Што е целијачна болест

Целијачна болест е еден вид автоимуна болест. „Автоимун“ значи дека телото погрешно се напаѓа себеси кога ќе почувствува одреден предизвикувач. Кај целијачна болест, предизвикувачот е протеин наречен глутен, кој се наоѓа во пченица, 'рж, јачмен и може да биде и во овес.

Целијачната болест влијае на слузницата на тенкото црево, која е покриена со ресички. Ресичките се како мали прсти што излегуваат од цревната слузница. Ако вашето дете има целијачна болест, јадењето храна со глутен ги оштетува ресичките и телото на вашето дете не може правилно да ги апсорбира хранливите материи.

Целијачна болест се јавува на 1 од 70-100 луѓе. И децата и возрасните можат да ја развијат оваа состојба на која било возраст. Кај децата, ова може да биде на возраст од околу шест месеци, откако ќе се воведат цврсти материи што содржат глутен.

Причини за целијачна болест

Целијачна болест може да се појави кај неколку генерации во едно семејство. Луѓето со целијачна болест ги наследуваат гените од едниот или двата родители, со што е поголема веројатноста тие да ја развијат болеста. 

Ако вие, другиот родител на вашето дете или еден од браќата и сестрите  имате целијачна болест, вашето дете има околу 10% шанса да ја има оваа состојба.

Знаци и симптоми на целијачна болест

Целијачна болест може да предизвика многу различни знаци и симптоми.

Ако вашето дете има целијачна болест, знаците и симптомите може да вклучуваат:

• гадење и повраќање
• дијареја
• запек
• слаб апетит
• болки во стомакот
• улкуси во устата
• недостаток на железо
• анемија
• одложен раст или задоцнет пубертет
• слабеење
• замор и раздразливост.

Ако целијачната болест не се дијагностицира и третира, може да предизвика сериозни долгорочни здравствени проблеми, вклучувајќи неухранетост, слаб раст, нетолеранција на лактоза, остеопороза, артритис, заболување на црниот дроб, епилепсија, неплодност и рак.

Кога да одите на лекар за целијачна болест

Ако забележите некој од симптомите погоре и тие се необјаснети или траат повеќе од две недели, треба да го однесете детето на лекар.

Дијагностицирање на целијачна болест

Првиот чекор во дијагностицирање на целијачна болест е тест на крвта за мерење на специфични целијачни антитела. Ако вашето дете има високо ниво на овие антитела, лекарот ќе ве упати на гастроентеролог.

Гастроентерологот ќе направи гастроскопија за да потврди дека вашето дете има целијачна болест.

Гастроскопија се изведува под лесна анестезија и трае околу 10 минути. Флексибилна цевка се внесува преку устата на вашето дете до тенкото црево каде се земаат примероци од ткиво.

Лекарите ги разгледуваат овие примероци за да видат дали ресичките се оштетени. Ако се оштетени, тоа значи дека вашето дете има целијачна болест.

Во некои случаи, можеби ќе треба да направите крвна слика за да се види дали детето ги има гените што можат да доведат до целијачна болест. Ова може да се случи ако другите тестови не се јасни.

Третман на целијачна болест

Во моментов нема лек за целијачна болест. Но, може да се управува со следење строга, доживотна диета без глутен.

Откако вашето дете ќе престане да јаде глутен, тенкото црево може да заздрави и треба да почне да се чувствува подобро, обично во рок од неколку дена или недели.

Менаџирање на целијачна болест

Дури и траги од глутен во исхраната може да го оштетат тенкото црево на детето, иако можеби не покажува секогаш знаци или симптоми. Исхраната без глутен е многу важна. Еве како.

Отстранување храна со глутен од исхраната на вашето дете
Глутенот се наоѓа во пченицата, 'ржта, јачменот и овесот, па можете да започнете со отстранување на храна направена со овие состојки. Овие намирници може да вклучуваат:

• леб
• колачи
• бисквити
• житарки за појадок
• тесто за пица
• тестенини
• печиво

Кога вашето дете за прв пат ќе се дијагностицира, важно е да разговарате со диететичар за тоа како да подготвувате храна без глутен за вашето дете.

Други важни чекори вклучуваат:

Чување храна без глутен одделно дома
Читање етикети на сите намирници
Внимавање кога јадете надвор  

Барајте алтернативи без глутен:  Постојат многу книги за готвење без глутен што ќе ви помогнат да дојдете до нови идеи за оброци. Побарајте од вашиот диететичар да препорача сигурни рецепти, книги за готвење и веб страници. Некои деца и возрасни можат да јадат овес без проблеми и можете да разговарате за тоа со вашиот лекар.

Дури и ако вашето дете има целијачна болест, сепак може да има урамнотежена и здрава исхрана.