Хоби кӯдак: 20 саволе, ки аксар вақт дода мешаванд

Тартиби омодагӣ ба хоб ва машқҳои ҷисмонӣ дар давоми рӯз кӯмак мекунанд, ки фарзанди шумо ба хоб омода шавад ва тезтар хоб кунад. Кӯдакон мумкин дар вақти хоб хуррак кашида, дандонҳои худро ғиҷиррос зананд. Ин ҳолатҳои муқаррарӣ ва безарар мебошанд, аммо агар онҳо шуморо нороҳат кунанд, ба табиби оилавӣ/педиатр муроҷиат кунед. Реҷаи ҳаррӯзаро риоя намоед, ин барои бартараф кардани мушкилоти хоб кӯмак мерасонад.

Роҳи осонтарини бартараф намудани мушкилоти марбут ба хоб, ин муқаррар кардани реҷаи ягона барои омодагӣ ба хоб аст. Маслиҳатҳои моро, ки барои беҳтар шудани хоби кӯдакон кӯмак мерасонанд, истифода баред. Аммо агар шумо хавотир бошед, ки мушкилоти хоб ба некӯаҳволии умумии фарзанди шумо, таҳсил ё муносибати ӯ бо наздикон ва дӯстон таъсир мерасонад, ба табиби оилавӣ/педиатр муроҷиат кунед. Шумо инчунин бояд ба духтур муроҷиат кунед, агар хавотир бошед, ки фарзандатон ягон беморӣ ё ҳолате дорад, ки ба хоби ӯ таъсир мерасонад.

Кӯдаки 3 солаи ман вақте ки хоб меравад, меларзад. Ин муқаррарӣ аст?

Бале. Ин ларзишҳо "миоклонуси шабона" номида мешаванд, ки кашиши беихтиёри мушакҳои дастҳо ва пойҳо мебошанд ва ҳангоми хоб рафтани кӯдак ба амал меоянд. Чунин ларзишҳо тақрибан дар 70% кӯдакон ва калонсолон рух медиҳад. Хастагӣ, стресс ё набудани хоб метавонад онҳоро бадтар кунад, аз ин рӯ аввал ба реҷаи хоби фарзандатон диққат диҳед. Агар ларзиш такрор шавад ё дар давоми шаб рух диҳад, шумо бояд ба табиби оилавӣ/педиатр муроҷиат кунед.

Кӯдаки ман хуррок мекашад ва шабона бо душворӣ нафас мекашад. Оё ман бояд хавотир шавам?

Хуррок метавонад аз шамолхӯрӣ ё зиёд шудани луоби бинӣ пайдо шавад. Ин одатан вақте ки кӯдак сиҳат мешавад, аз байн меравад. Агар хуррок рафъ нашавад ва шабона ҳатто ҳангоми солим будани фарзандатон рух диҳад, ин метавонад нишонаи апноэ дар хоб бошад, ки дар ин ҳолат табобат лозим аст. Апноэҳои хоб боиси он мегардад, ки кӯдаки шумо вақти хоб дар муддати кӯтоҳ нафаскаширо қатъ мекунад. Ба табиби оилавӣ/педиатр муроҷиат кунед, агар фарзанди шумо доимо хуррок мекашад, нафаскашиаш дар вақти хоб қатъ мешавад, бо душворӣ нафас мекашад, бо даҳон нафас мекашад, шабона бисёр паҳлӯ мегардад ё бисёр арақ мекунад. Душвории нафаскашӣ боиси он шуда метавонад, ки фарзанди шумо саҳар хаста ва инҷиқ бедор мешавад, ва инчунин метавонад ба мушкилоти дил оварда расонад.

Оё фарзанди ман хоби кофӣ дорад? Вобаста ба синну сол чӣ қадар хоб кардан лозим аст?

