25 айдан 36 айга чейинки мезгилде баланын өнүгүшү 

Баарлашуу

Эмне жаңы? 

Ушул жаш курагында балаңыздын сөз байлыгы күн сайын байып жатат. Бул куракта көпчүлүк балдар 2-5 сөз катыштырып сүйлөмдөрдү түзө алышат жана балаңыздын сизге эмне деп жатканын түшүнүү оңой болот.  Ал акырындык менен кантип угууну үйрөнүп, өз кезегин күтүп, кыскача сүйлөшө алат.  Бул мезгилде балаңыз күндүз болгон окуяларды сүрөттөөнү үйрөнөт.  Сиздин бир аз жардамыңыз менен ал жөнөкөй окуяны ырааттуулук менен айта баштайт.  Ал үчүн жана сиз үчүн кандай гана кызыктуу!

Сиз эмне жардам бере аласыз?

Балаңыз менен чогуу окуган убактыңызды белгилеп, ага сүрөт китебинин барактарын өзү ачууга мүмкүнчүлүк бериңиз. Балаңызга жөнөкөй ырларды жана рифмаларды, балким, өзүңүздүн бала кезиңизден же каада-салтыңыздан үйрөтүңүз. Балаңыздан сүрөттөрдөгү нерселерди көрсөтүп беришин сураңыз жана сизден кийин сөздөрдү көп окшобосо дагы кайталап айтуусун үндөңүз.  Балаңыз буюмдардын аталыштарына кызыгат.  Жөн гана атын айтпастан, айрым сүрөттөөчү сөздөрдү айтууга аракет кылыңыз (мисалы, "ооба, бул чоң көк жүк ташуучу унаа", же "Топ - топ чоң, ушундайбы?").

Сезим.

Эмне жаңы?

Бул учур балаңыздын эмоционалдык өнүгүүсү үчүн өтө маанилүү мезгил. Балаңыз күн сайын көптөгөн сезимдерди башынан өткөрөт: катуу кубанычтан капаланууга, кайгыга, кээде ачууланууга.  Ошол эле учурда, ал башкалардын сезимдери жөнүндө, анын ичинде боор ооруу сезими жөнүндө, башка бирөөнүн сезимин сезүүнү үйрөнүп жатат.   Мындан кичирээк кезиндегидей эле, ал дагы деле ачууланып же чыр-чатак салышы мүмкүн.  Ага дагы деле чоң сезимдерди сөз менен жеткирүү кыйынга турат.  Ушул мезгилде балаңыз анын жүрүм-туруму сизге кандай таасир этерин, ошондой эле сиздин жүрүм-турумуңуз ага кандай таасир этерин түшүнө баштайт.  Азыр ал сизден бөлүнүп калуудан азыраак тынчсызданат, бирок кээде дагы деле болсо кыйын болушу мүмкүн. Ар бир бала ар башкача.

Сиз эмне жардам бере аласыз?

Балаңыз менен сезимдер жөнүндө сүйлөшүп, окуяларды айтып бериңиз же ар кандай эмоциялар жөнүндө жаш курагына ылайыктуу китептерди окуңуз.  Аны оюнчуктары же башка буюмдары аркылуу эмоцияларга ишенүүгө үндөңүз.  Ал дагы деле кээде өзүнүн чоң сезимдерин башкара албай тургандыгын кабыл алыңыз жана сабырдуулук менен ал үчүн коопсуз чөйрөнү түзүңүз. Ойноо болсо, айрыкча элестетмей оюн - бул сезимдерди түшүнүү жана алар менен күрөшүүнүн эң сонун ыкмасы.

Ой жүгүртүү.

Эмне жаңы?

Сиздин балаңыз убакыт (мисалы, күнү-түнү, ага чейин жана кийин) жана карама-каршылыктар (чоң жана кичине) сыяктуу маанилүү ойлорду акырындык менен түшүнө баштады.  Ошондой эле, бул мезгилде ал сизге дене мүчөлөрүнүн кандай максатта колдонулушун түшүнөөрүн көрсөтөт ("Мен көзүм менен көрүп жатам").  Ал буюмдарды түсү, көлөмү же формасы боюнча топтоого аракет кыла баштайт. Ошондой эле, ал жөнөкөй маселелерди сыноо жана катачылык кетирүү менен чече баштайт - “Эгерде кашык кумурага батпай жатса, мен андан кичинерээгин салып көрсөм болот”.

Сиз эмне жардам бере аласыз?

