым, што яно глядзіць вам у вочы, слухае і плача. Пазней пры ўзаемадзеянні з вамі яно будзе размаўляць на «сваёй» мове, усміхацца, смяяцца, утвараць больш гукаў і рухацца.

Калі вы будзеце ўважліва назіраць за сваім дзіцем падчас размовы, вы заўважыце яго першыя камунікатыўныя сігналы — пачатак вашых зносін.

Калі вы размаўляеце са сваім дзіцем з цеплынёй і любоўю, вы разам фарміруеце нешта агульнае, чым вы можаце дзяліцца адзін з адным. Гэта ўмацоўвае вашы адносіны з дзіцем і ў той жа час дапамагае яму больш даведацца пра навакольны свет.

Парады, як размаўляць з немаўлятамі і малымі дзецьмі

Вам можа здацца, што вы выглядаеце дзіўна, будуючы дыялог з немаўлём або малым дзіцем, бо яно мала размаўляе. Не спыняйцеся, працягвайце рабіць гэта! Вось некалькі ідэй для развіцця моўных навыкаў у вашага дзіцяці.

Настройцеся на хвалю свайго дзіцяці:

• Прыбярыце фактары, якія адцягваюць увагу. Выключыце тэлевізар ці камп’ютар або зрабіце ўсё, каб падчас размовы з дзіцем увага ні на што не пераключалася.
• Звяртайце ўвагу на тое, што цікавіць дзіця, задавайце пытанні ці каментуйце, а затым давайце яму час на адказ. Напрыклад, падчас купання вы можаце сказаць: «Глядзі! Гэта качачка? Качачка плыве. Буль!».
• Па меры таго, як ваша дзіця вучыцца гаварыць, давайце яму час, каб яно магло падабраць словы для сваіх ідэй, і ўважліва слухайце, калі яно гаворыць. Не спрабуйце заканчваць сказы за яго і пераканайцеся, што яно скончыла, перш чым загаворыце самі. Гэта дае вашаму дзіцяці ўпэўненасць, што тое, што яно гаворыць, мае значэнне.
• Выкарыстоўвайце натуральныя паўзы. У выніку дзіця запоўніць іх, калі яго маўленне будзе развівацца. Гэта таксама вучыць яго размаўляць па чарзе.

Будзьце цікавымі:

• Размаўляйце са сваім дзіцем пра такія рэчы, якія яго цікавяць, напрыклад пра тое, чым сёння можа займацца дзядуля, пра казку, якую вы разам прачыталі, ці пра тое, што адбываецца за акном.
• Пагаварыце з дзіцем пра тое, што вы перажывалі разам, напрыклад: «Сёння сонечна. А памятаеш, як мы прамоклі ўчора, калі ішлі дадому? У цябе шкарпэткі былі мокрыя наскрозь!».
• Гаварыце выразна, гэта зробіць вашу размову цікавай і займальнай. Важна не тое, пра што вы гаворыце, а тое, як вы гаворыце.
• Калі вы выкарыстоўваеце складаныя словы, тлумачце іх і будуйце сваю размову вакол іх, выкарыстоўваючы мноства апісальных слоў. Напрыклад: «Цяпер мы пойдзем да педыятра — гэта такі ўрач, які ведае ўсё пра маленькіх дзяцей».

Чытайце, расказвайце гісторыі, спявайце песенькі і складайце вершыкі:

• Чытайце кнігі і расказвайце дзіцяці гісторыі з самага яго нараджэння, калі атрымліваецца, то кожны дзень. Праз некалькі тыдняў ваша дзіця зразумее, што гэта менавіта той па-асабліваму інтымны час, калі вы можаце пабыць разам.
• Абмяркоўвайце малюнкі ў кнігах, уголас задавайцеся пытаннем, што можа адбыцца далей у апавяданні, паказвайце на словы і літары і дазваляйце вашаму дзіцяці дакранацца да малюнкаў і літар у кнізе, трымаць яе і перагортваць старонкі. Вы можаце прыдумваць свае ўласныя гісторыі па малюнках у кнізе.
• Дайце дзіцяці зразумець, што кнігі і чытанне — гэта весела. Усё атрымаецца, калі стварыць спецыяльнае месца для чытання, абдымаць дзіця падчас чытання і дазваляць яму выбіраць кнігі — нават калі вам давядзецца чытаць адно і тое ж зноў і зноў!
• Спявайце песенькі і чытайце вершыкі ў машыне, у ванным пакоі, перад сном. Дзіцяці спадабаецца рытм слоў, а ваш голас яго супакоіць.
• Акрамя таго, ваша дзіця вучыцца гаварыць, назіраючы за тым, як вы кантактуеце з іншымі людзьмі. Калі вы размаўляеце са станоўчым настроем, то ваша дзіця таксама будзе дружалюбных да іншых. Напрыклад, падчас вячэры вы можаце пагаварыць аб чым-небудзь прыемным: «Што добрага ў цябе сёння адбылося?».