Кӯдакони гуногун ба давомнокии гуногуни вақти хоб ниёз доранд, бинобар ин фаҳмидани он, ки фарзанди шумо хоби кофӣ дорад ё не душвор аст. Шумо метавонед дар бораи давомнокии тавсияшудаи вақти хоб мувофиқи синну соли фарзандатон дар мақолаҳои зерин хонед:

Хоби тифлон
Хоби кӯдакони синни томактабӣ

Кӯдак аз кадом синну сол набояд рӯзона хоб равад? Хоби рӯзона чанд соат бояд давом кунад?

Тақрибан 25% кӯдакон дар синни сесолагӣ хоби рӯзонаро қатъ мекунанд. Аксарияти кӯдакон дар синни панҷсолагӣ хоби рӯзонаро қатъ мекунанд, агар шабона хоби кофӣ гиранд. Давомнокии хоби рӯзона метавонад аз 30 дақиқа то тақрибан ду соат бошад.

Агар ба шумо бегоҳ хобонидани фарзандатон душвор бошад, кӯшиш кунед, ки реҷаро аз нав тартиб диҳед, то кӯдак рӯзона барвақттар хоб кунад ва камтар хоб равад – масалан, пас аз хӯроки нисфирӯзӣ. Агар фарзанди шумо рӯзона хоб кардан нахоҳад, маслиҳат кунед, ки ин соати ором барои истироҳати рӯзона ё ягон машғулияти ором – тамошои якҷоя ё мустақилонаи китобҳои расмдор бошад.

Чаро фарзанди ман бо табъи хира бедор мешавад?

Яке аз сабабҳои бедор шудани фарзанди шумо бо табъи хира метавонад дар он бошад, ки ӯ хоби кофӣ нагирифтааст. Аммо агар вай ба синну соли худ кофӣ хоб равад, пас рӯҳияи бад метавонад маънои онро дошт, ки ӯ нағз хоб намекунад. Агар фарзанди шумо хуррок кашад ё дар давоми шаб ноором бошад, ба табиби оилавӣ/педиатр муроҷиат кунед, ки барои муайян кардани сабаби мушкилоти хоб ӯро муоина кунад.

Чӣ тавр ман метавонам кӯдаки худро пеш аз нисфи шаб хобонам?

Инҳоянд чанд маслиҳате, ки барои барвақттар хоб рафтани фарзанди шумо кӯмак мерасонанд:

Кӯшиш кунед, ки кӯдаки шумо ҳар рӯз тақрибан дар як вақт хоб равад ва бархезад. Ин кӯмак мекунад, ки соати биологии ӯ ба ҳолати муқаррарӣ баргардад. Масалан, дар рӯзҳои истироҳат як соат зиёдтар хоб кардан муқаррарӣ мебошад, аммо беҳтар аст кӯшиш кунед, ки аз ҳад зиёд хоб наравад. Ин метавонад ба он оварда расонад, ки фарзанди шумо то вақти шаб барои хаста шудан вақт надорад. Кӯдакон энергияи зиёд доранд!
Кӯшиш намоед, ки фарзанди шумо дар бевактии шаб хӯрок нахӯрад ва субҳидам ҳангоми бархостанаш наҳорӣ кунад.
Барои ором шудан ба кӯдак тақрибан 40 дақиқа вақт лозим аст, пеш аз он ки шумо чароғро хомӯш мекунед ва ба ӯ мегӯед, ки хоб равад. Пеш аз хоб ягон машғулияти ором кардан лозим аст, масалан, хондани китоб ё маҷалла, расмкашӣ, навиштан, тамошои аксҳо, бозӣ бо кортҳо ё чидани муаммоҳо.
Ҳадди ақал як соат пеш аз хоб, тамоми дастгоҳҳои электрониро дар ҳуҷраи кӯдак хомӯш кунед. Инҳоянд: телефони мобилӣ, планшет, компютер ва телевизор.

Дар давраи балоғат, дар кӯдакон истеҳсоли мелатонин оғоз мешавад. Ин ба биоритми ҳаррӯзаи онҳо таъсир мерасонад. Ин маънои онро дорад, ки фарзанди шумо мехоҳад бегоҳ дертар хоб равад ва субҳ дертар бедор шавад. Кӯдаки навраси шумо беҳтар хоб мекунад ва рӯзона бардамтар хоҳад буд, агар ӯ дар рӯзҳои корӣ вақти хоби муқарраршуда дошта бошад, вақте ки ӯ бояд ба мактаб равад.

