Maktabgacha yoshdagi bolaning odatiy xatti-harakati (3–6 yosh): nima kutish kerak?

Uch yoshdan katta bolalar atrof olamning tajribali tadqiqotchilari hisoblanadi. Ular juda qiziquvchan boʻladi va tez-tez savollar beradi. Bundan tashqari, ular endi oʻzlarining diqqatini tortadigan narsalarga (masalan, siz borayotgan yoʻl chetidagi daraxtda harakatlanayotgan chumolilar) jiddiy eʼtibor qaratishlari mumkin.

Bola bilan sayr qilish, dunyoqarashini kengaytirishi va rivojlanishi uchun uni oʻz vaqtida kerakli maskanlarga olib borish uchun vaqt ajratishingiz juda muhim. Bundan tashqari, bu yoshdagi bolalar xatti-harakatlarida va qaror qabul qilishda koʻproq mustaqil boʻlishni xohlashi odatiy holdir. Ularga, albatta, sizning qoʻllab-quvvatlashingiz, shuningdek, mustaqil ravishda biror ish bajarish yoki oʻzlari uchun muhim narsalar haqida qaror qabul qilish imkoniyati zarur (masalan, doʻstingizga tugʻilgan kun sovgʻasi sifatida nima berish kerakligi, bolalar bogʻchasiga nima kiyish, tushdan keyin qayerga borish va hokazo). Sizning qoʻllab-quvvatlashingiz ham, bu imkoniyatlar ham bolada oʻziga ishonch tuygʻusini shakllantiradi, shuning uchun ijobiy eʼtibor, maqtov va siz bilan xavfsizlik hissi orqali ular mavjud koʻnikmalarni mashq qilish va yangilarini oʻrganish uchun ajoyib imkoniyatlarga aylanadi.

Bu yoshda bola oʻyin davomida oʻzi har kuni duch keladigan vaziyatlarni mohirona oʻrganib chiqadi va boshdan oʻtkazadi, inson xatti-harakatlarini hayvonlar va qoʻgʻirchoqlarda ifodalaydi, turli munosabatlar va xatti-harakatlarni tahlil qiladi va bu haqda xulosalar chiqaradi – turli oqibatlarni sinab koʻradi, his-tuygʻular va shunga oʻxshash narsalarni ijro etadi.

Bu yoshda bolalar juda tez oʻrganishda davom etadi. Odatdagi uy sharoitida oʻrganish uchun juda koʻp ragʻbatlantiruvchi imkoniyatlar mavjud (masalan, ovqat tayyorlash, xarid qilish, boʻsh vaqtni rejalashtirish, tashriflar va muloqot, stolni bezatish...); ular bolaning ishtiroki va ijobiy eʼtiboriga, ota-onaning bola tajribasini qoʻllab-quvvatlash va kengaytirish koʻnikmalariga, bolaning ishtiyoqi, qiziqishi va epchilligini maqtash mahoratiga bogʻliq.

Bu yoshdagi bolalar tengdoshlar bilan birgalikdagi faoliyatning koʻplab ijobiy taʼsirini boshdan kechiradi. Ayniqsa, aralash guruhlarda (turli yoshdagi guruhlarda) tengdoshlar bilan oʻynash bolalarga oʻzlarini va dunyoni, xususan, shaxslararo munosabatlarni oʻrganish va anglash uchun koʻplab imkoniyatlarni taqdim etadi. Shu sababli bolalar aynan shu yoshda bogʻchaga borishi muhimdir. Farzandingiz bogʻchaga borishni boshlaganda oʻzining yangi rolini, yangi tartiblarni tushunishi va qabul qilishi, atrofidagi kattalar va tengdoshlari bilan tanishishi va har kuni bogʻchadagi reallikdan uydagi reallikka oʻtishi uchun sizning yordamingizga muhtoj ekanini yodda tuting.

Farzandingizning his-tuygʻulari bu yoshda juda kuchli boʻladi, ular tez oʻzgarib turadi va bola hali ham ularni tushunishni va boshqarishni oʻrganadi. Shunday ekan, murakkab vaziyatlarda (umidsizlik, qoʻrquv yoki gʻazab boʻlganda) bolaning xatti-harakatlarini tartibga solish juda qiyin kechishi mumkin. Siz unga ushbu katta va muhim vazifada his-tuygʻular haqida ochiq gapirish orqali yordam berishingiz mumkin.