Nutq koʻnikmalarini rivojlantirish: 3–12 oy

Uch oylikdan bir yoshgacha boʻlgan davrda bola nutqining rivojlanishida koʻp narsa sodir boʻladi. Bolangiz jilmayib kulishini, tovushlar bilan oʻynashini, guvranishi va imo-ishoralar bilan muloqot qilishni boshlashini kutishingiz mumkin.

Bola nutqining rivojlanishi haqida

Bolaning muloqot qobiliyati hayotining birinchi yilida keskin oʻsadi. U oʻzini qanday ifoda etishni, javob berishni va muloqot paytida sizni tushunishni oʻrganadi. Bularning barchasi uning ilk tugʻilgan kunidan birinchi haqiqiy soʻzlarini aytguniga qadar sodir boʻladi.

Ifoda: bola nutqining rivojlanishi

Bir yoshgacha davrda nutqni rivojlantirish doirasida farzandingiz oʻzini turlicha ifoda etadi.

3–4 oyligida:

  • koʻzingizga qaraydi;
  • “gu-gu” yoki boshqa unli va undoshlarning qoʻshilishidan yasalgan tovushlarni talaffuz qiladi;
  • “ga-ga-ga-ga”, “ba-ba-ba-ba”, “ma-ma-ma-ma” va “da-da-da-da” kabi unli va undosh tovushlarni birlashtiradi.

5–7 oyligida:

  • siz chiqaradigan tovush va imo-ishoralarga taqlid qiladi, masalan, yoʻtaladi, kuladi, tupugidan pufakchalar yasaydi;
  • “aaiiii”, “buuu” va “aaa” kabi turli xil balandliklarda har xil tovushlarni chiqarib oʻynaydi.

8–9 oyligida:

  • oddiy nutqqa oʻxshab ketadigan uzunroq tovushlar ketma-ketligini yaratadi – bu baʼzan “jargon davri” (jargonning namoyon boʻlishi) deb ataladi va birinchi soʻzlarni gapirgunga qadar davom etishi mumkin;
  • “mama” yoki “dada” deb aytishi mumkin, garchi u nimani anglatishini hali bilmasa ham.

10–11 oyligida:

  • maqsad bilan muloqot qiladi, asosan nimanidir soʻraydi, talab qiladi, rad etadi yoki salomlashadi;
  • odamga qarab, keyin esa olishni xohlagan narsasiga qarab biror narsani soʻraydi.

Taxminan 12–14 oyligida kichkintoyingiz bir nechta soʻz aytishi va nimani nazarda tutayotganini bilishi mumkin, masalan, ota-onasiga “oyi” yoki “dada” deb murojaat qiladi.

Javob qaytarish: bola nutqining rivojlanishi

Bu oylarda farzandingiz sizga turli usullarda javob qaytaradi. Masalan:

  • u bilan gaplashganda yoki ismini aytganingizda tovush chiqaradi, hayajonlanadi yoki jim turadi;
  • tagligini almashtirayotganingizda kuladi va guvranadi;
  • birga oʻynaganingizda tabassum qiladi va kuladi;
  • “aji, kuku” va boshqa shu kabi harakatli oʻyinlardan zavqlanadi;
  • qoʻl harakatlaridan foydalanadi, masalan, qoʻllarini silkitadi yoki biror narsaga ishora qiladi;
  • koʻzlarini katta ochish, qarash, tinglash, yoki tabassum qilish orqali oʻz ismiga javob qaytaradi.

Tushunish: bola nutqining rivojlanishi

Farzandingiz shu qadar koʻp narsalarni tushunayotgani ajablanarli emas – u oʻz dunyosini tushungani uchun ham doim tinglaydi va oʻrganadi.

Masalan, bu oylarda siz farzandingiz quyidagilarni tushunayotganini kuzatishingiz mumkin:

  • garchi u har doim ham sizning aytganingizni qilmasa-da, taxminan 10 oyda “yoʻq” soʻzini aytadi;
  • ogʻzaki va vizual koʻrsatmalarni oʻz ichiga olgan juda oddiy koʻrsatmalarni bajaradi; Masalan, taxminan 12 oyligida qoʻlingizni uzatib, “ber” deb aytsangiz, u sizga ushlab turgan oʻyinchogʻini beradi.

Bolalar har xil tezlikda oʻsadi va rivojlanadi. Ushbu maqoladagi maʼlumotlar faqat koʻrsatma sifatida berilgan. Agar farzandingizning nutqiy rivojlanishi haqida qaygʻurayotgan boʻlsangiz, shifokoringiz, pediatringiz yoki hamshirangiz bilan gaplashing.