Ман дар давоми рӯз чӣ кор карда метавонам, то хоби кӯдакам беҳтар шавад?

Инҳоянд маслиҳатҳо оид ба беҳтар кардани хоби шабонаи кӯдак:

Кӯдак ба субҳонаи солим ва серғизо ниёз дорад, то соати биологиашро ба кор орад.
Кӯшиш кунед, ки фарзанди шумо дар давоми рӯз, махсусан дар субҳ, ҳарчи бештар рӯшноии табиӣ гирад. Рӯшноии табии истеҳсоли мелатонини кӯдаки шуморо қатъ мекунад ва ба ӯ кӯмак мерасонад, ки бедор шавад ва бардам бошад. Торикӣ истеҳсоли мелатонинро ба вуҷуд меорад, ки ба хобидан водор месозад.
Фаъолияти ҷисмонӣ ба кӯдакон кӯмак мекунад, ки дарозтар хоб кунанд – машқ кунед, фарзанди худро ба варзише, ки ба ӯ маъқул аст номнавис кунед, то сатҳи баланди фаъолияти ҷисмонӣ нигоҳ дошта шавад.
Пас аз нисфирӯзӣ ва бегоҳӣ аз додани кофеин (дар нӯшокиҳои энергетикӣ, қаҳва, чой, шоколад ва кола мавҷуд аст) ба кӯдак худдорӣ намоед.
Боварӣ ҳосил кунед, ки фарзанди шумо дар вақти мувофиқ хӯроки серғизо истеъмол кардааст. Ҳисси гуруснагӣ ё серӣ пеш аз хоб фарзанди шуморо ором шудан намемонад ё ӯ худро нороҳат ҳис мекунад. Аз ин рӯ, шояд хоб бурдани ӯ душвортар шавад.

Чӣ тавр ман метавонам фарзандамро барвақттар хобонам?

Барои он ки фарзанди шумо барвақттар хоб равад, дар вақти муқаррарӣ ба хобонидан оғоз кунед ва сипас тақрибан ҳар ду рӯз 15 дақиқа пештар ба хоб омода шавед. Аксарияти кӯдакон дар давоми 20 дақиқа пас аз ба ҷогаҳ хобидан хоб мекунанд. Агар фарзанди шумо дар ҷогаҳ бошад ва пас аз хомӯш кардани чароғҳо дар тӯли зиёда аз 20-30 дақиқа хобаш набарад, шумо бояд ӯро дар як вақт давоми якчанд ҳафта хобонед, пеш аз он ки шумо ӯро ба барвақттар хобонидан оғоз кунед.

Кӯшиш кунед, ки фарзанди шумо ҳар саҳар, аз ҷумла дар рӯзҳои истироҳат, дар ҳамон як вақт бедор шавад. Агар кӯдак ҳар рӯз дар як вақт бедор шавад, ин ба шумо кӯмак мерасонад, ки тақрибан вақти муайяни хоб рафтанро муқаррар кунед.

Чӣ тавр фарзанди шашсолаамро маҷбур созам, то дар ҷогаҳи худ хоб равад?

Инҳоянд чанд ғояҳо оиди чӣ кор кардан, то кӯдак дар ҷогаҳи худ хоб кунад:

