Змена дзейнасці — дапамагаем дзецям пераключыцца

Дзецям можа быць складана пераключацца з аднаго занятку на іншы, часта ім нешта падабаецца і яны не хочуць спыняцца. Дапамагчы ў гэтым могуць простыя рытуалы, асабліва калі гаворка ідзе пра паўсядзённыя заняткі. Дзецям лягчэй прымаць змены, калі яны ведаюць, чаго чакаць. Пэўная паслядоўнасць і прадказальнасць падзей дапамагаюць дзецям зразумець, што адбываецца і будзе адбывацца, і падрыхтавацца да гэтага, а вам — выкарыстоўваць стратэгіі выхавання ў выпадку праявы непажаданых паводзінаў.

Што такое змена дзейнасці

Змена дзейнасці прадугледжвае, што вашаму дзіцяці трэба перастаць рабіць тое, чым яно зараз занятае, і пачаць рабіць нешта іншае. Вось некаторыя прыклады змены дзейнасці:

  • перастаць гуляць і пачаць збірацца на вуліцу;
  • прыбраць цацкі перад сном;
  • выключыць тэлевізар ці камп’ютар;
  • скончыць купанне і выбрацца з ванны.

Зразумела, ваша дзіця многа разоў на працягу дня пераключаецца з аднаго віду дзейнасці на іншы. Аднак гэта не заўсёды бывае проста, асабліва калі дзіцяці падабаецца яго занятак і яно не хоча яго завяршаць.

Парады па планаванні змены дзейнасці

Прадказальны распарадак дня, як правіла, дапамагае дзіцяці адаптавацца да той змены дзейнасці, якая адбываецца рэгулярна. Дзеці лягчэй прымаюць перамены, калі дзейнасць для іх прадказальная, а не з'яўляецца нечаканасцю.

Вось некалькі рэкамендацый, як запланаваць змену дзейнасці для дзіцяці:

  • Растлумачце яму, чаго чакаць, перш чым нешта рабіць — пачынаць рыхтавацца да сняданку або збірацца на вуліцу. Калі дзеці ведаюць, што ад іх патрабуецца, то ім — асабліва дзецям старэйшага ўзросту — прасцей фарміраваць рэалістычныя чаканні.
  • Можна скласці сямейны каляндар або распарадак дня, які наглядна ілюструе, чым кожны член сям'і заняты з раніцы да вечара. Напрыклад, у панядзелак пасля школы старэйшае дзіця ідзе на трэніроўку, а малодшае на маляванне. Для дзяцей малодшага ўзросту можна выкарыстоўваць простыя карцінкі ці фатаграфіі падзей.
  • Падумайце, магчыма, вашаму дзіцяці неабходны дадатковыя веды і навыкі, каб яму лягчэй даваліся штодзённыя рытуалы. Напрыклад, магчыма, яму будзе прасцей збірацца на вуліцу, калі вы навучыце хутка абувацца. Або, можа быць, вашаму дзіцяці патрэбен напісаны ад рукі ці наглядны спіс неабходных рэчаў, які дапаможа яму загадзя сабраць заплечнік.

Выбіраем правільны момант

Змена дзейнасці — непазбежная штодзённая падзея для кожнага дзіцяці. Калі вы правільна вылучыце момант, то яму будзе лягчэй пераключацца:

  • Па магчымасці прывязвайце змену дзейнасці да натуральнай паўзы ці перапынку ў занятку вашага дзіцяці. Напрыклад, пачакайце, пакуль ваша дзіця збярэ пазл, перш чым зваць яго абедаць. Калі вы ўважлівыя да таго, што робіць дзіця, гэта палягчае задачу па змене дзейнасці для вас абаіх.
  • Папярэдзьце дзіця пра тое, што адбудзецца. Напрыклад: «У цябе ёсць яшчэ пяць хвілін на гульню. Пасля гэтага мы пойдзем дадому» ці «Давай яшчэ два разы скацімся з горкі і пасля гэтага адправімся дадому».
  • Калі вашаму дзіцяці нялёгка даецца пераключэнне паміж заняткамі, давайце яму крыху больш часу — так яму будзе прасцей перастроіцца.

Магчымасць выбару

Вы не заўсёды можаце даць свайму дзіцяці магчымасць выбару наступнага занятку, але і ў гэтым выпадку ў вашых сілах прапанаваць яму нейкую альтэрнатыву. Вось некалькі ідэй:

  • Дайце дзіцяці магчымасць выбару ў нечым, што з'яўляецца часткай змены дзейнасці. Напрыклад: «Мы зараз будзем збірацца і паедзем на машыне. Можаш узяць з сабой адну цацку. Выбірай, каго ты возьмеш з сабой» або «Ты хочаш выбраць сам, каго возьмеш у паездку, ці табе дапамагчы?».
  • Прапануйце канкрэтную колькасць варыянтаў. Напрыклад, калі ваша дзіця адзяваецца, няхай выбірае паміж дзвюма футболкамі, а не з усяго, што ёсць у яго шафе. Выбірайце самі толькі ў тым выпадку, калі дзіця не хоча гэтага рабіць.
  • Пазбягайце выказванняў, якія могуць выклікаць у дзіцяці адчуванне, што ёсць магчымасць не выконваць неабходных зараз дзеянняў. Напрыклад, калі вы кажаце: «Ты прыбярэш зараз свае цацкі?», вы прапаноўваеце выбар. Замест гэтага скажыце: «Калі ласка, пачынай збіраць цацкі».

Як зрабіць змену дзейнасці больш пазітыўнай

Калі вы акцэнтуеце ўвагу на станоўчых момантах, гэта можа дапамагчы вашаму дзіцяці не думаць пра тое, што яму трэба пераключацца на нешта, чаго яно не хоча:

  • Падумайце, як зрабіць гэта цікавым. Напрыклад: «А хто хутчэй дабяжыць да машыны?» або «Давай па дарозе дадому гуляць — хто заўважыць і налічыць больш сабак».
  • Звяжыце тое, што ваша дзіця не хоча рабіць, з тым, што яму падабаецца, напрыклад: «Спачатку прыбіраем цацкі, потым перакусім».
  • Укажыце на нешта пазітыўнае, што будзе чакаць ваша дзіця пасля змены дзейнасці. Напрыклад: «Калі мы адправімся дадому зараз, у нас будзе час пагуляць перад абедам у чыгунку».
  • Хваліце ​​дзіця за тое, што яно паслухмяна пераключаецца. Падкрэсліце, як добра, калі вы дзейнічаеце як адна каманда.

Калі ўзнікаюць складанасці

Гэта нармальна, калі ваша дзіця засмучаецца ад таго, што яму даводзіцца заканчваць займацца любімай справай. Гэта натуральна. Вы можаце выкарыстаць яго расчараванне як магчымасць пагаварыць пра эмоцыі, паказаўшы, як словамі выказаць тое, што яно адчувае. Напрыклад: «Я ведаю, ты засмучаны тым, што ў вас не хапіла часу пагуляць яшчэ ў адну гульню».

Але калі ваша дзіця капрызіць ці ўпадае ў істэрыку, будзьце асцярожныя, каб выпадкова не падтрымаць такія паводзіны, дазволіўшы яму зрабіць тое, што дзіця хоча. Дэманструйце разуменне, але паводзьце сябе паслядоўна і ўпэўнена. Мякка настойвайце, каб ваша дзіця зрабіла тое, пра што вы просіце.