Балаңыз издөө жана оюн аркылуу мыкты үйрөнүшүн улантарын унутпаңыз. Жаңы түшүнүктөрдү буюмдарды колдонуу жана элестетүү оюн аркылуу табууга болот. Балаңызды "элестетүү оюндарды" көп ойноого үндөп, кээде балаңыз жетектеген оюнга кошулуңуз. Аны чогуу изденүүгө жана жаңы нерселерди байкап көрүүгө мүмкүнчүлүк берген күнүмдүк тажрыйбаларга аралаштыра бериңиз: "Бүгүн гүлдөрдү отургузалы!" же “Ошол чөйчөктөрдү койгонго жакшы жер таба аласыңбы? Рахмат!"

Кыймыл аракет.

Эмне жаңы?

Сиздин балаңыз өз алдынча болуп баратат. Бул мезгилде балаңыз өз алдынча кийинип, чечине алат - албетте, кемчиликсиз эмес - колун жууп же өзү тамак жей алат. Даараткананы колдонуу өз алдынча болуунун маанилүү аспектиси.  Көптөгөн маданияттарда жана үй-бүлөлөрдө, адатта, бул нерсе ушул мезгилде башталат. Балаңыздын кыймыл-аракеттери мурункуга караганда кыйла татаал. Жашоонун үчүнчү жылынын аягында балаңыз чуркап секирип, бир бутунда туруп, ылдый түшүп (үйдө тепкич болсо), мүмкүн, кичинекей скутер же үч дөңгөлөктүү велосипед тепкенге аракет кылат.

Сиз эмне жардам бере аласыз?

Балаңыз жаңы нерселерди жасап көрүүгө ынтызар, бирок ал сиздин колдооңузга муктаж. Башында жасай алабы же жокпу, аны аракет кылып көрүүгө үндөп, жаңы көндүмдөрдүн белгилеп туруңуз. Ошондой эле аны үй-бүлөлүк жумуштарга - таза байпактарды сорттоого, дүкөнгө барууга, тамак-ашты аралаштырууга, жана башка кызыктуу нерселерди жасоого кошуп, шык-жөндөмүн өрчүтө аласыз.

Эгер сиз жанында болсоңуз, анда балаңыз бир нерселерге жармашып чыкканга, секирүүгө, сүрөт тартууга, топ ыргытууга же башка жаңы кыйынчылыктарды изилдөөгө көбүрөөк даяр болот. Сиздин катышууңуз менен эле, сиз ага өнүгүү үчүн коопсуз шарт түзүп жатасыз.

Баланын өнүгүүсүн оюн аркылуу кантип өнүктүрүүгө боло тургандыгын билүү үчүн, "Бирге ойнойбуз" бөлүмүнө өтүңүз.

Ата-энелердин 25-айдан 36-айга чейинки мезгилдеги өнүгүүсү боюнча кооптонуусу

Ар бир бала өзүнчө өркүндөп өскөндүктөн, сиздин балаңыз кайсы бир жөндөмдү качан жана кантип өркүндөтөрүн так айтуу мүмкүн эмес. Ушул мезгилде күтүлүүчү жана саналып өткөн жөндөмдөр (өнүгүү этаптары) сизге балаңыз чоңойгон сайын күтүлгөн өзгөрүүлөр жөнүндө жалпы түшүнүк берет. Сураныч, анын өнүгүүсү бир аз башкача жолго түшүп калса, кабатыр болбоңуз.

Ошентсе да, эгерде балаңызда өнүгүүсүнүн кечеңдеген белгилеринин бирин байкасаңыз, балаңыз мурунку курагында өздөштүргөн кээ бир көндүмдөрүн жоготуп койгондой сезилсе же сизде башка себептер болсо, анда мүмкүн болушунча эртерээк педиатрыңызга (же башка медициналык адиске) кайрылыңыз:

•           Сизди карабайт (көзү менен контакт кылбайт)

•           кээ бир нерселерди угууда же көрүүдө кыйынчылыктарга туш болот 

•           кыска сүйлөмдөр менен сүйлөбөйт (кеминде 3 сөздү бириктирип) 

•           абдан түшүнүксүз сүйлөйт 

•           жөнөкөй көрсөтмөлөрдү аткарбайт 

•           башка балдар менен же оюнчуктар жана башка нерселер менен ойногусу келбейт

•           элестүү оюнду же оюнан чыгарып ойнобойт

•           чуркай албайт 

•           чиймелебейт же сүрөт тартбайт 

•           колунда кичинекей буюмдарды кармай албайт.