Барои омодагӣ ба хоб реҷаи аниқ муқаррар кунед – шустушӯй, китобхонӣ пеш аз хоб ва хобонидан.
Боварӣ ҳосил кунед, ки ҳуҷраи кӯдаки шумо торик ва ором бошад.
Кӯшиш кунед, ки кӯдакро танҳо гузоред – ин як равиши бо тадриҷ ва бидуни зӯрӣ аст, ки дар он шумо бо кӯдак то хоб рафтанаш менишинед ва сипас шумо дар давоми 1-3 ҳафта курсиро ба оҳиста дуртар ва дуртар мондан оғоз мекунед ва сипас онро пурра аз ҳуҷра мегиред.
Дар хотир доред, ки дар давоми рӯз кӯдак бояд ба қадри кофӣ нури офтоб гирад ва аз ҷиҳати ҷисмонӣ фаъол бошад, то бегоҳ хоб кунад.
Вақте шумо мебинед, ки ӯ кӯшиши тағир додани реҷаи хоби худро дорад, фарзанди худро таъриф кунед. Шумо метавонед ҷадвали мукофот тартиб диҳед, ки барои ташаккули лозимаи рафтори пеш аз хоб дар фарзандатон ба шумо кӯмак мерасонад.

Агар шумо нақшаи тағир додани реҷаи омодагӣ ба хоб ва хоби кӯдакро дошта бошед, ба ӯ бо суханони оддӣ дар бораи реҷаи нави хоб, чаро ин муҳим ва зарур аст, гӯед. Мунтазам бошед ва нақшаро риоя кунед.

Чӣ бояд кард, то кӯдак маро ҷеғ назанад ва шабона аз хоб нахезад?

Реҷаи доимии омодагӣ ба хоб миқдори мушкилотро пеш аз хоб кам мекунад. Ҳамин ки фарзандатон дар ҷогаҳ хобад, ба ӯ гӯед, ки вақти он расидааст то оромона чашмонашро пӯшида хобад ва то бурдани хоб дар бораи лаҳзаҳои хуби рӯзона фикр кунад. Хеле барвакт хобонидани кӯдак метавонад мушкилотро бадтар кунад, бинобар ин фикр кунед, ки барои бурдани хоб пас аз хомӯш кардани чароғ ба фарзандатон чӣ қадар вақт лозим аст.

Кӯдаки 3 солаи ман пеш аз хоб шишачаи ширро талаб мекунад. Чӣ тавр ӯро аз ин одат тарк кунонидан мумкин аст?

Эҳтимол ин аз он сабаб бошад, ки фарзанди шумо барои хоб бурданаш ба шишача одат кардааст. Вақте ки ӯ аз хоб бедор мешавад ва шаб хобаш намебарад, ӯ шишача талаб мекунад.

Инҳоянд чанд маслиҳат барои қатъ кардани ғизодиҳии шабона ва кӯмак ба кӯдак барои ёд гирифтани бе шишача хоб кардан:

Вақти мувофиқро интихоб кунед. Агар дар ҳаёти шумо тағирот рӯй дода истода бошад ё стресс ҷой дошта бошад, пас ин вақт барои аз шишача ҷудо кардани кӯдаки шумо мувофиқ нест.
Бо фарзандатон дар бораи бас кардани шабона аз шишача нӯшидан сӯҳбат кунед.
Кӯшиш кунед чизи дигаре, ки кӯдакро ором мекунад, истифода баред, масалан, ба ӯ кӯрпа пӯшонед ё ба ӯ хирсаки мулоим диҳед.
Вақте ки фарзанди шумо аз шишача даст кашида тавонад, инро ҷашн гиред ё ба фарзандатон ҳамчун мукофот тӯҳфа диҳед.
Кӯшиш кунед, ки аз нақшаҳои худ даст накашед. Новобаста аз он ки шумо фарзанди худро барои тағирот хуб омода кардаед, тайёр бошед, ки бо изҳори нороҳатӣ ва ҳатто бо эътироз дучор шавед.

Чӣ тавр ман кӯдаки 5 солаи худро аз роҳ гаштан дар хоб боздорам?

Пеш аз ҳама, боварӣ ҳосил кунед, ки фарзанди шумо хоби кофӣ мегирад. Барвақттар хоб рафтан ё доштани реҷаи муқарраршудаи омодагӣ ба хоб эҳтимолияти дар хоб роҳ рафтани кӯдакро коҳиш медиҳад.

