Қаду қомати баланд

Волидайн хеле кам мепурсанд, ки "Оё фарзанди мо аз ҳад зиёд қадбаланд аст?". Қади баланди кӯдак одатан натиҷаи моилияти ирсӣ дар якҷоягӣ бо ғизои хуб ва саломатӣ ҳисобида мешавад. Одатан ин айнан чунин аст. Баъзан ин метавонад ба ҳолатҳое оварда расонад, ки ҳама атрофиён кӯдакро аз сабаби қади баландаш калонтар ва болиғ меҳисобанд, ва аз ин рӯ нисбат ба ӯ талаботҳои баландтар мегузоранд.

Қади (дарозии бадан) кӯдак – яке аз параметрҳои инкишоф мебошад, ки онро духтури оилавӣ/педиатр ҳангоми муоинаи мунтазами нақшавӣ чен ва назорат мекунад ва дуршавӣ аз меъёрҳои интизоршаванда ба осонӣ ва саривақтӣ мушоҳида карда мешавад. Дар мамлакати мо диаграммаҳои афзоиши Ташкилоти Умумиҷахонии Тандурустӣ истифода мешаванд; хатҳои ин диаграммаҳо (+/- 2SD нисбат ба меъёри миёна) ҳудуди диапазони қади муқаррариро барои кӯдакони ҷинс ва синну соли додашуда нишон медиҳанд. Аммо, вақте ки сухан дар бораи қад меравад, кӯдаке, ки нисбат ба синну соли худ хеле баландтар аст (дар ҷадвали афзоиш ба +3 SD мерасад) хеле қадбаланд ҳисобида мешавад. Агар қади кӯдак аз меъёрҳои ҳудудӣ зиёд бошад, ӯ солим аст, дигар нишонаҳои вайроншавӣ вуҷуд надошта бошад ва волидайн ё хешовандони наздики қоматбаланд дошта бошад, пас чунин қад барои кӯдак интизоршаванда аст.

Кӯдаке, ки қадаш (дарозии бадан) аз меъёри болоии ба ин ҷинс ва синну сол мансуб зиёд аст ё суръати ғайриоддии афзоиши қад дорад, ё мушкилоти саломатии ба он алоқаманд дорад, танҳо дар ҳолатҳои алоҳида муоинаи муфассалро талаб мекунад. Дар байни сабабҳои эҳтимолӣ, одатан омилҳои ирсӣ ё зиёдшавии истеҳсоли гормонҳои афзоиш дида мешаванд.

Тағйирот дар заминаи генетикӣ ё хромосомӣ (синдромҳои Марфан, Сотос, Беквит-Видеман, Клайнфелтер ва дигарон), ғайр аз динамикаи ғайриоддии қад, дигар тағиротҳоро ба вуҷуд меоранд, ки бемории эҳтимолии ирсиро нишон медиҳанд.

Ба афзоиши устухонҳо ва мушакҳо ва аз ин рӯ, афзоиши умумии қад гормони афзоиш сахт таъсир мерасонад. Миқдори зиёд шудани ин гормон дар давраи афзоиши кӯдак, вақте ки тағоякҳо дар нӯги устухонҳо ҳанӯз кушода ҳастанд, боиси пайдоиши гигантизм мегардад: сохти бадане, ки бо қаду қомати хеле баланд, дасту пойҳои дароз ва манаҳи барҷаста хос аст. Дар сурати баланд шудани сатҳи гормонҳои афзоиш дар калонсолон, пас аз анҷоми афзоиши устухонҳо, акромегалия ба вуҷуд меояд, ки бо васеъ шудани дастҳо, пойҳо ва қисмҳои барҷастаи рӯй тавсиф мешавад. Гормони афзоиш – яке аз гормонҳое мебошад, ки ғадуди гипофиз ихроҷ мекунад, ғадуди хурде, ки дар пояи майна, камтар поёнтар аз қисми майна бо номи гипоталамус ҷойгир аст, онҳо якҷоя ғадудҳои дигари эндокриниро танзим мекунанд.

Агар ба гигантизм ягон шубҳа бошад, кӯдакро барои ташхиси рентгенӣ ва лабораторӣ ба эндокринолог мефиристанд, то секретсияи гормони афзоиш ва ҳолати ғадуди гипофизро арзёбӣ кунад. Баъзан дар ғадуди гипофиз омосҳои хурд ошкор мешаванд, ки вақтҳои охир бомуваффақият табобат карда мешаванд.

Агар қади фарзанди шумо назар ба синну соли тақвимии дар кӯдак интизоршаванда  (+3SD дар ҷадвали афзоиш) ба таври назаррас баландтар бошад, ё агар шумо афзоиши ғайричашмдоштро мушоҳида кунед, бо духтури оилавӣ/педиатр дар бораи қад ва рафтори фарзандатон сӯҳбат кунед.