Çfarë janë tranzicionet?
Tranzicionet (kalimet) ndodhin kur fëmija juaj duhet të ndalojë së bëri një aktivitet dhe të fillojë të bëjë diçka tjetër. Shembuj të tranzicioneve përfshijnë:
- bërja gati për të dalë nga shtëpia
- largimi i lodrave para gjumit
- fikja e televizorit ose kompjuterit
- dalja nga banjo.
Fëmija juaj ndoshta ka nevojë të bëjë tranzicione shumë herë në ditë. Mirëpo tranzicionet mund të jenë të vështira, veçanërisht nëse fëmija juaj është i kënaqur me atë që po bën dhe nuk dëshiron të ndalet.
Planifikimi i tranzicioneve: këshilla
Një rutinë e parashikueshme familjare ka të ngjarë të ndihmojë me tranzicionet që ndodhin çdo ditë. Fëmijët mund ta pranojnë ndryshimin më mirë, kur e dinë se çka vijon.
Këtu janë dhënë disa këshilla për planifikimin e tranzicionit:
- Shpjegojani fëmijës tuaj se çfarë po ndodh para se ta filloni ditën ose të dilni nga shtëpia. Dija se çfarë të prisni do t’i ndihmojë fëmijët - veçanërisht fëmijët më të mëdhenj - të kenë pritshmëri realiste.
- Përdorni një kalendar familjar që tregon se çfarë bëjnë çdo ditë anëtarët e ndryshëm të familjes. Ju mund ta përdorni një kalendar me fotografi për fëmijët më të vegjël.
- Konsideroni nëse keni nevojë t’i mësoni fëmijës tuaj aftësi ose njohuri të reja për ta ndihmuar atë me tranzicionet e përditshme. Për shembull, ju mund të keni nevojë ta mësoni fëmijën tuaj t’i lidhë lidhëset e këpucëve për ta bërë më të lehtë daljen nga shtëpia. Ose ndoshta fëmija juaj ka nevojë për një listë të shkruar ose vizuale për ta ndihmuar atë ta bëjë gati çantën e shkollës çdo mëngjes.
Caktimi i kohës së tranzicioneve: këshilla
Tranzicionet janë pjesë e ditës së çdo fëmije. Koha e duhur e tyre mund ta bëjë më të lehtë për fëmijën tuaj të kalojë nga një veprim në një tjetër:
- Zgjidhni kohën tuaj. Nëse mundeni, ndaloni një gjë dhe filloni një tjetër gjatë një pushimi natyral në aktivitetin e fëmijës suaj. Për shembull, prisni derisa fëmija juaj ta ketë përfunduar enigmën e tij para se t’i thoni se dreka është gati. Nëse jeni të ndjeshëm ndaj asaj që po bën fëmija juaj, kjo mund t’i bëjë kalimet më të lehta për ju të dy.
- Jepini fëmijës tuaj një paralajmërim për çdo ndryshim të aktivitetit që po vjen. Për shembull, “Keni edhe pesë minuta për të luajtur. Pastaj do të jetë koha për të shkuar në shtëpi”, ose “Edhe një herë rrëshqit dhe pastaj do të shkojmë në shtëpi”.
- Nëse fëmija juaj i sheh kalimet veçanërisht sfiduese, konsideroni të ndani më shumë kohë midis aktiviteteve. Kjo i jep fëmijës tuaj kohë shtesë për të bërë ndryshimin dhe përshtatjen.
Dhënia e zgjedhjeve në lidhje me kalimet
Ju nuk mund t’i jepni gjithmonë fëmijës tuaj një zgjedhje për të ndërprerë një aktivitet dhe për të filluar një tjetër. Por ndonjëherë ju mund t’i jepni atij një zgjedhje për gjëra të tjera. Këtu janë dhënë disa ide:
- Jepini fëmijës tuaj një zgjedhje në lidhje me gjërat që janë pjesë e tranzicionit. Për shembull, “Duhet të shkojmë te makina për një minutë. Mund të marrësh një lodër me vete. Cila do të jetë?” ose “Dëshiron ta bësh atë vetë apo do ta bëjmë së bashku?”
- Kufizoni opsionet. Për shembull, lërini fëmijën tuaj të zgjedhë midis dy bluzave të ndryshme, por jo çdo send në gardërobën e tij! Nëse ai nuk do të zgjedhë, ju mund të zgjidhni për të.
- Shmangni dhënien e zgjedhjes së fëmijës tuaj për një tranzicion nëse nuk ka vërtet një zgjedhje. Për shembull, kur thoni: “A dëshironi t’i paketosh lodra tani?” ju sugjeroni një zgjedhje. Në vend të kësaj ju mund të thoni, “Fillo t'i paketosh ato lodra tani, të lutem”.
Bërja e tranzicioneve më pozitive
Theksimi i anës pozitive të tranzicionit mund ta drejtojë vëmendjen e fëmijës suaj nga ndryshimi në diçka që ai pëlqen ose është i lumtur për të:
- Shihni nëse mund t’i bëni kalimet argëtuese. Për shembull, “A mund të marshoni si një ushtar në makinë?” ose “Çka thua të luajmë lojën “Kush e gjen përgjigjen” gjatë udhëtimit për në shtëpi?”
- Ndërlidhni me diçka që fëmija juaj nuk dëshiron të bëjë me diçka që i pëlqen - për shembull, “Së pari i pastrojmë lodrat, pastaj hamë një ushqim të lehtë”.
- Vini në dukje çdo gjë të mirë që fëmija juaj mund të presë me padurim pas tranzicionit. Për shembull, “Nëse largohemi tani, do të kemi kohë të luajmë me trenat tuaj para darkës”.
- Lavdëroni fëmijën tuaj për trajtimin e mirë të tranzicioneve. Theksoni sa mirë është kur të dy punoni së bashku si ekip.
Zgjidhja e problemeve të tranzicionit
Është në rregull nëse fëmija juaj është i zhgënjyer që duhet të ndalojë. Kjo është e natyrshme. Ju mund ta përdorni zhgënjimin e tij si një mundësi për të folur për emocionet dhe nxiteni që të përdorë fjalë për të shprehur ndjenjat - për shembull, “Unë e di që ndihesh i frustruar, që nuk ke pasur kohë për të luajtur një lojë tjetër”.
Por nëse fëmija juaj luan ose ka një zemërim, kini kujdes që mos ta shpërbleni aksidentalisht atë sjellje duke i dhënë atij më shumë kohë në aktivitet. Mund të jeni mirëkuptues, por edhe të qartë dhe të vendosur. Butësisht këmbëngulni që fëmija juaj ta bëjë atë që ju kërkoni.
|