Агар фарзанди шумо дар хоб роҳ равад, боварӣ ҳосил кунед, ки ӯ дар амн аст – ҳама монеаҳоро дар ҳуҷра ва долонҳо дур кунед, дари даромадро қуфл кунед, ҳама чизеро, ки аз он пешпо хӯрдан мумкин аст, дур кунед ва боварӣ ҳосил кунед, ки дар атроф ягон ашёи тез нест.

Тақрибан 7-15% кӯдакон дар хоб роҳ мераванд ва бисёриҳо бошанд дар хоб низ гап мезананд. Одатан, ҳеҷ чизи ташвишовар нест. Ин аксар вақт дар наврасӣ мегузарад, аммо агар шумо хавотир бошед, ба духтури оилавӣ/педиатр муроҷиат кунед.

Чӣ бояд кард, агар кӯдаки ман хоби даҳшатнок бинад?

Агар фарзандатон бо сабаби хоби даҳшатнок диданаш бедор шавад, ба ӯ фаҳмонед, ки ин хоби бад буд. Ӯро бовар кунонед, ки ҳама чиз хуб аст ва ӯ дар бехатарӣ аст. Ӯро бӯсед ва ба оғӯш гиред, ин ба ӯ кӯмак мекунад, ки ором шавад. Инчунин дар бораи он фикр кунед, ки дар давоми рӯз чӣ ҳодиса рӯй дод (масалан, кӯдак аз телевизор барномаеро дид, ки ӯро тарсонд) ва чӣ метавонад боиси хобҳои даҳшатовар гардад.

Агар фарзанди шумо хобҳои даҳшатнок бинад ва ӯ рӯзона хеле ноором бошад, ба шумо лозим меояд, ки ба машварати мутахассис муроҷиат кунед. Инчунин, агар фарзанди шумо як ҳодисаи осебпазирро аз сар гузаронад ва дар бораи он хобҳои даҳшатнок бинад, барои кӯмак муроҷиат кунед.

Кӯдаки ман ихтилоли спектри аутизм (ASD) дорад ва хуб хоб намекунад. Чӣ тавр инро тағир додан мумкин аст?

Мушкилоти хоб дар кӯдакони гирифтори ASD маъмул аст ва аксар вақт ба онҳо кӯмак кардан мумкин аст. Хоби хуб ба онҳо кӯмак мекунад, ки дар давоми рӯз худро беҳтар ҳис кунанд ва инчунин хоби аъзоёни оилаашон беҳтар шавад. Шумо метавонед бисёре аз мушкилоти хоби кӯдаки гирифтори ASD худро бо истифода аз стратегияҳои умумии рафтор идора ва бартараф кунед. Барои кӯдаки гирифтори ASD худ реҷаи хоб муқаррар кунед – давомнокии муайяни хоб, реҷаи муқарраршудаи омодагӣ ба хоб ва вақти мувофиқи хоб. Агар шумо дар бораи чизе нигарон бошед, ба духтури оилавӣ/педиатр муроҷиат кунед.

Кӯдаки ман оқибмонии инкишоф дорад. Чӣ тавр ман метавонам ба ӯ кӯмак кунам, ки беҳтар хоб кунад?

Шумо метавонед бисёр мушкилоти хоби фарзанди худро тавассути қабули стратегияҳои умумии рафтори пеш аз хоб назорат ва бартараф кунед. Тартиби мунтазам ва пешгӯишавандаи омодагӣ ба хоб ба фарзанди шумо кӯмак мекунад то фаҳмад, ки вақти хоб фаро расид. Агар шумо ба фарзандатон гӯед, ки ӯ дар ҷогаҳ бимонад ва ба хоб омода шавад, ин барои ӯ боз ҳам боварибахштар мешавад.

Шумо инчунин метавонед кӯшиш кунед, ки ҳангоми хоб рафтан тадриҷан аз кӯдак дур шавед ё ба ӯ гӯед, ки ба ҷогаҳ баргардад. Баъзан шабона ба шумо лозим меояд, ки ӯро якчанд маротиба ба ҷогаҳ хобонед. Агар шумо дар бораи чизе нигарон бошед ба табиби оилавӣ/педиатр муроҷиат кунед.